بده‌بستان‌های بی‌سابقه روسیه و ترکیه

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، چالش های متقابل، این دو مرد را بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک کرده است. اردوغان می گوید که آنها دوبار در سه‌هفته گذشته ملاقات کرده اند، آخرین آن، آخر هفته گذشته در سوچی روسیه، به این امید بود که آسیب پذیری های خود را با گسترش شراکت و توافق بر سر همکاری اقتصادی، با رقم توافقی 100میلیارد دلاری، کاهش دهند. این رابطه ای است که باعث می‌شود هم‌پیمانان اردوغان در ناتو، حفره ای قابل‌توجه در سد تحریم هایی ایجاد کنند که غرب در نظر دارد با آنها مانع پیشروی روسیه در جنگ با اوکراین شود. برخی می گویند که اردوغان به منافع شخصی خود بیش از وفاداری اش به پوتین اهمیت می‌دهد. با این حال شکی وجود ندارد که در حال حاضر، پیوند دو طرف سودمند است؛ زیرا با ارائه جزئیات مذاکرات آنها چنین چیزی دیده خواهد شد.

مزایا برای پوتین، شامل فروش انرژی و تسلیحات، سرمایه‌گذاری و ارتباط نزدیک با یکی از اعضای ناتو است که تلاش می‌کند او را منزوی کند. ترکیه که عضو اتحادیه اروپا نیست، از اعمال تحریم های غرب علیه روسیه خودداری کرده است. آنکارا در حال بررسی راه هایی برای همکاری با بانک‌های روسی تحریم شده و پذیرش پرداخت ها از طریق کارت های اعتباری روسیه است. جریان گاز روسیه از طریق خط لوله «ترک‌استریم» بلامانع است. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه روسیه به دنبال کمک ترکیه برای تهیه «زیرسیستم روسی» برای تسلیحات خود است که دیگر نمی تواند به طور مستقیم قطعات غربی را تامین کند. برای اردوغان، این مزایا شامل تزریق نقدینگی به بانک‌مرکزی، انرژی ارزان، اهمیت جهانی، بازار صادراتی بزرگ، بازگشت گردشگران روسی و مهم‌تر از همه، رضایت آشکار روسیه از تلاش های سیاسی او برای سرکوب جدایی طلبان کردها در سوریه است؛ جایی که مسکو از دولت بشار اسد در سوریه و یکپارچگی آن کشور حمایت می‌کند.

اما این دو رهبر همچنان دشمنان درجه‌اول باقی می مانند و هر یک دارای قدرت های خارق العاده ای هستند. هنگامی که آنها ماه گذشته در تهران با یکدیگر ملاقات کردند، اردوغان، پوتین را نزدیک به یک‌دقیقه منتظر گذاشت، در حالی که رهبر روسیه که خود به خاطر ترفند «بازی انتظار» بدنام است، به طرز ناراحت‌کننده‌ای جلوی دوربین ها، منتظر ماند. این اقدام به عنوان یادآوری ظریف از تغییر توازن قدرت بین آنها تفسیر شد - پوتین قبلا اردوغان را منتظر نگه داشته بود - در شرایطی که آنها با هم کار می‌کنند، در عین حال تلاش می‌کنند، دست برتر خود را حفظ کنند. روابط بین دو کشور تنها به این دو مرد ختم می‌شود. گفت‌وگوهای بین این دو رهبر نیز از نزدیک برگزار می‌شود و وزارت خارجه ترکیه، چه رسد به افکار عمومی، تا حد زیادی در تاریکی نگه داشته شده اند.

ایلهان اوزگل، دانشمند علوم سیاسی که پیش از اخراج به فرمان ریاست‌جمهوری، در دانشگاه آنکارا روابط بین‌الملل تدریس می کرد، گفت: «سیاست خارجی ترکیه وارد دوره بسیار خطرناکی شده است. دو رهبر با هم می آیند و مذاکره می‌کنند. اما فقط چند نفر از محتوای مذاکرات که در کاخ کنارشان نشسته اند، یعنی یک گروه بسیار کوچک، محتوای آن را می دانند.» اردوغان موشک های ضدهوایی پیشرفته روسی را خریداری کرده است که امنیت ناتو را تضعیف می‌کند و به‌تنهایی مانع عضویت سوئد و فنلاند در ناتو شده بود. هرچند فعلا مخالفت های خود را تعلیق کرده است؛ اما در ادامه عضویت آن دو کشور می تواند با مخالفت ترکیه با مشکلاتی روبه رو شود. این مانع‌تراشی تنها می تواند پوتین را که مدت هاست نسبت به پیوستن کشورهای شمال اروپا به ائتلاف هشدار داده است، خوشحال کند.

واشنگتن رابطه بین دو کشور را با دقت رصد می‌کند و به طور رسمی گفته است که ما از ترکیه خواسته ایم به پناهگاه امنی برای دارایی ها یا معاملات غیرقانونی روسیه تبدیل نشود و از ترکیه می خواهد که وابستگی انرژی خود به روسیه را کاهش دهد. در این بیانیه همچنین اشاره شده است که ترکیه از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین حمایت می‌کند و اردوغان تهاجم روسیه را غیرقابل قبول خوانده است. اما به نظر می‌رسد، در عمل همکاری بین روسیه و ترکیه افزایش دوچندان داشته است.