زنان؛ نقش آفرینان شجاع دفاع مقدس

روزنامه ایران دوشنبه هفتم مهر در یادداشتی به قلم زهرا شجاعی رئیس مرکز امور مشارکت زنان در دولت اصلاحات، نوشت: به همین دلیل همه طرح‌ها و نقشه‌ها برای شکست این نظام نوخاسته از سوی دشمنان انقلاب برنامه‌ریزی و طراحی شد. ترور فیزیکی و ترور شخصیت رجال سیاسی برجسته و تأثیرگذار در پیروزی انقلاب، تحریم اقتصادی، تقویت گروهک‌های تروریستی، ایجاد اغتشاش در مناطق مرزی و اختلاف افکنی در میان قومیت‌ها، نفوذ در سطوح عالی تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و شایعه پراکنی و... از جمله اقداماتی بود که برای به شکست کشاندن انقلاب به کار بسته شد. اما مهم‌ترین و وسیع‌ترین این نوع اقدامات جنگ تحمیلی بود که تمام قدرت‌های بزرگ آن دوران به نوعی در یک اتحاد نانوشته در آن هم‌داستان شده بودند. یکی تسلیحات نظامی در اختیار می‌گذاشت، دیگری دلارهای نفتی خود را خرج می‌کرد، آن دیگری مواد لازم برای ساخت بمب شیمیایی عرضه می‌کرد و همسایگانی هم مسیر پروازی و نیروی نظامی در اختیار رژیم بعث عراق می‌گذاشتند.

امپریالیسم رسانه‌ای هم در پوشش جهت گیرانه خود افکارعمومی جهان را به نفع آنان سامان می‌داد.

اما در داخل کشور همه بسیج شدند. وحدت و همبستگی بی‌نظیری ایجاد شد. دولت و ملت یکی شدند. اقشار گوناگون جامعه به کمک آمدند. صرفه‌جویی و قناعت و صبوری کردند. جوانان غیور پا به میدان گذاشتند. نوجوانان با دستکاری شناسنامه هایشان راهی جبهه شدند، نخست‌وزیر دوران دفاع مقدس کشور را با نفت بشکه‌ای 7 دلار اداره کرد. فرمانده کل قوا مدیریت جنگ را برعهده سیاستمدار بزرگ ایران هاشمی رفسنجانی گذاشت و جانشینی فرماندهی کل قوا را به اویی سپرد که امروز نقش تاریخ ساز او در دوران دفاع مقدس کمرنگ جلوه داده می‌شود. همه به میدان آمدند و انتظارات خود را از نظام نوپای جمهوری اسلامی کاهش دادند و به حفظ تمامیت ارضی و صیانت از خاک کشور اهتمام ورزیدند. و اما زنان؛ آنچه که در این مورد از اهمیت خاص برخوردار است نقش چندگانه و متعدد زنان است؛ چه از نظر همزمانی نقش‌ها و چه از نظر تنوع ایفای نقش‌های گوناگون.

در ابتدا باید به صلابت روحی و ایثار و فداکاری همسران و مادران رزمندگان اشاره کرد که با استقامت وصف ناشدنی و تشجیع همسران و فرزندان خود یاد همسر زهیر در جریان کربلا را تداعی می‌کردند. مدیریت و صیانت از کیان خانواده در غیاب همسر نه کاری خرد و کم ارزش که کاری سنگین و گاه طاقت فرسا بود. زنانی که در نهایت یا با پیکر پاره پاره عزیزانشان یا با بدن بیمار و ناتوان آنها مواجه شدند و گاه تنها با پلاک و سربندی به یادگار چشم انتظار خبری از عزیزانشان ماندند. پرستارانی که با بذل عمر خود در کنار همسران جانبازشان ایستادگی کردند و زنانی که با شست‌وشوی مرقد شهدا و غبارروبی از تصاویر نورانی‌شان دل خوش داشتند. اکثر این زنان با حضور در ستادهای پشتیبانی جبهه در جمع‌آوری کمک‌ها و امدادرسانی به خطوط مقدم فعال بودند.

