توجه به حوزه کودک و نوجوان اولویت ماست

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، آیین اختتامیه دومین دوسالانه جشنواره ملی نشان هُدهُد سفید، امروز بعداز ظهر با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرزانه فخریان مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور کودک و نوجوان، اسماعیل جانعلی‌پور مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی، مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، محمدرضا هراتی معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتاب‌خوانی، فتح‌الله فروغی رییس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان و نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد، اظهار داشت: توجه جدی به کودکان و نوجوانان و نسل آینده ساز در سیاست گذاری جدید نهاد کتابخانه ها وارد شده است و در این راستا سعی کردیم به سمتی حرکت کنیم که کتابخانه ها برای کودکان به صورت محل زندگی باشن؛. برگزاری دومین جشنواره نشان هدهد سفید گامی در این راستا بود، تجربه جدیدی که در آن کودکان نقطه های مختلف کشور مشارکت داشتند.

سیاستگذاری جدید نهاد کتابخانه‌ها توجه به کودکان و نوجوانان است

محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی در این مراسم ضمن تبریک عید انقلاب و تقارن اختتامیه جشنواره با چهل و پنجمین بهار انقلاب، اظهار داشت: توجه جدی به کودکان و نوجوانان و نسل آینده ساز در سیاست گذاری جدید نهاد کتابخانه ها وارد شده است و در این راستا سعی کردیم به سمتی حرکت کنیم که کتابخانه ها برای کودکان به صورت محل زندگی باشند. برگزاری دومین جشنواره نشان هدهد سفید گامی در این راستا بود، تجربه جدیدی که در آن کودکان نقطه های مختلف کشور مشارکت داشتند.

وی اظهار داشت: نشان هدهد سفید نشانی است که توسط خوانندگان کودک و نوجوان عضو کتابخانه‌های عمومی کشور به محبوب ترین کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های عمومی در حوزه کودکان و نوجوانان تعلق می گیرد. نشان هدهد سفید دو جریان مهم اجتماعی و فرهنگی را دنبال می‌کند، از یکسو حرکتی پایدار در حمایت و تشویق پدیدآورندگان و مؤلفان محبوب کشورمان و قدرشناسی خوانندگان از آثار با کیفیت و ارزشمند آنها است. از سوی دیگر میدان رقابتی جهت ایجاد انگیزه بیشتر در گسترش فرهنگ مطالعه و مهارت خواندن در بین کتابخوانان است.

هراتی در خصوص روند اجرای این جشنواره گفت: با استفاده از آمار امانت کتاب‌های تالیفی که بیشترین میزان مطالعه را در بازه زمانی یکساله در کتابخانه های عمومی داشتند، 300 عنوان کتاب در حوزه کودک و نوجوان (150 عنوان کتاب پرامانت در حوزه کودک و 150 عنوان کتاب پرامانت در حوزه نوجوان) فهرست شد. کودک و نوجوان، کتابداران و کارشناسان بر اساس شاخص‌هایی مثل تاثیر، نحوه، اشتیاق مخاطب، ارزش‌های ادبی و حرفه‌ای و محتوای کتاب در جلسات جمع خوانی، بلندخوانی، بحث و تبادل نظر در خصوص کتابها به داوری و امتیازدهی پرداختند. بر اساس امتیازهای داواران، دو فهرست حاوی 30 کتاب به عنوان محبوب‌ترین کتاب ها (60 عنوان) انتخاب شد. این60 عنوان کتاب با بررسی کمیته داوران نهایی بر اساس پرامتیازترین کتاب های محبوب کودکان ارزیابی شد و در نهایت به 6 کتاب محبوب و برگزیده که بیشترین آرای داوران کودک و نوجوان را کسب کردند نشان هدهد سفید اهدا می‌شود.

وی تصریح کرد: در این دوره در مجموع 2911 نفر شامل 1189 کودک، 479 نوجوان و 1243 کتابدار در فرایند داوری شرکت کردند. بیشترین میزان مشارکت به ترتیب از سوی استان های خراسان شمالی، فارس، اصفهان، همدان و یزد و کمترین میزان مشارکت به ترتیب از سوی استان های لرستان، سیستان و بلوچستان، زنجان، سمنان و کهگیلویه و بویراحمد بوده است.

معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد ادامه داد: در مرحله استانی علاوه بر داوری مجازی و حضوری، به نفرات برگزیده مدال نقره ای و هدیه داده شده است. در مرحله ملی، از داوران کودک و نوجوان برتر، کتابداران برتر، کارشناسان برتر تقدیر خواهد شد و مدال طلایی هدهد سفید را خواهند گرفت. نویسندگان برتر و ناشران آنها، نشان هدهد سفید را به همراه عروسک هدهد سفید به عنوان نشان کار کودک نهاد دریافت خواهند کرد.

