خودآزمایی کرونا از منظر دوسال مقابله و مواجهه / وقتی گُلخن، «گلستان» می‌شود
به رغم دو سال تعطیلی و ضرر و زیان حاصل از کرونا، اگر درست و بی تعصب به تبعات این بیماری بیندیشیم، بی‌گمان درس‌های فراوانی برای اکتساب وجود دارد که با نصب العین قرار دادن آنها می توان در آینده زندگی کم‌اشتباه تری را پیشه کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در 29 روز بهمن1398 نخستین گزارش ابتلا به کرونا از شهر قم تایید و در بخش اخبار شبانگاهی تلویزیون روی آنتن رفت.
آنچه که به این خبر رنگ و بوی غریبی می داد و آحاد و اقشار مختلف مردم را در خوف و رجاء فرو برده بود، مرگ دو هموطن در بیمارستان کامکار - عرب‌نیا قم بود. شایعات به سرعت داغ شد شبکه های اجتماعی هر یک به فراخور اهمیتی که به روشنگری و کشف حقیقت می دادند به انتشار راست و دروغ پرداختند. مواردی که امروزه به رغم گذشت دو سال از ظهور بحران کرونا حتی یادآوری آنها خنده دار و تاسف بار است.
بالاخره پس از کش و قوس های فراوان در چند ساعت بامداد آخرین روز بهمن 98 روابط عمومی وزارت بهداشت و درمان رسما اعلام کرد که نتایج آزمایش ها و کالبدشکافی ها از ابتلای دو جانباخته به ویروس کووید -19 حکایت دارد.
این خبر در نهایت مردم را وحشت زده کرد. به گونه ای که علی رغم در پیش بودن نوروز 1399 مردم نهایت همکاری را با متولیان بهداشت و درمان کشور به عمل آوردند. بسیاری از سفرها به خودی خود ملغی شد و رفت و آمدها به حداقل رسید.
در آغاز ستادی ذیل عنوان «ستاد ملی مقابله با کرونا» تشکیل شد که در آن ارگان های کشوری و لشکری با عضویت خود هر یک مسئول ساماندهی به کاری شد. این ستاد در ابتدای امر توصیه کرد که مردم در اقصی نقاط کشور و با هدف محدود و محصور کرده بیماری و جلوگیری از گسترش زنجیره کرو نا دید و بازدید های نوروزی را بصورت مجازی برگزار کنند.
مردم هم در این امر پیشگام شدند و با کمک پیام رسان هایی چون واتس آپ اقدام به برقراری تماس های تصویری با اقوام و بستگان کردند.
این همکاری مردم تا به جایی بود که بصورت خودجوش با ایجاد موجی در شبکه های اجتماعی قدردان زحمات پزشکان و پرستاران شدند و برخی از هموطنان و خیریه ها اقدام به تهیه آبمیوه های طبیعی برای کادر درمان کردند و همین اقدام در عین سادگی و صدافتی که در بطن خود نهفته داشت، برای کادر درمان قدرت و قوتی مضاعف به شمار آمد که راحت‌تر بتوانند دوری از خانواده های خود را تحمل و در چند شیفت پیاپی به مردم خدمت کنند.
بی تردید قاطبه مردم نگاهی عمیق و دقیق به این بحران دارند. بحرانی که در نوع خود جنگی تمام عیار به شمار می رفت که گذشته از درگیر کردن تمام گروه های سنی جامعه، به واسطه پارامترهای بازدارنده ای که داشت، ضربات مهلکی هم بر پیکره اقتصاد به عنوان یکی از زیربنایی‌ترین ارکان هر جامعه ای از جمله جامعه ما وارد آورد. طوری که در این مقطع و با گذشت زمانی دو ساله کمتر کسی را می توان یافت که نگاهی جهان شمول و واقع گرایانه به کرونا و تبعات منفی و دستاوردهای مثبت آن داشته باشد؛ چرا که هر فردی با نگاهی یکجانبه صرفا محدودیت های کرونا را می بیند؛ اما آیا واقعا اینگونه است که این بیماری فراگیر جهانی هیچ آورده مثبتی برای مردم جوامع از جمله مردم کشور ما نداشته است؟
در ادامه به اهم تبعات و صدمات این بیماری خواهیم پرداخت تا شاید به حقیقت این گفته نزدیک تر شویم که«قدر عافیت را کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید»
یکم: در اینکه کرونا یک بلای خانمانسوز بوده و هست هیچ تردیدی نیست؛ اما در آیه 35 سوره انبیاء خداوند می فرماید: «وَ َنَبلُوکُم بِالشَرِ وَالخَیرِ فِتنَهً/ و شما را با بدی‌ها و خوبی‌ها آزمایش می‌کنیم» بنابراین باید باز با این فلسفه به رخداد بلایا نگریست که کرونا هم به رغم تمام مشقاتی که برای مردم داشته است، امتحانی اللهی می تواند باشد که به قول بیت المثلی که می گوید:«هرکه در این بزم مقرب تر است / جام بلا بیشترش می دهند» و اگر به توصیه های موکد و مکرر قرآن کریم توجه کنیم بی تردید بلایی چون کرونا به رغم آنکه ویروسی برساخته و کار دست بشر است باز وسیله ای برای امتحان می تواند باشد.
