اوضاع کشور وخیم شد؛ بحران شدت گرفت

بنا بر آخرین آمار از موجودی مخازن سدهای کشور؛ ورودی آب به سدها تا 4 مرداد ماه در سال آبی 1404-1403؛ 23.03 میلیارد متر مکعب بوده است که در مقایسه با رقم 39.91 میلیارد متر مکعب مدت مشابه سال قبل 42 درصد کمتر بوده است اما خروجی آب از سدها به دلیل مدیریت صورت گرفته از رقم 31.57 میلیارد متر مکعب سال آبی قبل به 24.73 میلیارد متر مکعب رسیده که 22 درصد کاهش را نشان می دهد.

این گزارش حاکی است؛ حجم آب موجود در مخازن تا 4 مرداد سال جاری 22.60 میلیارد متر مکعب است که نسبت به حجم آب 30.40 میلیارد متر مکعب سال قبل 26 درصد کمتر شده است.

پرشدگی سدها نیز به 44 درصد رسیده است.

بر پایه آخرین اخبار از وضعیت موجودی آب سدها تا 4 مرداد ماه؛ مجموع 13 سد حوضه دریاچه ارومیه با 566 میلیون متر مکعب آب و سرجمع 34 درصد پرشدگی 40 درصد از مدت مشابه سال قبل کمتر است.

در حوضه تهران و البرز سد امیرکبیر با 60 میلیون متر مکعب آب و اختلاف 62 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل 33 درصد پرشدگی دارد، سد لار 58 میلیون متر مکعب موجودی دارد و با منفی 25 درصد اختلاف با مدت مشابه سال قبل تنها 6 درصد پرشدگی دارد که مهمترین علت کم بودن موجودی آب این سد جدای از روند مصرف؛ فرار آب به دلیل شکستگی سد است البته بنا به گفته سخنگوی صنعت آب؛ تونل انتقال آب از سد لار که جلوگیری از فرار آب سد می‌کند، تا 1406 تکمیل خواهد شد. سد طالقان نیز 212 میلیون متر مکعب موجودی آب و 51 درصد پرشدگی دارد که 32 درصد از سال قبل کمتر است، سدهای لتیان - ماملو جمعا با 60 میلیون متر مکعب موجودی مخزن 45 درصد کمتر از پارسال آب در خود جای داده یعنی فقط 19 درصد پرشدگی دارد به طوری که وزیر نیرو ضمن ابراز نگرانی از اوضاع سدهای تامین‌کننده آب تهران بخصوص ماملو این احتمال را داده که کمتر از یک ماه آینده این سد از مدار خارج شده و کلا بی‌آب شود.

وضعیت ذخایر سدهای تهران به نحوی است که اکنون نسبت برداشت از آب‌های سطحی و زیرزمینی به 40 به 60 رسیده؛ اوضاعی که خطر فرونشست را در کلانشهر تهران بیش از پیش جدی و به مرزهای بحران می‌رساند.

در اصفهان سد زاینده‌رود با 303 میلیون متر مکعب آب و 24 درصد پرشدگی 28 درصد اختلاف منفی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد و به همین دلیل نیز استان اصفهان در لیست استان‌های پرتنش آبی قرار گرفته است.

سد شهید رجایی در استان مازندران با 74 میلیون متر مکعب موجودی آب 12 درصد از سال قبل آب بیشتری دارد.

دوستی و طرق در خراسان رضوی بترتیب با 6 درصد و 9 درصد پرشدگی نسبت به سال قبل 65 درصد و 51 درصد منفی هستند.

در خوزستان تمامی سدها منفی هستند به طوری که زنجیره کارون در شرایط منفی 21 درصد، دز منفی 17 درصد، کرخه منفی 58 درصد، جره منفی 33 درصد و مارون منفی 65 درصد حجم آب نسبت به سال قبل قرار دارند.

در حوضه قمرود گلپایگان - کوچری منفی 10 درصد و پانزده خرداد منفی 29 درصد نسبت به مدت پارسال اختلاف را نشان می‌دهد.

حجم آب یامچی در اردبیل نسبت به سال گذشته مثبت 11 درصد و سبلان منفی 16 درصد است.

در آذربایجان شرقی ارس، خداآفرین و ستارخان نسبت به سال آبی پارسال تا تاریخ 4 مرداد به ترتیب منفی 9 درصد، منفی 2 درصد و منفی 25 درصد ذخیره آبی دارند.

سدهای شهید قنبری، بارون، سردشت و آغ‌چای در آذربایجان غربی نیز به ترتیب مثبت 2درصد، منفی 38 درصد، منفی 5 درصد و منفی 30 درصد نسبت به سال قبل اختلاف را نشان می‌دهند.

در هرمزگان سد استقلال 9 میلیون متر مکعب و سرنی فقط 8 میلیون متر مکعب آب دارد و شمیل و نیان به صفر رسیده که ذخایرشان نسبت به سال قبل به ترتیب منفی 78 درصد، 35منفی درصد و منفی 100 درصد است که مهمترین دلیل این وضعیت کاهش 50 درصدی بارش عنوان شده است.