گفتگو درباره کتاب، مرحله ای جدید از اتفاق فرهنگی را رقم می زند

همچنین در بخش دیگری از این مراسم فرزانه فخریان، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: کتاب خواندن یک مسئله و حرف زدن از کتاب مسئله ای دیگر است؛ اگر فضیلت گفتگو درباره کتاب در جامعه ما پی گرفته شود، مرحله ای جدید از اتفاق فرهنگی رقم می خورد.

فخریان در ادامه با اشاره به خاطرات کودکی خود از حضور در کتابخانه شهید فیروزکوهی سه راه جمهوری تهران، افزود: کتاب خواندن یک مسئله و حرف زدن از کتاب مسئله ای دیگر است. اگر فضیلت گفتگو درباره کتاب در جامعه ما پی گرفته شود، مرحله ای جدید از اتفاق فرهنگی رقم می خورد. ما مردم کتابخوانی هستیم، اما ممکن است به اندازه ای که کتاب می خوانیم درباره کتاب صحبت نکنیم.

وی تاکید کرد: حالا که کودکان و نوجوانان ما با برگزاری دوسالانه نشان هدهد سفید، صحبت کردن از کتاب را فرامی گیرند و به مخاطبی فعال تبدیل می شوند، حتما روزهای روشن تری برای ما به ارمغان می آورند.

فخریان اضافه کرد: امیدورام رویداد دوسالانه نشان هدهد سفید پایدار و گسترده تر شود و همه ما بیشتر از کتاب صحبت کنیم.

رویدادی نوین در زمینه کتاب و کتابخوانی 

مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز در بخش دیگری از مراسم گفت: اولویت فعالیت کتابخانه های عمومی توجه به حوزه کودک و توجه به حوزه نوجوان است؛ کودکان و نوجوانان دو گروه با نیازهای کاملا مجزا هستند و ما در کتابخانه های عمومی خود را موظف می دانیم به آن ها توجه کنیم و در خدمت این آیندگان واقعی کشور باشیم.

رمضانی، در ادامه افزود: وزیر فرهنگ همیشه یار و همراه ما در این مسیر بودند؛ سختی ها و ناملایمات بسیاری را پشت سر گذاشتیم و ایشان بسیار حمایت کردند. آنچه امروز حاصل شده، بعد از لطف خدا، نتیجه حمایت ایشان و تلاش همکاران ما در نهاد بوده است. تیمی که به عنوان تیم مدیران در نهاد کار می کنند، افرادی بی ادعا و گمنام هستند که در لحظه لحظه این مسیر اثرگذار بوده اند. همچنین از همکاران زحمت کش و خوش ذوق و فعالم در کتابخانه های عمومی قدردانی می کنم.

وی اظهار داشت: اولویت فعالیت کتابخانه های عمومی توجه به حوزه کودک و توجه به حوزه نوجوان است. کودکان و نوجوانان دو گروه با نیازهای کاملا مجزا هستند و ما در کتابخانه های عمومی خود را موظف می‌دانیم به آن ها توجه کنیم و در خدمت این آیندگان واقعی کشور باشیم. آنچه در فرایند جشنواره هدهدسفید اتفاق افتاد، بر همین اساس بوده است. مدلی که امروز در انتخاب کتاب برتر کودک و کتاب برتر نوجوان در کتابخانه های عمومی تحت عنوان «نشان هدهد سفید» اتفاق می افتد، شاید هنوز در بعضی کشورها شکل نگرفته و برای ما باعث افتخار است که این فضا را شکل داده ایم. تمامی آنچه در فضای کتابخانه های عمومی اتفاق می افتد به برکت انقلاب اسلامی است.

رمضانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب و امام شهدا، گفت: ما خود را مدیون آن عزیزان می دانیم و انشاالله بتوانیم کاری برای این فضا کاری پیش ببریم.

وی ادامه داد: در حوزه کتابخانه های عمومی ظرفیت بی بدیلی وجود دارد؛ اتفاقات خوبی افتاده و در روزهای پیش رو اتفاقات بهتری می افتد. در حوزه کودک و نوجوان هم افزایی حرف اول را می زند. ما با همه دستگاه ها و مراکزی که در این حوزه کار می کنند، همراه خواهیم بود و کار به اندازه ای هست که جا برای کسی تنگ نشود.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در خاتمه گفت: از جناب آقای مختارپورو آقای عموزاده خلیلی و عزیزانی که در سال های گذشته در شکل گیری دوسالانه نشان هدهد سفید نقش داشتند، تشکر می کنم.

