روایتی از شنا با دست های بسته در دریای تحریم ها؛ "اتکا بر دانش بومی" شاه کلید مدیریت منابع در بحران کرونا

*س_ انستیتو پاستور ایران، این روزها در دوران شیوع گسترده کرونا، در راه تشخیص کرونا گام‌های بزرگی با تکیه بر دانش بومی برداشته و توانسته در اوج تحریم های با تکیه بر دانش فنی جوانان کشور، از اتلاف منابع و تلفات انسانی گسترده در سطح کشور جلوگیری کند. _س* - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم؛ انستیتو پاستور ایران مؤسسه ای است که از 100 سال پیش تاکنون در جهت کنترل بیماری های واگیر و واکسیناسیون، گام های بزرگی برداشته و این مؤسسه از ابتدای تأسیس تاکنون در زمینه کنترل بیماری هایی مانند طاعون، هاری، آبله و بسیاری از بیماری های عفونی و واگیردار به فعالیت پرداخته و یکی از ارکان اصلی تولید واکسن در کشورمان بوده است.

از ابتدای شیوع کرونا در کشورمان، بخش عمده‌ای از بار و مسئولیت خطیر شناسایی موارد مبتلا به کرونا و طراحی نحوه مقابله و مواجهه با این شیوع گسترده به‌عهده انستیتو پاستور ایران بود.

انستیتو پاستور ایران عملا از 30 بهمن ماه 98 وارد ماراتن سنگین و نفس‌گیر مبارزه با کرونا شد و با تمام قوای علمی و نیروی انسانی زبده و ماهر خود توانست در فرصت بسیار کوتاهی با طرح‌ریزی بهترین استراتژی تشخیص و شناسایی موارد مشکوک و مبتلا به کرونا در سطح استان‌های مختلف کشورمان، نهایت استفاده از ظرفیت‌های محدود تشخیصی در روزهای نخست شیوع را داشته باشد.

انستیتو پاستور ایران به عنوان یکی از اولین مراکز تشخیص کرونا در کشور، در روزهای اولیه شیوع کرونا، نمونه های کووید19 را از تمام استان های درگیر کرونا دریافت و نتایج آن را اعلام می کرد که به تدریج و همزمان با افزایش موارد کرونا در کشور به ارائه خدمات آموزشی جهت تشخیص کووید19 پرداخت؛ به گونه ای که در کمتر از 10 روز، 60 آزمایشگاه تشخیص کرونا در کشور ایجاد شد!

تمام پرسنل و کادر متخصص این انستیتو از همان روزهای پایانی بهمن عملا خواب و خوراک را از خود دریغ کردند تا در جهادی مثال‌زدنی و شبانه‌روزی، نامی نیک از خود در صفحات تاریخ این کشور به ثبت برسانند؛ این مجاهدت‌ها و آنچه در آن روزهای سخت گذشته است، نیازمند ثبت و ضبط در حافظه تاریخ است و این امر، لزوم ورود و پرداخت هرچه بیشتر و بهتر رسانه‌ها را گوشزد می‌کند.

ما نیز با همین نیت، به‌سراغ دست‌اندرکاران انستیتو پاستور ایران رفتیم تا روایت‌گر گوشه‌ای از این مجاهدت‌ها و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر باشیم؛ در گام نخست پای صحبت های گرم و شیرین "دکتر علیرضا بیگلری" رئیس انستیتو پاستور ایران نشستیم که بخش نخست آن، پیش از این در گزارشی تحت عنوان روایت یک حماسه؛ چطور استراتژی ویژه "انستیتو پاستور" از بروز یک فاجعه در شیوع کرونا جلوگیری کرد؟ منتشر شد.

در ادامه، بخش دوم گفت وگو با دکتر علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران روایتی از این مجاهدت ها که توانست در اوج تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ایران، کشور را از وقوع یک فاجعه دور سازد آمده است:

تسنیم: آیا ایران سیاست درستی در زمینه انجام تست کرونا در پیش گرفت؟

یکی از نکات بسیار مثبتی که از کرونا آموختیم این بود که باید به دانش فنی خودمان تکیه کنیم و توصیه سازمان های بین المللی و کشورهای دیگر نمی تواند راهی کاملا مناسب برای کشور ما باشد و نماینده سازمان بهداشت جهانی همیشه به این جمله تأکید داشتند که دانش فنی شما را نجات داد. از بعد تشخیص آزمایشگاهی، دنیا تصور می کرد که ما یکی از فاجعه بارترین کشورها خواهیم بود ولی به صورت ابتکاری و با تکیه بر دانش بومی هیچ اتلاف منابعی نداشتیم در حالی که اگر به تاریخچه مبارزه با کرونا در کشورهای دیگر توجه کنید می بینید که بسیاری از این کشورها، تست غلطی در پیش گرفته اند و نمونه آن را در انگلیس، آمریکا و جمهوری چک می بینید که تستی که انتخاب کرده بودند از بنیان غلط بود و اطلاعاتی که گرفتند گیج کننده بود.

