دلارزدایی در روابط روسیه و چین تقریباً تکمیل شده است

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، میخائیل میشاستین، نخست‌وزیر روسیه امروز سه‌شنبه گفت روسیه و چین تقریباً در مراودات اقتصادی دوجانبه تقریباً به طور کامل دلار را کنارگذاشته‌اند.

نخست‌وزیر روسیه در بیست و هشتمین نشست منظم سران دولت دو کشور گفت: «تجارت دوجانبه تا به امروز تقریباً 33 درصد رشد داشته است. علاوه بر این، اکثر پرداخت‌ها، یعنی بالغ بر 90 درصد آنها، با ارز‌های ملی انجام می‌شود که تقریباً نشان‌دهنده دلارزدایی کامل در روابط اقتصادی دوجانبه است.»

نخست‌وزیر روسیه خاطرنشان کرد مسکو و پکن برنامه تنظیم‌شده از سوی سران دو کشور برای رساندن گردش تجاری دوجانبه به 200 میلیارد دلار را پیش از موعد به سرانجام رسانده‌اند.

اظهارات نخست‌وزیر روسیه در حالی مطرح شده که بسیاری از کارشناسان به احتمال قریب‌الوقوع از بین رفتن هژمونی دلار در نتیجه استفاده مفرط آمریکا از تحریم‌ها هشدار داده‌اند.

این مسئله البته در لابلای اظهارات و موضع‌گیری‌های مقام‌های رسمی آمریکا نیز نمایان است. بعد از اتمام دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، وزارت خزانه‌داری آمریکا در دولت «جو بایدن» رسماً اعتراف کرد که نحوه استفاده دولت قبلی آمریکا از تحریم‌ها به تضعیف سلطه آمریکا بر نظام مالی دنیا منجر شده است.

خزانه‌داری آمریکا اکتبر 2021 گزارشی رسمی منتشر کرد که نشان می‌داد استفاده از تحریم‌ها از سال 2000 به این سو 933 درصد افزایش پیدا کرده و به خصوص در دوران ترامپ موجب کاهش استفاده از دلار، حتی از سوی متحدان آمریکا شده است. (گزارش خزانه‌داری آمریکا، 18 اکتبر 2021)

در بخشی از گزارش خزانه‌داری آمریکا آمده است: «دشمنان آمریکا - و برخی از متحدانمان - همین حالا در حال کاهش دادن استفاده از دلار و تماس خودشان با نظام مالی آمریکا در تراکنش‌های برون‌مرزی هستند. با آنکه چنین تغییراتی دلایل متعددی فراتر از تحریم‌های مالی آمریکا دارند، بایستی نسبت به اینکه چنین روند‌هایی ممکن است اثربخشی تحریم‌های ما را از بین ببرند هوشیار باشیم.» (همان منبع، ص 2)

شاید تنها اشاره به تسریع روند دلارزدایی از اقتصاد روسیه از سال 2018 به این سو مثال خوبی باشد برای توضیح درباره نقشی که دولت ترامپ در تضعیف جایگاه نظام مالی آمریکا داشته؛ گزارش اکونومیست در ژانویه 2020 حاکی است بانک مرکزی روسیه از سال 2018 دارایی‌های خودش از اوراق قرضه خزانه داری آمریکا را از نزدیک به 100 میلیارد دلار به زیر 10 میلیارد دلار رساند (نقل از اکونومیست، ژانویه 2020). این روند از آن زمان به بعد هم با همین سرعت ادامه پیدا کرد، به گونه‌ای که اول بهمن‌ماه همین امسال گزارش شد روسیه سهم خود را از سرمایه‌گذاری در بدهی‌های آمریکا در ماه نوامبر به میزان 1.3 میلیارد دلار کاهش داده و و به 2.4 میلیارد دلار رسانده است.

رئیس بانک مرکزی روسیه یکی از دلایل حرکت به سوی دلارزدایی از اقتصاد کشورش را تحریم‌ها دانسته و گفته بود: «احساس می‌کنم فضای جهانی در حال تغییر است. به تدریج داریم به سمت یک نظام پولی چند ارزی در دنیا حرکت می‌کنیم.» این اظهارات رئیس بانک مرکزی روسیه با اظهارات «مارک کارنی»، رئیس بانک انگلستان همخوان است که آگوست 2020 پیش‌بینی کرد که نظام مالی دلارمحور دوام چندانی نخواهد داشت.

توسل مفرط ترامپ به تحریم‌ها یکی از دلایل اصلی کاهش جایگاه دلار در دنیا قلمداد می‌شود. «دونالد ترامپ» بعد از به قدرت رسیدن در سال 2016 از تحریم‌ها به نحوی که آشکارا با دولت‌های قبل‌تر از او تفاوت داشت استفاده کرد. موسسه حقوقی «گیبسون دان» که در لس‌آنجلس مستقر است سال 2021 گزارش داد که طبق داده‌های گردآوری‌شده توسط این موسسه، دولت ترامپ در دوران 4 ساله خود در کاخ سفید بیش از 3900 اقدام تحریمی مجزا علیه طرف‌های مختلف انجام داده است.

مطابق این گزارش، مقایسه تعداد اشخاص و نهاد‌هایی که به طور میانگین در هر سال در دوره‌های «جورج بوش»، «باراک اوباما» و «دونالد ترامپ» به فهرست تحریم‌ها اضافه شده‌اند نشان می‌دهد که ترامپ رکورد جدیدی در دفعات استفاده از تحریم ثبت کرده است. به طور مشخص، بوش و اوباما به طور میانگین در هر سال به ترتیب اسامی 435 و 533 شخص یا نهاد را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرده‌اند، حال آنکه این رقم برای ترامپ 1027.5 بوده است.

بخش زیادی از اقدامات تحریمی دولت ترامپ بعد از خروج آمریکا از برجام، علیه ایران انجام شده است. «مایک پامپئو»، وزیر خارجه سابق آمریکا در روز‌های پایانی حضورش در این سمت در توییتر گفت که دولت ترامپ بیش از 1500 شخص و نهاد را در ایران هدف تحریم قرار داده و ایران را از 70 میلیارد دلار محروم کرده است.