توجه نهاد کتابخانه های عمومی کشور در پرورش معرفتی کودکان و نوجوانان

از سوی دیگر فتح الله فروغی به نمایندگی از هیئت داوران دومین دوسالانه هدهد سفید بیانیه پایانی این جشنواره را در مراسم اختتامیه قرائت کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان یکی از متولیان فرهنگی، در کنار تمام وظایف و تکالیف سازمانی، همواره مسئولیت اصلی خود را توانمندسازی و پرورش معرفتی جامعه کودک و نوجوان کشور می‌داند و برای دست‌یابی به این هدف، ضمن همراهی با والدین و همکاری با آموزگاران، تمام توان خود را به شیوه‌های گوناگون به کار می‌گیرد.

متن این بیانیه به این شرح است:

به نام خدا

سپاس و حمد بی‌پایان، مخصوص خداوند پاک است که ربالارباب است و ربوبیت متعالی، برای ذات اقدس اوست.

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان یکی از متولیان فرهنگی، در کنار تمام وظایف و تکالیف سازمانی، همواره مسئولیت اصلی خود را توانمندسازی و پرورش معرفتی جامعه کودک و نوجوان کشور می‌داند و برای دست‌یابی به این هدف، ضمن همراهی با والدین و همکاری با آموزگاران، تمام توان خود را به شیوه‌های گوناگون به کار می‌گیرد. یکی از مهمترین نمودهای این رسالت، برگزاری جشنواره نشان هدهد سفید است که با هدف معرفی کتب تالیفی مناسب به مخاطبان برگزار می‌شود. در این جشنواره سعی بر آن است که علاوه بر معرفی کتاب‌های شایسته و امن، از نظرات کودکان و نوجوانان در روند کارشناسی و داوری آثار نیز استفاده شود تا به این شیوه بتوانند خود را در روند کار دخیل بدانند و برای ورود به عرصه‌های مهم‌تر در آینده، کسب تجربه کنند.

نخستین دوره جشنواره در سال 1398 برگزار شد و به دلیل همه گیری ویروس منحوس کرونا، دومین دوسالانه جشنواره در سال 1401 آغاز شد و در سال جاری به انجام رسید. حال بسیار خرسندیم که دوباره هدهد سفید را در آسمان کتاب و قصه در حال پرواز می‌بینیم. دومین دوره جشنواره نشان هدهد سفید در حالی به نقطه پایانی خود رسیده که در داوری مقدماتی تعداد 300 کتاب (150 کتاب کودک و 150 کتاب نوجوان) از پر امانت ترین کتابهای کتابخانه های عمومی توسط کودکان و نوجوانان، کتابداران و کارشناسان کتاب خوانش و داوری شده و از میان آنها 60 عنوان کتاب (30 عنوان کتاب کودک، 30 عنوان کتاب نوجوان) به مرحله نهایی راه یافته و سرانجام با نظر هیئت داوران نهایی 6 عنوان کتاب (3 عنوان کتاب کودک و 3 عنوان کتاب نوجوان) به عنوان برگزیده و با عنوان محبوب ترین کتابهای کودک و نوجوان به انتخاب مخاطبان معرفی شدند. گفتنی است معیار اصلی داوری آثار، میزان رضایت مخاطبان اصلی، یعنی کودکان و نوجوانانی بود که کتاب‌ها را از کتابخانه‌ها به امانت گرفته و مطالعه کرده بودند و پس از آن تصویرسازی، گرافیک و صفحه‌آرایی به عنوان ملاک‌های بعدی مورد نظر قرار گرفت.

ماحصل بررسی آراء داوران، حاکی از آن است که اقبال عمومی کودکان و نوجوانان به آثار با محتوای داستانی، نسبت به موضوعات شعری و غیرداستانی، از کثرت بیشتری برخوردار بوده است که مظلومیت شعر و ناداستان، شایان توجه متولیان امر و سیاستگذاران فرهنگی است.

هیئت داوران دومین دوره جشنواره نشان هدهد سفید، ضمن تقدیر و تشکر از برگزارکنندگان این جشنواره، پیشنهاد می کند:

در ادوار آتی جشنواره، توجه به قشر خردسال، به عنوان گروه سنی پایه و مهم، در نظر گرفته شود.

ناشران آثار برگزیده این دوره از جشنواره، مشمول بسته حمایتی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جهت تجدید چاپ و انتشار کتب برگزیده، قرار گیرند.

ناشران آثار برگزیده این دوره از جشنواره، اقدام به درج نشان هدهد سفید، بر روی جلد کتب برگزیده در نوبت های چاپ آتی، نمایند.

