دولت معطل وین است یا منتقدان مدعی؟
تهران - ایرنا - دولت کشور را معطل وین نکرده. منتقدانش اما، بی‌آنکه منصفانه سرمایه‌گذاری 15 میلیارددلاری در صنعت نفت و افزایش فروش آن، یا رشد 38درصدی تجارت خارجی یا ثبات قیمت ارز و احیای کارخانه‌ها را ببینند، با حربه کهنه تقطیع و تحریف سخنان رئیس‌جمهور، به‌دنبال پاشیدن بذر ناامیدی در دل مردم هستند.
به گزارش خبرنگار حوزه دولت ایرنا، انتظار از دولتی که از آغاز مسئولیتش 6 ماه می‌گذرد، این روزها به اندازه دولت 8 ساله و شاید کمی بیشتر هم است. «سید ابراهیم رئیسی» بی‌آنکه در پی حاشیه و ادعایی باشد، تلاش می‌کند کشور را از پیچ سختی که در آن قرار دارد گذر دهد. اگر از ریشه‌کنی فقر مطلق حرف می‌زند، بهتر از هر هشتگ‌زنی می‌داند که این ریشه‌کنی از سخن تا اجرا فرسنگ‌ها فاصله دارد اما باز هم بهتر می‌داند که برای کاهش این فاصله باید در میدان بود؛ باید میان مردم بود و از پایتخت‌نشینی و تنزه‌طلبی دست کشید. باید از گره زدن امور روزانه مردم به مذاکرات پرهیز کرد. باید مدیران و وزرایی را به کار گرفت که فقر مردم را از نزدیک‌ترین فاصله ممکن لمس کرده و برای رفع آن تلاش می‌کنند: افزایش صادرات نفت با وجود تحریم‌های آمریکا، افزایش شاخص‌های تجاری و تبادلات اقتصادی، احیای کارخانه‌های نام آشنای ورشکسته، کنترل بازارهای ارز، خودرو و لوازم خانگی، برجسته‌ترین بخش این تلاش‌هاست؛ تلاش‌هایی که در لابه‌لای هیاهوی ناشی از جنگ رسانه‌ای علیه دولت شاید آن‌گونه که باید و شاید به گوش مردم نمی‌رسد و قربانی این رویکرد، امید مردم است.
نشانه‌هایی از گره نخوردن به وین
گره نخوردن اقدامات و تصمیمات دولت و کشور به برجام، گزاره اصلی سخنان رئیس‌جمهور در جلسه هیأت دولت 15 اسفند بود، جایی که آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه برجام همه سیاست خارجی ایران نیست بلکه به‌عنوان یک موضوع در این عرصه به آن نگاه می‌شود، افزود: «رمز موفقیت دولت در 6 ماه اخیر این بوده که همه امور از جمله مسائل مربوط به سیاست خارجی و نظام بانکی و فروش نفت را با قدرت پیگیری کرده و هیچ‌یک از آنها را معطل برجام و توافق در مذاکرات نکرده است». اکنون شاید این سؤال به ذهن بیاید که آقای رییس‌جمهور از کدام موفقیت سخن می‌گوید؟ پرسشی که پاسخ آن در مرور برخی تغییرات شاخص‌های اقتصادی نهفته است.
نخستین نشانه این موفقیت در شاخص‌های مهم‌ترین محصول صادراتی ایران، یعنی نفت است. بر اساس آنچه وزیر نفت در توییتر نوشته، «در 6 ماه نخست دولت مردمی، وزارت نفت بالغ بر 45 قرارداد و تفاهم‌نامه با سرمایه‌گذاری 6/15 میلیارد دلار در زمینه توسعه میادین نفت و گاز، جمع‌آوری گازهای مشعل، احداث خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی، بهسازی پالایشگاه‌ها و ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز منعقد کرده. وزارت نفت در 6 ماه گذشته معطل توافق وین نمانده و توسعه و سرمایه‌گذاری در اولویت اقدامات این وزارتخانه قرار دارد». «جواد اوجی» پیش از این و در اوج مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین هم تأکید کرده بود «وزارت نفت خود را معطل مذاکرات برای حصول توافق هسته‌ای در وین نمی‌کند. تلاش می‌کنیم با استفاده از توان مالی بانک و شرکت‌های داخلی و گاه شرکت‌های خارجی پروژه‌های صنعت نفت را به سرانجام برسانیم».
رئیس‌جمهور پیش از این و در روز دفاع از لایحه بودجه در مجلس هم تصریح کرده بود که «با وجود همه تهدیدها و تحریم‌ها امروز افزایش صادرات نفتی و میعانات را داریم، بعضاً عده‌ای گله‌مند بودند که نمی‌شود. مگر می‌شود؟ اما خداوند متعال تفضل کرد این اتفاق افتاد و از طرف دیگر ارز حاصل از این صادرات برمی‌گردد به منابع ارزی ما. این هم نکته مهمی است».