در کشور آلمان در برخی از روزها 100 هزار تست انجام می شد و ما از نظر وسع مالی و شرایط تحریمی نمی توانستیم به آن عدد برسیم بنابراین باید از هوشمندی خودمان استفاده و تست های خود را درست مصرف می کردیم که همین اتفاق نیز رخ داد.

یک نکته مهم در انتخاب تست ما وجود دارد؛ کشورهایی که می خواستند به ما کیت اهدا کنند با ما تماس می گرفتند؛ ما می دانستیم که این کشورها چندین کارخانه دارند که کیت تولید می کنند و بررسی کرده بودیم که کارخانجات خاصی که در این کشورها وجود دارد کیت معتبرتر و باکیفیت تری تولید می کنند و ما از اهداکنندگان درخواست می کردیم که آن کیت ها را به ما اهدا کنند و این مسئله باعث شد مشکلات بسیار کمی داشته باشیم.

تسنیم: چه مسائلی باعث شد با وجود تحریم ها عملکرد نسبتا مناسبی در زمینه مقابله با کرونا داشته باشیم؟

در فوتبال می گوییم روز مسابقه، روز باختن است؛ یعنی کسی که می خواهد برنده شود باید ماه ها قبل، تمرین کرده و آماده باشد! در پروسه کرونا، یکی از نهادهای کشور که آمادگی خوبی داشت، انستیتو پاستور بود که روز حادثه جلوی فاجعه را گرفت زیرا تمام سناریوها را بررسی کرده بودیم؛ حتی بررسی کرده بودیم که اگر در 24 ساعت باقی مانده به انتخابات، بیمار کرونامثبت داشتیم باید چگونه آن را اعلام کنیم و اتفاقا همین مورد نیز رخ داد و 48 ساعت مانده به انتخابات وارد این داستان شدیم. اگر به همان سابقه برگردیم می بینیم که انستیتو پاستور ایران مغز متفکر این قضیه بود.

ما در دی و بهمن فکر این سناریوها را کرده بودیم و تقریبا چیزی که باعث شد امروز بتوانیم در کشور در امر مبارزه با کرونا با وجود مشکلاتی که داشتیم از بعد تشخیص آزمایشگاهی خوب کار کنیم؛ دانش فنی جوانان کشور ما بود که شبانه روزی کار کردند. همت والایی که به کار برده شد نیز بسیار مهم بود؛ گروه های حاضر در اینجا شبانه روزی کار می کردند و وقتی ساعت سه و نیم شب از انستیتو پاستور بیرون می رفتم می دیدم که همکاران در حال کار کردن هستند؛ 6 صبح به همین محل برگشتم و دیدم دوستانی که کار می کردند روی یک تکه مقوا خوابیده اند.

کسانی بودند که به دلیل احتمال آلودگی شان چندین ماه به دور از خانواده هایشان بودند بنابراین آن چیزی که امروز کمک کرد بتوانیم وضعیت خوبی داشته باشیم نیروی انسانی دانشمندی بود که متعهدانه و مخلصانه کار کرد و امرز در اوج این مشکلات در کشور یک شبکه تشخیص داریم که هر وقت دیگر در کشور هر تهدید دیگری ایجاد شود این گروه اموزش دیده و این شبکه می تواند در برابر مشکلات کشور ایستادگی کند.