دوم: یکی از مهمترین درس هایی که کرونا برای قاطبه مردم جامعه داشت اثبات این نکته بود که با رعایت بهداشت بی تردید می توان زندگی بهتر و سالم تری را در پیش گرفت. پیش از کرونا بسیاری از مردم بودند که به شستشوی دست ها قبل از صرف غذا اهمیتی نمی داند و بعد از شیوع کرونا این نکته برای این گروه از هموطنان به اثبات رسید که شستشوی ساده و یا گندزدایی از دستها پیش از صرف غذا می تواند متضمن سلامت باشد و انسان را از بیماری مصون نگاهدارد.
سوم: پیش از بحران کرونا هر ساله هزینه سرسام آوری به واردات واکسن آنفلوآنزا و داروهای سرماخوردگی مانند آنتی بیوتیک ها و انواع تقویتی ها تخصیص پیدا می‌کرد. گذشته از اثرات مخربی که آنتی بیوتیک ها بر بدن انسان وارد می کند، فرد مبتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا می بایست گذشته از رنج بیماری هزینه قابل توجهی نیز برای تهیه دارو خرج کند؛ تمام اینها در حالی بود که این گروه از افراد که در برابر بیماری های فصلی همچون سرماخوردگی از ضعف سیستم ایمنی برخوردار بودند، می توانستند با استفاده از یک ماسک ساده از ورود انواع ویروس های مولد بیماری های ویروسی و عفونت‌زا به بدن جلوگیری به عمل آورد؛ شاهد مثال این نکته هم بی نیازی کشور به واردات قابل توجه داروهای وارداتی درمان کننده آنفلوآنزا و سرماخوردگی است که در دوسال اخیر وزارت بهداشت به واسطه استفاده قاطبه مردم از ماسک و رعایت پروتکل ها از این الزام معاف شد.
چهارم: در بسیاری از کشورها و درنگاه بخش اعظم پزشکان و اطباء درمان بیماری به گونه ای بود که ناخودآگاه پدیده «شفا» را تحت تاثیر قرار می داد و انگار حیات و ممات بیماران در ید بیضای پزشک معالج بود. در حالیکه در اسلام شفا در فلسفه ای روشن به قضا و قدر پیوند می خورد و در نهایت بسیاری از فاکتورها هستند که قضای نوشته شده را برمیگردانند. القصه آنکه کرونا انگار در این ممالک و حتی بر غرور بسیاری از پزشکان کشورمان که القابی چون «پنجه طلا» و... را به یدک می کشیدند، تلنگری بود که شاید آنها بخود بیایند و سیر درد و دارو و درمان را با تأسی به فلسفه طب تمام مکاتب کلاسیک پیشین برای خود بازخوانی کنند. با این احوال نگاهی به دو سال گذشته در کشورهایی همچون امریکا که خود را پیش قراول علم پزشکی نوین می داند میتواند مثالی ملموس و محسوس باشد.
پنجم: با تکیه بر تمثیل «سیر از گرسنه خبر ندارد و سواره از پیاده» باید اذعان کرد که بسیاری از مردم قدر نعمت سلامتی خود را نمیدانند و قدردان داشته هایشان نیستند؛ بنابراین کرونا فرصتی بود که چنین افرادی با طی یک دوره بیماری و گاه تا دم مرگ راهی شدن و چشیدن طعم تلخ نیستی، با تغییر در نگاه خود قدردان داشته ای به نام سلامتی باشند.
ششم: در سالهای اخیر به ویژه پس از غوطه ور شدن مردم در شبکه های اجتماعی، قاطبه هموطنان با اختیار کردن زندگی های جزیره ای، خواسته و ناخواسته تمام مراودات و رفت و آمدهای اجتماعی خود را در بستر فضای مجازی بنیان گذاشته بودند و تعمداً از دیدارهای خانوادگی، مهمانی ها و دورهمی ها فاصله گرفته بودند که با ظهور و بروز کرونا تازه چنین افرادی به موهبتی مانند رفت و آمد و دیدارهای خانوادگی واقف شده اند.
هفتم: بارها شنیده ایم که انسان ها ولو بی‌ایمان‌ترین آنها وقتی در گرداب مصیبتی غوطه ور می شوند تازه بیاد خداوند و امدادهای اللهی می افتند. با این وجود بی‌تردید در دو سال گذشته افرادی از این دست گرفتار بی رحمی های کرونا شده اند و آن زمانی که ثروت راهگشا و روابط گسترده آنان و علوم پزشکان حاذق نتوانسته اند دوایی بر درد بی درمان آنها باشند، به سوی خداوند رو کرده اند و بی تردید پاسخ هم گرفته اند؛ شاید زندگی واقعی این افراد آغازی بعد از شیوع کرونا داشته است.
