ایران در رژه بزرگ سن پترزبورگ
همکاری های نظامی ایران و روسیه بعد از آغاز جنگ اوکراین در پنجم اسفند ماه سال 1400 تعمیق پیدا کرده است؛ با توجه به این مساله و همچنین در نظر گرفتن برخی اخبار تایید‌نشده در ارتباط با به مشکل خوردن تحویل سوخو 35 به ایران اختلاف نظری بین کارشناسان درباره آینده این مناسبات نظامی پیش آمده است. در حالی که در چند ماه گذشته تحویل سوخو35ها به تهران با جدیت زیاد در دستور کار بود اما اخیرا محمدرضا...
اما روز شنبه خبری منتشر شد که باز می‌توان آن را در جهت تعمیق مناسبات نظامی دو کشور ارزیابی کرد؛ در رژه سالانه روز نیروی دریایی روسیه که روز یکشنبه هشتم مرداد با حضور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و مقامات بلندپایه دفاعی 21 کشور جهان در سن پترزبورگ برگزار شد، دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی راهبردی ارتش ایران نیز حضور یافت. دریادار ایرانی بعد از ورود به سن پترزبورگ با هدف شرکت در این مراسم گفت: «حضور ما و شناورهایمان در رژه امسال به دعوت فرمانده نیروی دریایی ارتش روسیه است.» همزمان با برگزاری رژه سالانه روز نیروی دریایی روسیه در سن پترزبورگ، دو فروند شناور نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در شمال دریای خزر در محل بندر کاسپیسک به مراسم رژه دریایی روسیه پیوستند. حال این پرسش محل بحث قرار گرفته که چشم انداز همکاری های نظامی بین ایران و روسیه چه سمت و سویی خواهد داشت؟ آیا با توجه به اتفاقاتی که روی داده، همکاری‌ها در آینده تعمیق بیشتری خواهد یافت یا با محدودیت‌ها و چالش هایی مواجه خواهد شد که این روند را تضعیف می‌کند؟ این موضوع را با دو کارشناس مسائل روسیه به بحث گذاشتیم.
تداوم همکاری ها در سطح غیراستراتژیک
محمود شوری، کارشناس مسائل روسیه در این رابطه گفت: «بحث همکاری های نظامی ایران و روسیه در سه دهه گذشته تداوم داشته؛ اگرچه فرازوفرودهای زیادی در این همکاری ها بوده و تحت برخی شرایط و فشارهای کشورهای ثالث، این همکاری ها با موانعی مواجه بوده است، اما کلیت این همکاری ها از زمان فروپاشی شوروی تا به امروز با یک روند مثبتی تداوم داشته و هم ایران و هم روسیه از این همکاری نفع برده اند.» شوری با اشاره به اینکه بحث تسلیحات استراتژیک استثناست، افزود: «روس ها در این زمینه با برخی موانع مواجه هستند و به عبارت صحیح تر در این خصوص محدودیت‌ها و قید هایی دارند که مانع از ارتقای همکاری های نظامی ایران و روسیه به سطح استراتژیک می‌شود.»
وی ادامه داد: «بیشترین مانعی که در این رابطه وجود دارد فشارهایی است که آمریکا از گذشته وارد کرده و در مقطعی نیز اسرائیل و برخی کشورهای عربی نیز به این مسیر پیوستند. آنها تلاش کردند تا مانع دادن تسلیحات روسی به ایران شوند؛ تسلیحاتی که موازنه استراتژیک را در روابط منطقه ای ایران تغییر خواهد داد.» به گفته شوری، این همکاری های نظامی یک قید دارد مبنی بر اینکه نباید موازنه استراتژیک را دچار تغییر اساسی کند. بنابراین تا جایی که این قید رعایت شود، همکاری ها تداوم می یابد. کارشناس مسائل روسیه درباره مشارکت ایران در رژه نظامی دریایی روسیه نیز توضیح داد که بحث حضور ایران در مانورهای نظامی موضوع جدیدی نیست و در گذشته نیز ایران در چنین مانورهایی حضور داشته است. بنابراین این امر را نمی‌توان نشانه تحول خاصی در روابط نظامی دو کشور تلقی کرد.
وی تاکید کرد: «با این همه روابط نظامی ایران و روسیه در سطوح غیراستراتژیک تداوم خواهد یافت.» شوری معتقد است که احتمالا روس ها جنگنده های سوخو 35 را به ایران تحویل ندهند زیرا موازنه استراتژیک را در روابط ایران با سایر کشورهای منطقه دچار تغییر می‌کند. وی ادامه داد: «تحویل اس 300 به ایران نیز با چالش هایی مواجه بود و زمانی که اس 300 ارزش استراتژیک اصلی خود را نداشت، روسیه آن را به ایران تحویل داد.»
گشایش‌ها پیش رو است
حسن بهشتی پور، دیگر کارشناس مسائل روسیه نیز با اشاره به اینکه موانع زیادی در مسیر همکاری های نظامی تهران و مسکو دیده نمی‌شود، گفت: «اگر منظور قطعنامه های شورای امنیت است باید توجه داشت که در این قطعنامه درباره پهپاد در تبصره ای آمریکا از قول خودشان گفته اند که در زمینه خرید و فروش پهپاد با ایران همکاری نخواهیم کرد. بنابراین قطعنامه شورای امنیت را نمی‌توان ملاک قرار داد.» بهشتی پور درباره دلیل تعلیق تحویل سوخو 35 به ایران توضیح داد: «در این رابطه بحث های مختلفی مطرح است از جمله اینکه مثلا ایران پول آنها را نداده یا مبادله ای که باید انجام می شده انجام نگرفته است.
البته طرف ایرانی می گوید توافقی صورت گرفته اما روس ها آن را اجرا نمی کنند. هرچند روسیه درباره اس 300 نیز همین روند را دنبال کرد و آن را بعد از امضای برجام به ایران تحویل داد.» این کارشناس تاکید کرد: «من بعید می دانم روسیه سوخو 35 را تحویل ایران ندهد؛ زیرا این جنگنده ها و تعدادی که قرار است به ایران بدهند، به گونه ای نیست که معادلات نظامی را به نفع ایران تغییر دهد.» بهشتی پور در نهایت گفت که تمایل روسیه برای تعمیق همکاری های نظامی با ایران بعد از جنگ اوکراین افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که قبلا این تمایل از سمت ایران بود اما امروز دو طرف خواستار چنین همکاری هایی هستند.
--> اخبار مرتبط