تسنیم: چه زمانی به فکر تولید کیت ایرانی افتادید؟

ما فکر می کردیم اگر کرونا به کشور ما بیاید تحریم ها را کاهش می دهند و اجازه می دهند که ما بتوانیم پول بفرستیم و کیت را تحویل بگیریم اما پس از شیوع کرونا هیچ کمکی نشد و حتی اجازه ندادند یک دستگاه PCR نیز وارد کشور شود و در خرید کیت ها به محدودیت بسیار شدیدی برخوردیم که همین محدودیت باعث شد به شرکت های دانش بنیان داخلی این فرصت را بدهیم که وارد ساختن کیت شوند. در همان روزها که نمونه ها را دریافت می کردیم همزمان به دانشگاه های کشور نیز آموزش می دادیم و کیت هایی که تهیه یا خرید می کردیم و یا به ما اهدا می شد را توزیع می کردیم. یکی از مسائلی که در اسفندماه بحث شد این بود که باید به فکر تولید داخل باشیم و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت فراخوانی در این زمینه دادیم؛ یک کمیته داوری تشکیل شد و کار این کمیته این بود که طرح های شرکت هایی را که اعلام آمادگی کرده بودند را بررسی کند. در روزهای ابتدایی به این نتیجه رسیدیم که سه شرکت می توانند کیت بسازند؛ اشکالات کیت ها را بررسی و سعی کردیم کنار این شرکت ها باشیم و در اواخر اسفند می دانستیم که این شرکت ها می توانند توان تولید داشته باشند. این شرکت ها اواخر فروردین توانستند تولید محدود داشته باشند و اواخر اردیبهشت بخشی از نیاز کشور را تأمین می کردند و از نیمه دوم اردیبهشت، بخشی از کیت های توزیعی بین دانشگاه ها، همین کیت های تولید داخل بود.

در زمینه کیت های سرولوژی که مبتنی بر آنتی بادی هستند نیز یک نمونه کیت مورد تأیید قرار و مجوز تولید گرفت که الآن در کشور در دسترس و زمینه صادرات آن نیز فراهم است.

ا

تسنیم: درصد خطای کیت های ساخت داخل چقدر بود؟

ما یک کیت خاص که از بهترین کیت های دنیاست را به عنوان استاندارد طلایی قرار می دهیم و بقیه کیت ها را با آن می سنجیم؛ درصد خطای کیت های تولید داخل نسبت به آن کیت بسیار کم بود اما مسلما محصولی که در ابتدا تولید می شود انتظار نمی رود ایده آل باشد؛ کیت های اولیه که تولید شد برای شرایط اضطرار بود؛ در آمریکا نیز همین اتفاق افتاد؛ ما نیز به شرکت ها گفتیم که بعد از چندین ماه دوباره برمی گردیم و در شرایط با ثبات بیشتر استانداردهای بالاتری برای کیت ها در نظر خواهیم گرفت. کیتی که در شبکه ملی آزمایشگاهی کشور مورد استفاده قرار می دهیم مورد تأیید است.

تسنیم: همان طور که می دانیم یکی از معیارهای تشخیص کرونا، انجام سی تی اسکن از ریه بیمار است؛ انجام سی تی اسکن، داشتن علائم بیماری و اکسیژن خون پایین برای تشخیص کرونا در اغلب بیماران کافی نیست؟

برای این که بتوانیم در سی تی اسکن، ابتلا به کرونا را تشخیص بدهیم تقریبا می شود گفت که دیر شده است! باید هنر ما این باشد که قبل از این که سی تی اسکن علائم ریوی را نشان بدهد، بیمار را تشخیص بدهیم.

اغلب مراجعات به بیمارستان های ما در روزهای اولیه، افراد با علائم تنفسی بودند؛ اگر پزشک به کرونا شک می کرد درخواست تست می داد؛ نمونه گیری نیز بسیار اهمیت دارد و در روزهای ابتدایی که نمونه گیری خوب انجام نمی شد در مواردی، منفی کاذب می دیدیم اما هرچه جلوتر رفتیم تسلط نمونه گیرها بیشتر شد و پزشکان نیز انتخاب های درست تری را داشتند و هم در درمان و هم در انتخاب مواردی که برای تشخیص فرستاده می شدند بهتر عمل شد.

برای مثال فردی را در نظر بگیرید که امشب تب دارد و دو شب بعد، دچار تنگی نفس می شود و آلودگی را به خانواده اش منتقل می کند و به بیمارستان مراجعه می کند و در مسیر بیمارستان در تاکسی و خود بیمارستان باعث آلودگی بیشتر می شود اما وقتی به همین فرد بگوییم که برای درمان تب خود از استامینوفن استفاده و استراحت کند؛ بدون مراجعه به بیمارستان بهبودی پیدا می کند. سیر بیماری بسیار متفاوت است و در برخی از افراد منجر به بروز علائم نمی شود اما در افراد دیگر علائم خفیف و یا خیلی شدید دیده می شود؛ وقتی بیمار را پیدا می کنیم و به او آموزش می دهیم که در جریان این بیماری ممکن است دچار تنگی نفس موقتی و گذرا شود، وقتی فرد با آگاهی، وارد پروسه بیماری می شود، خودش مراعات می کند که با افراد دیگر در تماس نباشد اما وقتی این مسئله را نداند و دچار تنگی نفس شود، در او استرس ایجاد و تنگی نفس او به دلیل اضطراب بسیار بیشتر می شود؛ بنابراین در تمام استان هایی که غربالگری و تست سرپایی را شروع کردیم بستری های بیمارستانی کاهش پیدا کرد که نشان می دهد در برنامه بیماریابی ما عقلانیت وجود داشت.