هشتم: بارها شنیده ایم که عرفا و بزرگان برای درک مرگ شب ها را در گورهای خالی به صبح می رساندند؛ شاید بتوانند کمی بیشتر از سایر افراد به خدا نزدیک شوند یا بهتر حقیقت مرگ را درک کنند. اما در دوران کرونا این امکان برای تمام مردم جهان فراهم شد؛ اما آنکه این فرصت را نردبامی کرده برای رسیدن به مقصد و مقصود خود، بی گمان حقیقت این بیماری جهانگیر را به تمامی درک کرده است.
نهم: گرچه همواره در مصائب و مشکلات خشک و تر با هم می‌سوزد و در چنین مواردی ضرر و زیان جز لاینفک مشکلات است. با این وجود می توان به بزرگترین آفتی که متوجه یکی از زیرساخت های بنیادین کشور شد به افت تحصیلی اشاره کرد. چرا که به مجرد گزارش فوت دو تن از هموطنان در بهمن سال 1398 برای نخستین بار مدارس به مدت دو هفته تعطیل شد و پس از آن تقریبا تعطیلی مدارس تداوم یافت و تا آذر ماه سال جاری که بازگشایی مدارس برای مدت کوتاهی محقق شد، این معضل کماکان پابرجا بود. نتیجه این تعطیلات مشخصا بنیه علمی آینده کشور یعنی دانش آموزان را نشانه رفته است که در جای خود تاوانی سنگین و جبران آن کاری بسیار سنگین و کمر شکن است.
دهم: یکی دیگر از معضلاتی که به موازات شیوع کرونا در کشور ما بنیان برخی از خانواده ها را لرزاند، گرانی های افسار گسیخته و مشکلات مسکن بود. از طرفی بسیاری از خانواده هایی که مستاجر بوده و هستند، به ناچار کارگاه و ممر در آمد سرپرست خانوار تعطیل شد و از آنجایی که چنین خانوارهایی هیچ در آمدی در یکی دو سال گذشته حاصل نکردند دچار پدیده ای چون ورشکستگی شدند. گرچه دولت های دوازدهم و سیزدهم طرح هایی را برای حمایت از این خانواده ها تعریف و تدوین کرد، اما به گفته این افراد بازپرداخت وام ها بسیار سنگین است و یا دریافت اصل وام کاری صعب و سخت محسوب می شود که در واقع امر چنین طرح هایی هیچ کمکی به این خانواده ها نکرده است.
یازدهم: به رغم بسیاری از مسئولان عافیت طلب در دولت های پیشین، برخی از دولتمردان هم در معرض قضاوت قرار گرفتند که خواب و خوراک را برخود حرام کرده بلکه بتوانند کمی بیشتر از آنچه مقدور و معین شده، در رفع مشکلات قدم بردارند. این مصداق به عینه در حوزه واردات واکسن و نهضت واکسیناسیون دیده شد که اگر فتنه انگیزی دشمنان در بی اعتماد کردن برخی از شهروندان به واکسیناسیون نبود بی تردید امروز جامعه شرایط بسیار بهتری به لحاظ ایمنی بخشی داشت.
دوازدهم: در دوران کرونا برخی از آسیب هایی که به واسطه فشار قرنطینه به هموطنان وارد شد را می توان در نزاع های خانوادگی و حتی نزاع های خیابانی مشاهده کرد که به گفته کارشناسان و روانشناسان این آسیب ها به خاطر پائین آمدن سطح تحمل جامعه روی داده است که اگر در وقت خود به رفع چنین آسیب هایی مبادرت نشود در آینده شاهد ناهنجاری هایی چون خشونت و بزه های خیابانی و... خواهیم بود.
حرف آخر
با این اوصاف به نظر می رسد ارگان ها و سازمان هایی مانند سازمان پژوهش های مجلس شورای اسلامی و دستگاه های همطراز این سازمان با جمع آوری آمار و اطلاعات پیش از آنکه آسیب های جدی و غیرقابل جبران شوند؛ نسبت به مرتفع کردن آنها مبادرت کنند.
در خاتمه باید اذعان کرد که نکات مثبت و منفی بسیاری در دو سال گذشته و با ظهور بیماری کرونا می توان برشمرد و تبعات آنها را تحلیل کرد. اما برای پرهیز از مطول گویی صرفا به نکات فوق بسنده می شود به این امید که مردم در مواجهه با ناملایمات در جهت رفع آنها به بهترین شکل ممکن مبادرت کنند و نه اینکه با خشونت ورزی در جامعه نه تنها در راستای مرتفع کرده این آسیب ها و معضلات کاری نکنند، بلکه مشکلات دیگری را خلق و مردم را در تنگنا و فشار مضاعفی گرفتار کنند.
انتهای پیام /
به گزارش خبرنگار اجتماعی.