جدال جنگلهای قدیمی با تغییر اقلیم
تهران - ایرنا - جنگلهای قدیمی و بالغ که برخی حتی تا پنج هزار سال سن دارند، گسترهای از تنوع زیستی حیوانی و گیاهی را عرضه میکنند؛ ولی تغییر اقلیم امروزه بزرگترین تهدید برای این جنگلهاست.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه اطلاعرسانی نشنال جغرافی، یکی از قدیمترین و بزرگترین درختهای سکویا (درخت غولپیکر) بیش از جمعیت کشور چین برگ دارد. این درخت از زمانی که جمعیت زمین کمتر از جمعیت ژاپن امروزی (حدود 126 میلیون نفر) بوده یعنی 3 هزار سال قبل روی زمین زندگی میکرده و هنوز زندگی میکند.
درخت های کاج ریزمیوه و صنوبر جنگل بارانی «هو» در شبه جزیره المپیک واقع در واشنگتن قدمتی حدودا پانصد ساله دارند و از اواخر قرن شانزدهم در این جنگل بوده اند. جری فرنکلین و روث کرک در مطالعه خود به نام جنگلهای بارانی المپیک؛ شبکه بومشناختی، نوشتهاند که ریشههای این درختان در عمق خاک نفوذ کرده و هوا را بذرپاشی میکنند.
نمونه های مختلفی از جنگلهای قدیمی وجود دارد، جنگلهای مرطوب یا خشک که هر دو پر از درختان بسیار قدیمی با شبکههایی از ریشههای پیرامونی هستند. جنگلهای قدیمی بیشتر از اینکه فقط ما را به گذشته مان پیوند دهند، شاهکاری از تنوع بومشناختی را با وجود همه تهدیدها به نمایش میگذارند. آنها حامی تنوع زیستی گستردهتر هستند، آب تمیزتر را نگه میدارند و میزبان شبکهای معجزهآسا و پیچیده از ارتباطات ساخته شده قارچی هستند که پیامهای بین درختان زیرزمین حتی درختانی از گونههای مختلف را تقویت می کند.
بورلی لو، متخصص جنگلهای قدیمی در دانشگاه اورگون میگوید: جایی که ذخیره کربن قویتر باشد، تنوع زیستی و گیاهی غنیتر از هر جای دیگری است. برای نمونه در جنگلهای هو که دانشمندان از درختان بالا میروند، گاهی حتی درختان کوچک را روی درختان در ارتفاع بالا میبینند که با استفاده از خاک روی شاخهها جوانه زدهاند. سایبانی که از برگ و شاخههای درختان روی جنگل تشکیل شده است زیستبوم خود را دارد، تنوع فراوانی از خزهها، گلسنگها، حشرهها و پرندگان در سایبان دیده میشود و بهطور کلی آن بالا، دنیای دیگری است.
آنها کربن بیشتری نسبت به جنگلهای جوان در خود ذخیره و به انسان ها در محافظت از گازهای گلخانه ای ناشی از سوختهای فسیلی کمک میکنند. مطالعه ای روی شش جنگل ملی در اورگان آمریکا نشان میدهد 3 درصد از درخت های بزرگ و قدیمی، 42 درصد از کربن جنگل را در خود ذخیره کردهاند.
تغییر اقلیم؛ بلای جان جنگلهای قدیمی
تغییرات اقلیم این روزها تهدید بزرگتری نسبت به هر تهدید دیگری علیه جنگلهای قدیمی و بالغ است و خطر بزرگ تری از حیات وحش، خشکسالی، گرمای بیش از حد، طوفانهای قویتر و آفتها برای این جنگل ها خواهد داشت. اما در کشورهای مختلف جهان از اندونزی تا برزیل و حتی در آمریکا به خصوص آلاسکا جنگلهای قدیمی در حال تسطیح و تبدیل شدن به الوار هستند. گروهی 135 نفره از دانشمندان متخصص جنگلها در آمریکا در نامهای خطاب به رئیسجمهوری این کشور از وی خواسته اند برای محافظت از جنگلهای قدیمی اقدامات لازم را انجام دهد.
دانشمندان معتقدند جنگلهای قدیمی آب تمیز را برای میلیون ها آمریکایی در خود ذخیره و سپس به تدریج آزاد و از شدت سیل و تبعات آتش سوزیهای ناشی از تغییرات اقلیم و آب و هوای شدید جلوگیری میکنند.
تعریف مشخصی برای جنگلهای قدیمی وجود ندارد؛ زیرا به زیست بوم وابسته است. برای نمونه درخت کاج ریزمیوه میتواند 5 هزار سال زندگی کند ولی بعضی از گونه های گیاهی فقط 150 سال عمر می کنند. با وجود این اگر درخت ها مدت طولانی در جنگل ها باشند و توسط انسان ها به آنها آسیبی نرسیده باشد باز هم دانشمندان آنها را قدیمی تلقی می کنند.
نقطه مشترک این جنگل ها درهم پیچیدگی درحال تغییر دائم است که همزیستی گونه های مختلف را تسهیل و تقویت می کند. خزهها، تکه های الوار و شاخههای شکسته، شاخهای حیوانات و عاجها، گونه های مختلف حیوانی همه بخشی از تنوع زیستی جنگلها هستند. کنده های درختان، میزبان حیوانات و درختان جدید هستند و همه اینها با گذشت زمان زمینهای برای تنوع گستردهای از زندگی را فراهم آوردهاند. سقف ناشی از درختان
لوی میگوید: تنوع گسترده ای از حیوانات و گیاهان و حتی خاک وجود دارد و تنوع زیستی شامل تنوع ژنتیکی و گونهها برای بقا لازم است. همین تنوع، جنگلها را از بیماری و دیگر بلایا حفظ می کند و لازمه ادامه زندگی است.
مهمترین نکته در مورد جنگلها بی همتا بودن آنهاست و یک درخت کاج ریزمیوه اگر امروز کاشته شود تا 5 هزار سال بعد هم به یک درخت کاج موجود در جنگل های کالیفرنیا نمی رسد.