تسنیم: آیا در بین همکاران شما نیز کسی به کرونا مبتلا شد؟

از دپارتمان های مختلف موسسه دعوت به همکاری کردیم و میانگین سنی گروه هایی که در انستیتو کار کردند 30 تا 35 سال بود؛ یک فراخوان به تمام همکاران دادیم که داوطلبانه آمدند؛ در روزهای اول چند نفر از دوستان گرفتار شدند و نوعی جدال با مرگ بود زیرا در روزهای ابتدایی وسائل محافظت کننده شخصی در اختیار ما نبود.

همچنین در بین همکاران افراد متعددی را داشتیم که در تماس با مبتلایان بودند و به بیماری مبتلا شدند؛ در شب های اول، دو نفر از همکاران را بابت بررسی وضعیت اپیدمیولوژیک به قم فرستادیم و وقتی برگشتند متوجه شدیم که بیمار شده بودند؛ از سایر همکاران نیز گروه هایی بودند که این بیماری را گرفتند اما در بین همکاران کسی نبود که دچار مورد جدی شود و دوستان به سر کار برگشتند.

تسنیم: پیش بینی می شود هم زمانی کرونا و آنفلوآنزا در فصل پاییز رخ دهد؛ از نظر شما میزان آمادگی برای مقابله با این هم زمانی، چه قدر است؟

یکی از نگرانی های ما در پاییز امسال، همزمانی آنفلوآنزای فصلی با کروناست؛ زیرا هر فردی که با علائم تنفسی مراجعه می کند باید هم از نظر آنفلوآنزا و هم از نظر کووید19 تست شود؛ به همین دلیل از الان وارد فاز مطالعاتی درباره این تست ها شده ایم؛ این روزها بحث داغ انستیتو پاستور ایران همین است. مهم ترین اتفاقی که در بحران ها می افتد اشتباهاتی است که در روزهای ابتدایی ناشی از عدم آمادگی انجام می شود و بحران را تشدید می کند. خوشبختانه احاطه کشور هم در امر تشخیص و هم در امر درمان کرونا باعث شده اعتماد به نفسی ایجاد شود و این امر کمک می کند مسلط تر عمل کنیم.

باید زنجیره انتقال شکسته شود؛ هر کشوری که نتواند زنجیره انتقال را بشکند مانند انگلیس و آمریکا دچار مشکل می شود زیرا بازوی درمان به تنهایی نمی تواند کار کند.

تسنیم: پیش بینی شما درباره موج های بعدی بیماری کرونا چیست؟

پیش بینی من این است که موج های بعدی را به خصوص در استان هایی که هنوز به پیک نرسیده اند تجربه کنیم؛ در استانی مانند خوزستان این امر قابل پیش بینی بود؛ در استان های فارس و خراسان نیز می دانیم پیک هایی خواهیم داشت. آلمان یکی از کشورهایی است که روش خوبی را در پیش گرفته است.

این کشور می داند که نمی توان ویروس کرونا را از بین برد بلکه فقط می توان زنجیره انتقال را کند کرد که سیستم درمانی کشور بتواند تاب آوری داشته باشد؛ در کشور ما موج سختی را پشت سر گذاشتیم و پیش بینی می شود پیک‌های بعدی را داشته باشیم و پاییز سختی را در پیش داشته باشیم اما چندین ویژگی داریم که می تواند به ما کمک کند.

یکی این که در زمینه تشخیص، از الان سناریوهای احتمالی را بررسی می کنیم؛ دوم این که کادر درمانی ما احاطه خوبی پیدا کرده اند و می دانم در زمینه تجویزهای تشخیصی مانند سی تی اسکن چگونه منابع را مدیریت کنیم و سوم آن که آی سی یوهای بسیار خوبی در کشور ما موجود است؛ یکی از اتفاقات خوبی که در طرح تحول رخ داد، افزایش مناسب تخت های ICU کشور بود به همین دلیل در موج قبلی کرونا نیز کمبود شدید تخت آی سی یو نداشتیم بنابراین موج بعدی می تواند بسیار سخت باشد اما تکیه بر دانشی که داریم می تواند کمک کند که از موج های آتی نیز بگذریم.

روایت یک حماسه؛ چطور استراتژی ویژه "انستیتو پاستور" از بروز یک فاجعه در شیوع کرونا جلوگیری کرد؟! ایران آماده صادرات کیت های تشخیص کرونا / برپایی 60 آزمایشگاه تشخیصی در کمتر از 10 روز

انتهای پیام /