در پایان با استعانت از خداوند مهربان که توفیق خدمت به فرزندان این سرزمین را به برگزارکنندگان جشنواره نشان هدهد سفید عنایت کرد، ضمن تقدیر از آثار برتر اساتید برجسته حوزه کودک و نوجوان، از جمله استاد سیدمهدی شجاعی برای نگارش اثر «شانه؛ علی نشانه؛ شجاعت»، آقای اسدالله شعبانی برای «عمو نوروز و پیرزن»، سرکار خانم کلر ژوبرت برای «عید گنجشک ها»، استاد هوشنگ مرادی کرمانی برای «قصه های مجید» و «شما که غریبه نیستید»، فرهاد حسن زاده برای «هستی» و «زیبا صدایم کن»، بهزاد دانشگر برای «ماه بلند»، داوود امیریان برای «جام جهانی در جوادیه»، ابراهیم حسن بیگی برای «صوفی و چراغ جادو» و همچنین، گرامیداشت یاد و خاطره بزرگانی چون مرحوم استاد مهدی آذر یزدی برای «قصه های خوب برای بچه های خوب» و مرحوم استاد امیرحسین فردی برای «کوچک جنگلی» و مرحوم استاد شهید آیت الله مرتضی مطهری برای «داستان راستان» که همواره در فهرست پرمخاطب ترین کتب کودک و نوجوان، قرار دارند، اسامی آثار برگزیده، به شرح ذیل اعلام می گردد:

برگزیدگان بخش کتاب کودک به ترتیب امتیاز کسب شده:

کتاب عموقاسم به نویسندگی آقای محمدعلی جابری (نشر کتابک)

قصه ما مثل شد به نویسندگی آقای محمدمیرکیانی (به‌نشر)

قصه های خیلی قشنگ به نویسندگی آقای مجید ملامحمدی (انتشارات مهتاب)

برگزیدگان بخش کتاب نوجوان به ترتیب امتیاز کسب شده:

آبنبات هل‌دار به نویسندگی آقای مهرداد صدقی (نشر سوره مهر)

نامه‌های گاندو به نویسندگی خانم معصومه یزدانی (انتشارات فنی ایران)

بچه‌های کشتی رافائل به نویسندگی آقای محمدرضا مرزوقی (انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان)

برگزیدگان ملی دومین دوسالانه نشان هدهد سفید

در ادامه مراسم اختتامیه برگزیدگان ملی دومین دوسالانه نشان هدهد سفید، در 7 بخش داور برگزیده کتابدار، داور برگزیده کودک، داور برگزیده نوجوان، کتاب کودک برتر، کتاب نوجوان برتر، انتشارات برتر کودک و انتشارات برتر نوجوان، معرفی و تقدیر شدند.

اسامی برگزیدگان به شرح ذیل است:

داور برگزیده کتابدار

پریسا کهنسال از استان قزوین

صدیقه شهمردای از شهرستان منوجان استان کرمان

سونیا مرادی از شهرستان اسلام آباد غرب استان کرمانشاه

سارا خواجه از شهرستان بندرگز استان گلستان

صمد رهبریار از شهرستان رشت استان گیلان

طیبه عبدلی مرویلی از شهرستان ملایر استان همدان

داور برگزیده کودک

امیرعلی سلیمانی از شهرستان نجف آباد استان اصفهان

زهرا یوسفی از شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی

امیرحسین صاقی از شهرستان دشتستان استان بوشهر

سارا آدینه پورجمال از قرچک استان تهران

شادی شاملو از یزد

کتاب کودک برتر

«عمو قاسم» اثر محمدعلی جابری از انتشارات کتابک

«قصه ما مثل شد» اثر محمد میرکیانی از انتشارات به نشر

«قصه های خیلی قشنگ» اثر مجید ملامحمدی از انتشارات محراب قلم؛ کتاب های مهتاب

انتشارات برتر کودک

سعید قاسمی، مدیر انتشارات کتابک

مسعود فرزانه، سرپرست انتشارات به نشر، کتاب های پروانه

عبدالعظیم فریدون، مدیر انتشارات محراب قلم، کتاب های مهتاب

داور برگزیده نوجوان

محبوبه حمامی از شهرستان بشرویه استان خراسان جنوبی

سنا محبی از شهرستان فسا استان فارس

مریم قلیوند از شهرستان کنگاور استان کرمانشاه

آرزو یوسفی از شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد

پرنیا شعبانی از قائم شهر مازندران

کتاب نوجوان برتر

«آبنبات هل دار» اثر مهرداد صدقی از انتشارات سوره مهر

«نامه های گاندو» اثر معصومه یزدانی از شرکت انتشارات فنی ایران، کتاب های نردبان

«بچه های کشتی رافائل» اثر محمدرضا مرزوقی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

انتشارات برتر نوجوان

علی شیروانی، مدیرعامل انتشارات سوره مهر

سیدرضا کروبی، مدیرعامل شرکت انتشارات فنی ایران، کتاب های نردبان

محمدرضا کریمی صارمی، معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان