جبهه منطقه‌ای آتش‌بس
در جنگ تحمیلی 12روزه اسرائیل علیه ایران و متقابلا پاسخ متوازن ایران، منطقه نقش مهمی در مدیریت تنش و در نهایت آتش‌بس ایفا کرد. شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس، ترکیه و سایر همسایگان ایران و کشورهای خاورمیانه از جمله مصر و پاکستان نقش مهمی در رایزنی‌های پشت پرده و میانجی‌گری ایفا کردند. در این خصوص وزیر خارجه ترکیه در گفت‌وگویی با تشریح تمایل آنکارا به میانجی‌گری میان ایران و آمریکا، روایت ترکیه...
تحلیلگران و مقامات عرب به «میدل ایست آی» می گویند رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس که از تنش‌های بین ایران و اسرائیل با کمترین خسارت جان سالم به در بردند، اکنون در موقعیتی هستند که می‌توانند از مزایای نسبی خود در اسرائیل و ایران بهره ببرند. شان متیوز در گزارشی برای «میدل ایست آی» نوشت، یکی از مقامات عرب با به اشتراک گذاشتن ارزیابی خود از بررسی جنگ در یک پایتخت برجسته عربی به «میدل ایست آی» گفت: «جبهه داخلی اسرائیل نمی‌توانست بیش از دو هفته حملات موشکی را تحمل کند.» «میدل ایست آی» با مقاماتی که نماینده سه پایتخت عربی هستند، برای این گزارش صحبت کرد. همه گفتند که در راهروهای قدرت کشورشان، ارزیابی این است که اسرائیل اولین طرفی بود که اعلام آمادگی برای آتش بس کرد.
بدر السیف، استاد دانشگاه کویت، به «میدل ایست آی» گفت: «اگرچه اسرائیل به حملات خود ادامه می داد، اما ایران تجاوز اسرائیل را متوقف کرد و پاسخ داد. تصویر یک اسرائیل شکست ناپذیر با دفاع هوایی بی عیب‌ونقص با موشک های ایران شکسته شد.» کارشناسان می گویند درک آسیب پذیری اسرائیل برای درک چگونگی رویکرد متحدان عرب ایالات متحده در قبال اسرائیل در آینده مهم است. این امر می‌تواند به آنها، از جمله کشورهایی که در سال 2020 تحت توافقنامه ابراهیم روابط خود را با این رژیم عادی کردند، قدرت نفوذ بیشتری در برابر اسرائیل بدهد. مقامات عرب به «میدل ایست آی» گفتند که انتظار دارند که رهبران خلیج فارس به تهران پیشنهاد سرمایه‌گذاری بدهند و سفرهای سطح‌بالا را در ماه های آینده رد نمی کنند.
در ماه آوریل، وزیر دفاع عربستان سعودی و برادر ولیعهد محمد بن‌سلمان از تهران بازدید کرد. در هر صورت، کشورهای خلیج فارس از مذاکرات هسته ای حمایت کردند و مقامات عرب به «میدل ایست آی» گفتند که نفوذ آنها در تهران اکنون می‌تواند حتی بیشتر هم بشود. یک دیپلمات عرب به «میدل ایست آی» گفت: «کشورهای خلیج فارس در واشنگتن جلسه استماع دارند. در نهایت، این اهرم فوق العاده ای است که با ایران دارند؛ تماس تلفنی با ترامپ در نیمه شب و پاسخ دادن او به تلفن.»
امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی هنگام بازدید ترامپ از منطقه در ماه مه، قراردادهایی به ارزش صدها میلیارد دلار با ایالات متحده امضا کردند. در آن زمان، به نظر می رسید که آنها امتیازاتی دریافت می‌کنند. «میدل ایست آی» فاش کرد که ترامپ تحت فشار عربستان سعودی، حملات ایالات متحده به حوثی ها در یمن را متوقف کرد. او همچنین تحریم های سوریه را لغو کرد. کشورهای خلیج فارس اما قادر به متوقف کردن حمله اسرائیل به ایران نبودند. اگرچه امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر اولویت های متفاوتی دارند، اما کارشناسان می گویند هیچ کدام از آنها نمی خواستند ایالات متحده مستقیما به حمله اسرائیل بپیوندد. در نهایت، تمام مقامات عربی که با «میدل ایست آی» صحبت کردند، حمله ایالات متحده به تاسیسات هسته ای ایران را «محدود» یا «حداقلی» توصیف کردند.