دولت سیزدهم بی‌آنکه معطل FATF، اینستکس یا قول و تضمینی بماند، از هر طریق ممکن و معقولی نفت کشور را فروخته و افزایش حجم واردات نیازهای کشور، نشان می‌دهد که مبلغ آن را هم دریافت کرده است. شاخص افزایش یافته دیگر را می‌توان در سخنان «سید روح‌الله لطیفی» سخنگوی گمرک یافت؛ جایی که گفته است: «تجارت خارجی کشور در 11 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 38 درصدی را تجربه کرده و چین با 25.63 میلیون تن کالا به ارزش 12.63 میلیارد دلار با رشد 4.5 درصدی در وزن و 56 درصدی در ارزش نسبت به سال گذشته در پله اول مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی قرار گرفته است».
آمارهای اقتصادی اعلام شده از سوی مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی هم در تبیین تلاش‌های دولت برای خنثی‌سازی تحریم‌ها قابل توجه است. «مصطفی قمری وفا» در توییتی با اشاره به آمارهای اقتصادی 11 ماه امسال و مقایسه آن با همین در سال گذشته نوشت: «خبرهای خوب؛ در پایان 11 ماهه 1400 و در مقایسه با مدت مشابه پارسال، ارزش تجارت خارجی: 90 میلیارد دلار، رشد 38 درصدی، تأمین ارز: بیش از 50 میلیارد دلار، رشد 56 درصدی، عرضه ارز در نیما: 26/3 میلیارد دلار، رشد 66 درصدی و معاملات در بازار متشکل ارزی: 1/62 میلیارد دلار، رشد 207 درصدی داشته است».
آمارها از تأمین ارز مورد نیاز برای واردات (شامل کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی و مواد اولیه بخش تولید) هم در 10 ماهه سال جاری در مقایسه با 10 ماهه سال 1399، به میزان 60.1 درصد (معادل 20.2 میلیارد دلار) خبر می‌دهند. آمار واردات نهاده‌های دام و طیور هم رشد قابل قبولی را نشان می‌دهد، طی 11 ماهه امسال 15 میلیون و 957 هزار و 477 تن نهاده دامی (ذرت، جو، کُنجاله سویا و دانه سویا) وارد کشور شده و در 11 ماهه سال 1400 نسبت به دوره مشابه سال 1399 به لحاظ وزنی 11 درصد و به لحاظ ارزشی 51 درصد افزایش را تجربه کرده است».
همزمان با آغاز مسئولیت دولت سیزدهم در نیمه مرداد، نرخ ارز در بازار آزاد در میانه کانال 27 هزار تومان قرار داشت و اکنون در اسفند، دلار درکانال 25 هزار تومان معامله می‌شود. دولت با راه‌اندازی سامانه برخط بازار متشکل ارزی و توجه به نیازهای واقعی صادر کنندگان و وارد کنندگان در سامانه نیما و بازار توانست ثبات مورد نظر را در حوزه ارز ایجاد کند.
اصلاح نواقص صنعت خودروسازی، احیای حقوق تضییع شده مردم در منابع طبیعی کشور، تسهیل امور روزمره مردم و مواردی اینچنین که هیچ نیازی به معطلی و انتظار برای به نتیجه رسیدن مذاکرات نداشت، در دولت سیزدهم آغاز شده و در مسیر اجرا قرار گرفته است. اینکه دولت تأکید کند چک سفید امضا به هیچ گروه و زیرمجموعه خود؛ چه خودروساز و چه تولید کننده لوازم خانگی باشد؛ نداده و نخواهد داد، پیام مهمی برای جامعه دارد که این دولت نه بر سر منافع کشور و حقوق مردم با کسی مماشات می‌کند، و نه مسائل را با یکدیگر خلط می‌کند. دولت مبارزه با رانت و ویژه‌خواری را از دستگاه‌های زیرمجموعه خود در سواحل آغاز کرد. در مصوباتش به سال‌ها سردرگمی مردم در انتقال خودرو پایان داد. در سایه «ارج» ی که به تولید نهاد، احیای کارخانه‌ها را آغاز کرد و ضمن تلاش برای حذف رانت از ارز اختصاص یافته به کالاهای اساسی، تأمین آنها با قیمت مناسب را به‌عنوان مهم‌ترین وظیفه خود تعریف کرده است.
اگرچه تحریم‌های ظالمانه دشمنان برای مردم ناملایمات و رنج‌هایی را در پی داشته اما برخی موضوعات هم ناشی از انفعال و سوءمدیریت برخی مدیران بود که با گره زدن همه مشکلات به بیرون مرزها، به دنبال توجیه ناکارآمدی و کم کاری خود بودند. به این نمونه دقت کنید! «علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت در توییتی نوسازی ناوگان هوایی کشور را معطل وین ندانسته و اعلام کرده: «وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشور در زمینه تجهیز و نوسازی ناوگان هوایی و همچنین تأمین قطعات و تعمیر آنها در حال برنامه‌ریزی و اقدام هستند. قطعاً توان شرکت‌های داخلی و مجموعه‌های دانش‌بنیان در زمینه تعمیر، نگهداری و تولید قطعات مورد نیاز این صنعت مورد توجه و حمایت خواهد بود. جهرمی همچنین از ارتقای رتبه CAO (civil aviation organization) به CAA یعنی (civil aviation authority) سازمان هواپیمایی کشور خبر داد».
