پنج‌شنبه 17 آبان 1403

زنانی که در تاریخ علم و فناوری مدرن سدشکن بودند

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع

زنان نقش پررنگی در پیشرفت علوم فناوری، مهندسی و ریاضی داشته‌اند. آنها در پایه‌گذاری نخستین زبان مدرن برنامه‌نویسی رایانه را پایه‌گذاری کردند، از ساختار DNA پرده‌برداری کردند، الهام‌بخش جنبش‌های زیست‌محیطی بودند، ژن‌های جدید را کشف کردند و... در همین راستا با بعضی از پیشروترین زنان حوزه فناوری‌های مدرن آشنا می‌شویم:

آنا روکه دوپری در سال 1853 در پورتوریکو به دنیا آمد. در 13سالگی در خانه خود مدرسه‌ای برپا کرد و کتابی درسی درباره جغرافیا برای دانش‌آموزان خود نوشت. آن کتاب پس از آن مورد پذیرش وزارت آموزش پورتوریکو قرار گرفت. روکه علاقه‌مند به نجوم و آموزش بود و چندین مدرسه ویژه دختران و همچنین موسسه آموزشی مایاگوئز را بنیان نهاد که بعدتر به پردیس مایاگوئز در دانشگاه پورتوریکو تبدیل شد. او همچنین در مبارزه برای حق رأی زن پورتوریکویی نقش داشت.

لیلیان مولر گیلبرت، روان‌شناس و مهندس صنایع آمریکایی در ابتدای قرن بیستم بود. تخصص وی در کارآیی و روان‌شناسی سازمانی بود و اصول دانش خود را نه‌تنها در جایگاه مشاور مدیریت شرکت‌های بزرگ، بلکه به عنوان عضوی از خانواده برای 12 فرزندش نیز به کار می‌گرفت. بر اساس کتاب «Cheaper by the Dozen»، لیلیان گیلبرت نخستین سخنران زن در دانشگاه کالیفرنیا، نخستین استاد زن مهندسی در پوردو و نخستین زن منتخب عضو آکادمی ملی مهندسی بود.

روث روگان بنریتو، شیمی‌دان آمریکایی و پیشگام در تولید محصولات زیستی بود. وی توانست فرآیند تولید پارچه‌های پنبه‌ای بدون چروک، بدون لکه و مقاوم در برابر شعله را کشف کند که نجات‌بخش صنعت پنبه در آمریکای پس از جنگ جهانی دوم بود. بنریتو همچنین روشی برای برداشت چربی از دانه‌ها به‌منظور استفاده در تغذیه وریدی بیماران ایجاد کرد که پایه و اساس روش مرسوم امروز است. بنریتو پس از اینکه از USDA بازنشسته شد، بیش از یک دهه به تدریس در دانشگاه پرداخت و توانست جایزه یک عمر دستاورد Lemelson-MIT را بابت مشارکت در صنعت نساجی و پایبندی‌اش به کار آموزش دریافت کند.

ادیت کلارک، یک مهندس برق پیشگام در ابتدای قرن بیستم بود. او پیش از اختراع رایانه‌ها و ماشین‌های حساب مدرن به عنوان یک «محاسبه‌کننده» کار محاسبات ریاضی دشوار را انجام می‌داد. کلارک برای یافتن کار به عنوان یک مهندس زن به جای مشاغلی که برای زنان زمان خودش مرسوم و مجاز بود، تلاش کرد و در سال 1922 نخستین زن مهندس برق در ایالات متحده شد. کلارک راه را برای زنان در STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) هموار کرد و در سال 2015 وارد تالار مشاهیر مخترعان ملی شد.

مولی اورشانسکی، اقتصاددان تغذیه و متخصص آمار بود که کارش روی آستانه‌های فقر اقدامی پیشگامانه در راه تعریف فقر توسط دولت ایالات متحده بود. اورشانسکی با استفاده از هزینه ارزان‌ترین رژیم غذایی مناسب برای محاسبه هزینه زندگی خانواده‌های با اندازه‌های مختلف، دستورالعمل‌هایی تدوین کرد که در نهایت تبدیل به تعریف آماری رسمی دولت فدرال از فقر شد. کار او راهی برای ارزیابی تاثیر سیاست‌های جدید بر جمعیت‌های فقیر ایجاد کرد که تا امروز به عنوان سنجه استاندارد سیاست‌های جدید باقی مانده و بیانگر اثر پایدار کار او بر سیاست عمومی آمریکاست.