به ادعای «میدل ایست آی»، حمله تلافی جویانه ایران به پایگاه نظامی العدید در قطر از قبل با کشورهای خلیج فارس هماهنگ شده بود. ایهام کامل، رئیس خاورمیانه در امور عمومی و دولتی ادلمن، به «میدل ایست آی» گفت: «این بحران واقعا رهبری کشورهای خلیج فارس را ارتقا داد.» وی افزود: «آنها توانستند نقش دیپلماتیک پشت صحنه را ایفا کنند و از هرگونه حمله قابل‌توجه به خاک خود جلوگیری کنند. آنها همکاری خود را به‌گونه ای سه جانبه کردند که شامل ایران، ترکیه و اسرائیل باشد.» سال‌ها، ایالات متحده تلاش کرد کشورهای خلیج فارس را برای مقابله با ایران، به اتحاد با اسرائیل جذب کند. زمانی که حزب الله بر لبنان تسلط داشت، بشار اسد بر سوریه حکومت می کرد و حوثی ها موشک و پهپاد به سمت عربستان سعودی پرتاب می کردند، شرایط فرق می کرد. این صحنه قبل از حمله 7 اکتبر 2023 به رهبری حماس به جنوب اسرائیل به اوج خود رسید، زمانی که فرماندهی مرکزی ایالات متحده سعی کرد یک «ناتوی خاورمیانه» ایجاد کند که اسرائیل را به کشورهای خلیج فارس و دفاع هوایی مصر متصل کند.
اما وقتی اسرائیل به ایران حمله کرد، متحدان عرب ایالات متحده به جای پیوستن به حمله اسرائیل، ترامپ را برای توقف جنگ تحت فشار قرار دادند. اسرائیل و ایران در سال 2024 دو بار به تبادل آتش مستقیم پرداختند. این دور از نبرد، اولین نبرد بی پرده بین آنها بود، جت های اسرائیلی مراکزی را در ایران هدف قرار دادند و ایران شهرهای بزرگی مانند تل آویو و حیفا را در هم کوبید. قطر، امارات متحده عربی و عربستان سعودی همگی حمله اسرائیل به ایران را محکوم کردند. قطر از نظر تاریخی روابط نزدیک تری با جمهوری اسلامی ایران داشته است، تا حدودی به این دلیل که آنها بزرگ‌ترین میدان گاز طبیعی جهان را به اشتراک دارند. اما دو مقام عرب به «میدل ایست آی» گفتند که این درگیری باعث شد امارات و عربستان سعودی به صورت علنی و خصوصی برای آتش بس فشار بیاورند.
پاتریک تروس، دیپلمات سابق آمریکایی که به عنوان سفیر در قطر و یک مقام عالی‌رتبه در امارات متحده عربی خدمت کرده است، به میدل ایست آی گفت: «مقامات آمریکایی و اسرائیلی ممکن است پیش‌بینی نکرده باشند که کشورهای خلیج فارس چقدر در مورد کاهش تنش جدی هستند. آنها اکنون می دانند. عربستان سعودی در صدر این فهرست قرار دارد.» تروس گفت: «در حال حاضر، حتی در میان طبقات حاکم، از جمله عربستان سعودی، نسبت به مدت ها پیش، همدردی بیشتری با ایران وجود دارد.» اگرچه در سال 2018 بن‌سلمان به ایران تاخت و در سال 2019 تاسیسات نفتی آرامکو هدف قرار گرفت، اما در سال‌های بعد، عربستان به سمت ترمیم روابط با ایران حرکت کرد.
در سال 2023، چین میانجی‌گری بین ریاض و تهران را بر عهده گرفت. این اقدام در طول جنگ برای همه مفید بود. تنگه هرمز که چین برای حمل‌ونقل نفت خود به آن متکی است، باز ماند. صادرات نفت ایران با وجود حملات اسرائیل افزایش یافت و تاسیسات نفتی عربستان سعودی دوباره امن شدند. سیف، استاد دانشگاه کویت، افزود: «خلیج فارس در وضعیت سال 2019 نیست. ما [در خلیج فارس] احساس می کنیم که از اینکه به جنگ نپیوسته ایم، تبرئه شده ایم.»