نگاه منصفانه به عمکرد 6 ماهه دولت
بسیاری از کشورها تخریب رقیب را به‌عنوان بخشی از رقابت سیاسی پذیرفته‌اند و آن را موضوعی رایج ولی نه‌چندان اخلاقی در عرصه سیاست تلقی می‌کنند؛ این اصل اما در جامعه ایرانی که اخلاق یک اصل مهم محسوب می‌شود، در سپهر سیاسی کشورمان نیز طبعاً امر موجهی نیست؛ به ویژه که به نام مردم و با ادعای حمایت از منافع آنها انجام شود. این روزها هجمه به دولت در دو جبهه مشخص و با همان ابزارهای کهنه تقطیع و تحریف سخنان و عملکرد مسئولان دولتی به ویژه رئیس‌جمهور انجام می‌شود.
پیشتر، رسانه سعودی در حرکتی غیر حرفه‌ای اقدام به تحریف آشکار اظهارات آیت‌الله رئیسی درباره «سطح درآمد اقشار مختلف» کرد و با طرح این ادعا که او گفته «اقشار راست می‌گویند حقوقشان کم است، اما ما چه کنیم؟»، تلاش کرد با ارائه تحلیل‌های عجیب و جهت‌دار در این‌باره اظهارات رئیس‌جمهور را نشانه ناتوانی دولت سیزدهم در اداره امور کشور نشان دهد و به مخاطب القاء کند رئیس دولت و بالاترین مقام اجرایی کشور به دغدغه درآمد و معیشت آنها بی توجه است؛ در حالی که آیت‌الله رئیسی در گفت‌وگوی تلویزیونی خود با تأکید بر اینکه «بازنشستگان یا کارمندان یا کارگران، همه این اقشار وقتی می‌گویند حقوق ما کفایت نمی‌کند، حق می‌گویند و درست است. حالا چه کار باید کرد؟»، در واقع به دنبال تبیین راهکارها و برنامه‌های دولت برای حل این مسأله بود که در ادامه سخنانش به تشریح آنها پرداخت.
مورد زیر یکی دیگر از این دست نمونه‌هاست که این بار از سوی برخی رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی داخلی صورت گرفته است:
آیت‌الله رئیسی روز شنبه 14 اسفند ماه همزمان با هفته احسان و نیکوکاری در مراسم افتتاح و رونمایی از پروژه‌های کمیته امداد امام خمینی (ره) و واگذاری 8700 واحد مسکونی به مددجویان تأکید و تصریح می‌کند که دولت‌مردانش مبارزه با فقر مطلق را نه از سال آینده و ماه آینده و روز آینده، که از همان روز آغاز کنند و مسیر ریشه‌کنی فقر مطلق را نه از 1400 که از 1401 پیگیری کنند.
حذف و تقطیع این بخش از سخنان رئیس‌جمهور، یک ادعای دروغین و برجسته‌سازی آن را در پی داشته که آیت‌الله رئیسی دستور داده تا آخر امسال فقر مطلق ریشه‌کن شود! روایتی کذب که مبنای تحلیل‌هایی هم در رسانه‌های مدعی حرفه‌گری قرار گرفته و عامل بمباران تبلیغاتی دولت در روزهای اخیر شده است.
چنین تقطیع و تیترسازی شاید برای توییت‌های چندکلمه‌ای و پست‌های منتشره در فضای مجازی هیجان‌انگیز باشد، اما برای ابهام ایجاد شده در ذهن مردم موضوعی خسته کننده خواهد بود. انصافی که در روایت خبرهای رئیس‌جمهور رعایت نمی‌شود، در بلند مدت همه رقبا و منتقدانش را هم از اعتبار ساقط خواهد کرد؛ چون مردم با مراجعه به متن و صوت سخنان رئیس‌جمهور با واقعیت‌ها آشنا خواهند شد و به منتقدان بی‌اعتماد؛ چرا که نباید فراموش کرد «همگان را برای همیشه نمی‌توان فریب داد». انصافی که در روایت اقدامات دولت نمی‌شود، امید مردم را نشانه رفته و تفاوتی هم نمی‌کند پشت این بی‌انصافی‌ها کدام جریان و جناح سیاسی در حال طراحی باشد. کاهش امید مردم به مسئولان، همراهی آنان را در پیشبرد برنامه‌ها و تصمیمات با چالش‌هایی مواجه می‌کند و این آغازی بر انسداد توسعه در کشور خواهد بود. هدفی که رسانه‌های پترودلاری خارج از ایران هم از این حربه‌های رسانه‌ای استفاده می‌کنند اما انتظاری از آنان نیست که طبیعت‌شان است. انتظار از رسانه‌های داخلی و توییت‌زن‌های آماده‌ای است که ادعای خود را در حراست از امید و باور مردم ثابت کنند و اجازه دهند دولت در مسیر اداره کشور، بیش از وین و مذاکرات و اروپا و کدخدا، به خدا و مردم تکیه کند.