تداوم سیاست همسایگی در قفقاز جنوبی

پزشکیان در جریان این سفر، علاوه بر سخنرانی در نشست سران اکو، دیدارهایی نیز با برخی روسای دولت‌های شرکت‌کننده در این اجلاس از جمله امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان داشت. او همچنین طی سخنرانی‌اش در نشست سران اکو، 5 چشم‌انداز 2035 اکو را به عنوان پیشنهادهای ایران تشریح کرد.

این سفر در شرایطی انجام شد که در پی حملات رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان برخی خبرها از نقش احتمالی جمهوری آذربایجان در این حملات ازجمله استفاده از حریم هوایی این کشور برای حملات پهپادی علیه ایران حکایت می‌کرد. موضوعی که در گفت‌وگوی تلفنی روز 5تیرماه مسعود پزشکیان با الهام علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان نیز مطرح شد و رئیس‌جمهور خواستار بررسی و راستی‌آزمایی برخی اخبار درباره تعرض پهپادها و ریزپرنده‌های رژیم صهیونیستی به آسمان ایران، از طریق فضای سرزمینی جمهوری آذربایجان شد.

الهام علی‌اف نیز در همان تماس تلفنی ضمن تاکید بر احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران، استفاده رژیم صهیونیستی از آسمان آذربایجان برای حمله به ایران را تکذیب و اعلام کرد که دولت آذربایجان به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهد که از آسمانش علیه کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران استفاده شود. سفر مسعود پزشکیان به جمهوری آذربایجان و گفت‌وگوهای دوستانه پزشکیان با رئیس‌جمهوری این کشور در حاشیه اجلاس سران اکو در چنین فضایی از روابط میان دوکشور صورت گرفت و تداوم سیاست همسایگی در قفقاز جنوبی را به تصویر کشید. همچنان‌که رئیس‌جمهور در سخنرانی خود در هفدهمین نشست سران اکو اعلام کرد که «سیاست همسایگی کماکان در اولویت دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.»

درس بزرگ به متجاوزان 

سخنرانی رئیس‌جمهور در هفدهمین نشست اکو در عین حال متاثر از جنگ با رژیم صهیونیستی بود. آنجا که او هفدهمین نشست سران اکو را فرصتی توصیف کرد تا محکومیت تجاوزات اخیر و تهدیدات منطقه‌ای و جهانی ناشی از آن بار دیگر به گوش جهانیان رسانده شود. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، پزشکیان در سخنانش در نشست سران اکو گفت: در 13 ژوئن و در میانه مذاکرات هسته‌ای با ایالات متحده آمریکا، تجاوز و حملات وحشیانه و تروریستی و غیرقانونی رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران، با نقض آشکار تمامی اصول و موازین حقوق بین‌الملل، از جمله بند 4 ماده 2 منشور ملل متحد، آغاز شد و با همراهی ارتش متجاوز آمریکا ادامه یافت.

وی افزود: طی 12 روز تجاوزات وحشیانه، مجموعه‌ای از عملیات جنایتکارانه علیه نیروهای نظامی، خارج از محل ماموریت خود، استادان دانشگاه و شهروندان عادی، تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز زیرساخت‌های عمومی، صورت گرفت و تلفات انسانی و خسارات مادی فراوانی را بر جا گذاشت. رئیس‌جمهوری تاکید کرد: البته نیروهای مسلح ما وفق ماده 51 منشور ملل متحد به دفاع مردم شریف ایران، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور پرداختند و درس بزرگی به متجاوزین دادند و مانع گسترش جنگ در منطقه شدند. پزشکیان افزود: از این فرصت بهره می‌برم و از موضع‌گیری‌های مسوولانه کشورهای منطقه از جمله اعضای سازمان اکو، در طول این بحران اخیر تشکر می‌کنم. بسیاری از سازمان‌ها و بلوک‌های منطقه‌ای و جهانی، از جمله نشست اخیر وزرای امور خارجه سازمان همکاری اسلامی، مواضع قاطعی در محکومیت حملات علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کردند.

5 چشم‌انداز 2035 اکو

پزشکیان در بخش دیگری از سخنانش گفت: در سال پایانی اجرای چشم‌انداز اکو 2025 هستیم؛ چشم‌اندازی که متاسفانه به دلایل مختلف، از جمله همه‌گیری کرونا، به اهداف تعیین شده نرسیده است. همکاری‌های منطقه‌ای در چارچوب اکو در دهه‌های گذشته درس‌های ارزشمندی را در پی داشته است که باید در تدوین چشم‌انداز 2035 مورد توجه قرار گیرد.

رئیس‌جمهور در ادامه به بیان چشم‌انداز 2035 اکو پرداخت و 5 چشم‌انداز تجاری، ترانزیتی، دیجیتال، گردشگری و تاب‌آوری را تا سال 2035 برای اکو ترسیم کرد. وی تاکید کرد که در این 10 سال، کشورهای عضو فرصت خواهند داشت ملزومات، زیرساخت‌های ملی و منطقه‌ای مورد نیاز برای عملیاتی‌شدن منطقه تجارت آزاد اکو را فراهم آورد. رئیس‌جمهور همچنین پیشنهاد داد تا در نخستین اقدامات در چارچوب چشم‌انداز جدید «مرکز هوش مصنوعی اکو» به عنوان یک مرکز تخصصی منطقه‌ای ایجاد شود. پزشکیان در ادامه سخنانش آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای برگزاری هجدهمین نشست سران اکو اعلام به عنوان میزبان سران کشورهای عضو اعلام کرد.