مری انگل پنینگتون، شیمی‌دان آمریکایی ابتدای قرن بیستم بود. پنینگتون به عنوان شیمی‌دان و باکتری‌شناس در وزارت کشاورزی مشغول به کار شد. اندکی پس از آغاز کارش، رئیس آزمایشگاه نوبنیاد پژوهش‌های مواد غذایی شد. او در طول 40 سال کار، پژوهش‌هایی پیشگامانه درباره روش‌های بهداشتی پردازش، نگهداری و حمل مواد غذایی انجام داد که به دستاوردهایی مانند ایجاد نخستین استانداردهای ایمنی شیر و همچنین استانداردهای پذیرفته‌شده جهانی برای یخچال‌های فرآورده‌های غذایی منجر شد.

الن اوچوا در سال 1993 نخستین زن اسپانیایی‌تبار بود که به فضا رفت و در یک ماموریت 9روزه در شاتل فضایی دیسکاوری خدمت کرد. وی چهار بار در پرواز به فضا حضور داشت و نزدیک به هزار ساعت در مدار بود. اوچوا همچنین نخستین اسپانیایی‌تبار و دومین زنی است که مدیر مرکز فضایی جانسون ناسا شده است.

ویرجینیا اچ. هولسینگر، شیمی‌دانی بود که بابت پژوهش درباره محصولات لبنی و امنیت غذایی شهرت یافت. هولسینگر مخلوطی مغذی و پایدار از آب پنیر و نوشیدنی سویا ایجاد کرد که به عنوان جایگزینی برای شیر توسط برنامه‌های اهدای غذا در سطح بین‌المللی توزیع می‌شود. او همچنین ترکیبی از غلات ایجاد کرد که می‌تواند پس از ترکیب با آب برای تغذیه قربانیان قحطی، خشکسالی و جنگ استفاده شود. کار هولسینگر روی آنزیم لاکتوز مبنایی برای تولید محصولات تجاری به‌منظور قابل هضم کردن شیر برای افراد مبتلا به مشکل عدم تحمل لاکتوز شد. این کشف هولسینگر تاثیر زیادی بر سلامت عمومی در سراسر جهان داشته است.

دریادار گریس موری هاپر از دهه 1930 تا 1980 در خط مقدم توسعه رایانه و زبان برنامه‌نویسی قرار داشت. توسعه زبان‌های رایانه‌ای که به جای نمادهای ریاضی به زبان انگلیسی نوشته شده بودند - به‌ویژه زبان رایج محاسبات تجاری موسوم به کوبول (COBOL) - یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فعالیت حرفه‌ای 44 ساله اوست که هنوز هم استفاده می‌شود.

کاترین جانسون، دانشمند و ریاضی‌دان فضایی آفریقایی‌تبار و یک چهره برجسته در تاریخ فضایی آمریکاست. جانسون با استفاده از ابزارهای محاسباتی کمک‌های زیادی به برنامه‌های هوانوردی و فضایی آمریکا کرد و نقشی بزرگ در محاسبه مسیرهای کلیدی در برنامه فضایی داشت. او محاسبه مسیر برای آلن شپرد، نخستین فضانورد آمریکایی و محاسبات پرواز ماه سفینه آپولو 11 در سال 1969 را انجام داد.

ریچل کارسون، زیست‌شناس دریایی و متخصص محیط زیست بود. کتاب پیشگامانه او به نام «بهار خاموش» را محرک جنبش مدرن زیست‌محیطی می‌دانند. کارسون در سال 1964 درگذشت، اما آثار او را به عنوان میراث «بیدارگر نگرانی آمریکایی‌ها برای محیط‌زیست» می‌دانند.

--> اخبار مرتبط