در ادامه باید به نقش زنان مبارزی اشاره کنیم که در صفوف اول جبهه فعال بودند و به‌دلیل شرایط موجود یا با اراده و اختیار خود به رغم مخالفت‌ها و مقاومت‌ها در جنگ شرکت کردند و بیش از 500 شهید رزمنده زن را در تاریخ دفاع مقدس ثبت کردند. البته آمار کل شهدای زن در جریان جنگ تحمیلی 7305 نفر است که در جریان بمباران‌ها و تحرکات نظامی دشمن شهید شدند. تعداد زنان جانباز بالای 25 درصد که یادگاران دوران دفاع مقدس هستند 5735 نفر ذکر شده است. خاک‌های گرم خوزستان خاطره حضور زنان پزشک، پرستار و امدادگر را از یاد نبرده است که چگونه در شرایط سخت یا امکانات محدود به مداوای مجروحان می‌پرداختند و با انجام عمل‌های جراحی ضروری جان آنان را نجات دادند. چنانکه حضور 2276 پزشک و 22808 زن امدادگر در گزارش‌ها ثبت شده است. اما اسارت، نام زنان در این عرصه هم بر تارک تاریخ دفاع مقدس می‌درخشد. نام 171 زن آزاده ثبت شده و خاطرات آزادگان دفاع مقدس از حضور شجاعانه و قهرمانانه زنان آزاده از درخشان‌ترین صفحات مقاومت جانانه در دوران جنگ تحمیلی است. بی‌انصافی است اگر به نقش جاودانه زنان در عرصه هنر و ادبیات مقاومت و اطلاع‌رسانی و خبررسانی نپردازیم. اشعار حماسی و ماندگار، داستان‌های واقعی و مؤثر، گزارش‌های خبری، سناریوهای جذاب، نقاشی و گرافیک‌های زیبا و عمیق و هنرنمایی در عرصه سینما و تئاتر و ثبت عکس‌های بی‌نظیر از جلوه‌های ماندگار نقش زنان در عرصه دفاع مقدس است. نام همسران جانبازان و پرستاران دائم و شبانه روزی این یادگاران دفاع مقدس را نیز نباید فراموش کنیم.

بی‌جهت نیست که حضرت امام (ره) در وصیت نامه سیاسی - عبادی خود به وجود زنان افتخار می‌کنند و به نقش زنان در صحنه‌های نظامی اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: «ما مفتخریم که بانوان و زنان پیر و جوان و خرد و کلان درصحنه‌های فرهنگی و اقتصادی ونظامی حاضر و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالی اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند؛ و آنان که توان جنگ دارند، در آموزش نظامی که برای دفاع از اسلام و کشور اسلامی از واجبات مهم است شرکت و از محرومیت‌هایی که توطئه دشمنان و ناآشنایی دوستان از احکام اسلام و قرآن بر آنها بلکه بر اسلام و مسلمانان تحمیل نمودند، شجاعانه و متعهدانه خود را رهانده و از قید خرافاتی که دشمنان برای منافع خود به دست نادانان و بعضی آخوندهای بی‌اطلاع از مصالح مسلمین به وجود آورده بودند، خارج نموده‌اند.»

در این فراز از وصیت نامه توجه خوانندگان عزیز را به تعبیر «همدوش مردان یا بهتر از آنان» و در مقابل تعابیر «خرافات» و «آخوندهای بی‌اطلاع از مصالح مسلمین» جلب می‌کنم و مشکلاتی که هنوز دامنگیر زنان جامعه امروز ماست. بی‌اطلاعی از مصالح مسلمین و تحمیل خرافات به‌نام دین و نیز یادآوری همدوش بودن و گاه بهتر بودن زنان از مردان کلیدواژه‌هایی است که نیازمند تبیین و تفسیر و تعیین مصادیق در دوران حاضر است. در چهلمین سال آغاز دفاع مقدس جا دارد که در برابر عظمت روح، ایثار و فداکاری و نقش مؤثر و چندگانه زنان سرزمین‌مان تمام قد بایستیم، سر تعظیم فرود آوریم و اعلام کنیم که بسیار ناجوانمردانه است اگر این همه شکوه ایثار را به فراموشی بسپاریم و به روزمرگی دنیا مشغول شویم و قدردان این همه نباشیم. هیهات که شرمنده آنان شویم.

• جنگ تحمیلی
• دفاع مقدس
• خوزستان
• جمهوری اسلامی
• روزنامه ایران