دیپلماسی؛ راهکار موثر حل اختلافات 

بخش دیگری از برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور به آذربایجان به دیدارهای دیپلماتیک وی اختصاص داشت. در همین راستا رئیس‌جمهور روز جمعه در دیدار «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان با قدردانی از موضع این کشور در محکومیت تجاوز رژیم صهیونیستی به کشورمان اظهار کرد: در حالی که ایران به دنبال حل و فصل مسائل از طریق گفت‌وگو بود، رژیم صهیونیستی به کشورمان حمله کرد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور با بیان اینکه دفاع مقتدرانه نیروهای مسلح کشورمان مانع از گسترش و تداوم تنش و درگیری‌ها شد، افزود: ایران همچنان مذاکره و دیپلماسی را راهکار موثر حل اختلافات می‌داند، البته به شرط آنکه طرف مقابل در عمل نشان دهد که به این راهکار پایبند است.

آماده رفع اختلافات بر سر میز مذاکره هستیم

پزشکیان در ادامه این دیدارها با «شهباز شریف» نخست‌وزیر پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس‌جمهور ضمن تشکر از مواضع قاطع این کشور در محکومیت تجاوزات رژیم صهیونیستی به کشورمان، از تحرکات دیپلماتیک این کشور در این مسیر نیز قدردانی کرد. رئیس‌جمهور تقویت و گسترش روابط و همکاری‌ها با کشورهای همسایه و اسلامی را موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد و گفت: همواره اعلام کرده‌ایم که آماده رفع اختلافات بر سر میز مذاکره هستیم.

منطقه توان جنگ ندارد 

دیدار و گفت‌وگو با «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه، بخش دیگری از دیدارهای دیپلماتیک رئیس‌جمهوری در جریان این سفر بود. رئیس‌جمهور با قدردانی از تحرکات دیپلماتیک ترکیه در واکنش به جنگ اخیر افزود: سیاست اصولی ایران، تعامل با همه همسایگان و ایجاد منطقه‌ای همراه با صلح و آرامش است. رئیس‌جمهور ترکیه نیز در این دیدار با تسلیت جان باختن تعدادی از ایرانیان در تجاوز اخیر اسرائیل به ایران و آرزوی شفای عاجل برای مجروحان، گفت: منطقه توان تحمل یک جنگ دیگر را ندارد؛ اسرائیل باید فورا حملات خود را به غزه نیز متوقف کند. اردوغان تصریح کرد: موضوع هسته‌ای ایران تنها از مسیر گفت‌وگو قابل حل است و ترکیه آمادگی دارد به عنوان تسهیل‌گر در این روند ایفای نقش کند. من در اجلاس ناتو و همچنین در دیدار با ترامپ، بر ضرورت بازگشت به مسیر مذاکره و جلب اعتماد ملت ایران تاکید کردم؛ آتش‌بس فعلی باید به یک آرامش پایدار تبدیل شود.

حمایت از حق مشروع ایران در دفاع از خود

پزشکیان بعد‌از‌ظهر جمعه نیز در دیدار «الهام علی‌اف»، از نتایج و دستاوردهای سفر قبلی خود به این کشور در مسیر رفع برخی موانع گسترش روابط فیمابین ابراز خرسندی و اظهار کرد: تقویت تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان باعث تامین منافع دو کشور و کشورهای منطقه و نیز ارتقای قدرت ما خواهد شد. رئیس‌جمهور آذربایجان نیز در این دیدار با اشاره به موضع کشورش در محکومیت حملات رژیم صهیونیستی از نخستین ساعات و حمایت از حق مشروع ایران در دفاع از خود تصریح کرد: ملت ایران از این مرحله سخت از تاریخ خود روسفید بیرون آمد. علی‌اف گفت: جمهوری آذربایجان خواهان صلح و ثبات برای کل منطقه است و معتقدیم پیشرفت منطقه صرفا از مسیر صلح و امنیت عبور می‌کند. ما از مواضع و تدابیر رهبر معظم انقلاب اسلامی و جنابعالی در جریان جنگ اخیر که منجر به برقراری آتش‌بس شد، قدردانی می‌کنیم.

مسعود پزشکیان عصر جمعه به این سفر یک روزه پایان داد و به کشور بازگشت. رئیس‌جمهور پس از بازگشت از سفر به جمهوری آذربایجان با اشاره به برخی فضاسازی‌ها و گمانه‌زنی‌هایی درباره سفر به جمهوری آذربایجان، گفت: برخی عنوان می‌کردند که این سفر ممکن است همراه با خطراتی باشد یا در مسیر آن مشکلاتی ایجاد شود. اما الحمدلله، همان‌گونه که رفتن ما بدون مشکل انجام شد، بازگشت ما نیز با آرامش کامل و امنیت صورت گرفت. او مجموعه گفت‌وگوها و دیدارهایش در این سفر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: کشورهای حاضر در نشست اکو، با صراحت و شدت، اقدامات رژیم صهیونیستی را محکوم کردند.