در استان بوشهر ذخایر سدهای چگین و رئیسعلی دلواری نسبت به سال گذشته نصف شده و به ترتیب 51 درصد و 50 درصد کمتر شده است.

در استان گیلان علیرغم اینکه بارش‌ها در سطح نرمال بوده اما سفیدرود با موجودی 57 میلیون متر مکعبی فقط 5 درصد پرشدگی دارد و 75 درصد آب کمتری را نسبت به سال آبی قبل ذخیره کرده اما شهربیجار در این استان 8 درصد نسبت به سال گذشته مثبت است.

کوثر و چمشیر در کهگیلویه و بویراحمد در شرایط منفی 23 درصد و منفی 26 درصد قرار دارند.

در زنجان سد تهم نیز باوجود بارشهای نرمالی که در این استان شاهد بودیم منفی 46 درصد اختلاف موجودی را نسبت به سال آبی گذشته نشان می‌دهد، همچنین کینه‌ورس و تالوار نسبت به پارسال منفی 10 درصد و منفی 22 درصد هستند.

برای تنگوئیه سیرجان، جیرفت و نساء در کرمان نیز منفی 18 درصد، 10 درصد و 61 درصد ذخیره آبی نسبت به سال قبل ثبت شده است.

رودبار لرستان با 186 میلیون متر مکعب ذخیره آبی 19 درصد آب بیشتری نسبت به سال قبل دارد.

شیرین‌دره در خراسان شمالی نسبت به سال قبل 35 درصد منفی است.

در همدان نیز سدهای اکباتان، آبشینه با 29 درصد اختلاف نسبت به پارسال در وضعیت منفی قرار دارد.

قشلاق و آزاد در کردستان منفی 8 درصد و منفی 16 درصد هستند.

وشمگیر، گلستان و بوستان در استان گلستان تنها یک میلیون متر مکعب آب دارند و 97 درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته آب کمتری دارند به این معنا که در آستانه خشکیدگی قرار دارند.

درودزن، ملاصدرا، سلمان فارسی و رودبال داراب در استان فارس به ترتیب 18 درصد، 28 درصد و 71 درصد نسبت به سال آبی 1402-1403 منفی هستند.

در کرمانشاه داریان و سلمیانشاه به ترتیب مثبت 23 درصد و مثبت 4 درصد و گاوشان نسبت به سال گذشته 15 درصد منفی است.

سیستان و بلوچستان چاه‌نیمه‌ها، پیشین، زیردان، کهیر، خیرآباد و ماکشید علیا به ترتیب نسبت به سال آبی قبل به ترتیب با اختلاف 51 درصد، 29 درصد، 24 درصد، 27 درصد و 20 درصد در شرایط منفی قرار دارند.

سدهای ایلام و سیمره در استان ایلام به ترتیب 16 درصد کمتر و 3 درصد بیشتر نسبت به سال آبی قبل ذخیره دارند.

دامغان در سمنان منفی 11 درصد است.

نهرین در خراسان جنوبی 52 درصد از پارسال آب کمتری ذخیره کرده است.

ساوه و کمال‌صالح در استان مرکزی رقم منفی 16 درصد و منفی 47 درصد ذخیره آبی را نسبت به موجودی سال آبی قبل ثبت کرده‌اند.

بر پایه آمار منتشر شده از وضعیت بارندگی؛ ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور معادل 147.2 میلیمتر است این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت (240.2 میلیمتر) 39 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (245.5 میلیمتر) 40 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

به طوری که رصد میزان بارندگی تجمعی از ابتدای سال آبی تا 3 مرداد 1404-1403 در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان از 84 تا 57 درصد کاهش را نسبت به سال آبی گذشته نشان می‌دهد.

در کهگیلویه و بویر احمد، فارس، یزد، تهران، خراسان شمالی، البرز، اصفهان، خراسان جنوبی، قم، مرکزی، کرمان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، خراسان رضوی و سمنان بین 53 تا 21 درصد نسبت به سال آبی گذشته کاهش بارش داریم.

بارندگی در لرستان، اردبیل، گلستان، آذربایجان شرقی، کردستان، قزوین، کرمانشاه، آذربایجان غربی، همدان و مازندران نیز بین 36 تا 21 درصد نسبت به سال آبی گذشته منفی است.

در زنجان و گیلان هم هرچند میزان بارندگی نسبت به سال آبی گذشته به ترتیب یک تا 6 درصد بیشتر بوده اما سدهای ذخیره‌کننده آب شرایط نرمالی را سپری نمی‌کنند.

به هر روی اگرچه اقلیم خشک و خشکسالی متوالی تهران را به تصمیم برای افزایش روزهای تعطیل کشانده، سیستان و بلوچستان را به بحران آبی بیشتر، اصفهان را مجبور به واردات آب از دریای عمان و شمیل و نیان هرمزگان را خشک و در کل کل کشور را به مرز هشدار آبی رسانده، اما توسعه بی‌رویه شهرهای جمعیت‌پذیر، رشد شتابان صنعت در شهرهای کم‌آب و کشاورزی غیرمکانیزه و پرآب‌بر..... و صد البته عدم مدیریت بهینه مصرف را نیز فراموش نکنیم.