سرنوشت لیگ فوتبال ایران ازدید حقوقدان ورزشی

سازمان لیگ در 19 فروردین نامه ای به باشگاه های لیگ برتری ارسال نمود و از آنها درخواست کرد در خصوص برگزاری یا لغو مسابقات فصل نوزدهم نظر نهایی خود را اعلام کنند.

گذشته از اینکه به نظر می رسد صلاحیت اصلی در مورد از سرگیری یا لغو مسابقات فوتبال لیگ نوزدهم همچنان که رییس محترم ورزش و جوانان اعلاک کرد با ستاد ملی مبارزه با کروناست و این نظرسنجی، اثر الزام آوری ندارد و صرفا تلاشی در جهت متقاعدسازی عمومی برای نتیجه گیری نهایی در مورد ادامه یا لغو مسابقات لیگ است، در زیر با توجه به رویه ای که در گذشته از سوی فدراسیون های فوتبال کشورهای دیگر در موارد مشابه وجود دارد به این پرسش، پاسخ خواهیم داد که سرنوشت لیگ برتر فوتبال ایران باید چگونه باشد؟

در شرایط بی سابقه کنونی که در اثر شیوع ویروس کرونا رقابت های ورزشی متوقف شده اند و پیش بینی می‌شود مسابقات المپیک هم به یکسال آینده موکول گردد این پرسش، ذهن عموم مردم، هواداران تیم های مدعی قهرمانی لیگ برتر فوتبال ایران، مدیران ورزشی و سایر افراد ذی ربط را به خود مشغول کرده است که آیا با وجود مخالفت تیم های سپاهان اصفهان و تراکتور سازی تبریز با اعلام قهرمانی پرسپولیس تهران باید بلحاظ اختلاف امتیاز قابل توجه این تیم با سایر تیم ها، پرسپولیس را قهرمان این دوره از مسابقات لیگ دانست یا راهکار دیگری قابل پیشنهاد است؟ نخستین راهکاری که فعلا از سوی مقامات فوتبال فرانسه، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا و سایر لیگ های معتبر اتخاذ شده است، به تأخیر انداختن مسابقات تا تعیین تکلیف روشن تر وضعیت شیوع این بیماری و تصمیماتی است که یوفا یا فیفا ممکن است در خصوص ادامه یا عدم ادامه مسابقات لیگ فوتبال کشورها توصیه کنند.

عجالتا اتحادیه فوتبال اروپا موافقت کرده است که مسابقات قهرمانی اروپا در تابستان به سال 2021 موکول شود. این تصمیم یوفا از این جهت با حمایت مقامات فوتبال انگلستان مواجه شده است که این اقدام این فرصت را در تقویم برگزاری مسابقات فراهم می کند که لیگ های اروپا این شانس را پیدا کنند که رقابت های خود را تکمیل نمایند. در مقابل، فدراسیون فوتبال ایتالیا از احتمال خاتمه نیافتن مسابقات سری آ صحبت کرده و اعلام نموده است که اگر مسابقات پایان نیابد سایر گزینه ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت. از جمله گزینه هایی که تاکنون مطرح شده اند عبارتند از: اولا برگزاری مسابقات حذفی، ثانیا عدم اعلام قهرمان برای این دوره از مسابقات و ثالثا اعلام قهرمان مسابقات با توجه به وضعیت کنونی جدول. اگر به تاریخچه لیگ های فوتبال سایر کشورها مراجعه کنیم چند مورد جلوی چشمان ما قرار می گیرد. در لیگ ایتالیا در سال 1964 بین بولونیا و اینترمیلان یک مسابقه حذفی برگزار شد و بولونیا پیروز میدان شد و عنوان قهرمانی به آن داده شد چون این دو تیم هر دو امتیاز برابر داشتند. همچنین در لیگ فوتبال انگلستان طی سالهای 1939 و 1940 که همه چیز تحت تأثیر جنگ جهانی دوم قرار گرفته بود، مسابقات لیگ پس از سه رقابت متوقف شد و عنوان قهرمانی به هیچ تیمی داده نشد. تیم سلتیک در لیگ فوتبال اسکاتلند اعلام نموده است چون 13 امتیاز از بقیه تیم ها جلوتر است باید مسابقات در همین وضعیت خاتمه یافته اعلام شود و این تیم به عنوان قهرمان لیگ معرفی گردد. مشابه همین تصمیم در لیگ فوتبال شیلی گرفته شد وقتی بدلیل تظاهرات ضد دولتی، شش مسابقه از لیگ انجام نشده ماند و متعاقبا مقامات فوتبال شیلی باشگاه دیپورتیو یونیورسیداد کاتولیکا را که 13 امتیاز جلوتر از بقیه بود به عنوان قهرمان این دوره از مسابقات معرفی کردند و البته در انتهای فصل هیچ تیمی به دسته اول سقوط نکرد. البته لیگ برتر این کشور با 16 تیم بود که در این مورد خاص، دو تیم برتر دسته اول به لیگ برتر راه یافتند و این لیگ با 18 تیم در فصل بعدی از سر گرفته شد.

از یک سو عدم اعلام قهرمان برای این دوره از مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران از جهات مختلف قابل توصیه نیست چرا که عنوان قهرمانی، واجد ارزش های معنوی و مالی قابل توجهی است که با توجه به سرمایه گذاریها و هزینه هایی که باشگاه ها در چارچوب قراردادهای خرید بازیکنان و مربیان داخلی و خارجی خود نموده اند و یا قراردادهایی که با اسپانسرها منعقد نموده اند، می تواند حداقل بخش اعتباری و حیثیتی قراردادهای مزبور را پوشش دهد و این ظرفیت را برای باشگاه قهرمان ایجاد نماید که با همان انگیزه ها و یا انگیزه های بالاتر، اسپانسرها را تشویق به سرمایه گذاری و مشارکت مالی در برنامه های تیم مزبور برای دوره بعدی رقابت های لیگ برتر نماید. از سوی دیگر، در یک برداشت منصفانه نباید از این واقعیت چشم پوشی کرد که مسابقات نیم‌فصل دوم لیگ برتر فوتبال ایران با توجه به تعداد رقابت ها این فرصت را می تواند برای تیم های دیگر مدعی فراهم کند تا فاصله خود را با تیم پیشتاز و قهرمان نیم فصل اول کم کرده و چه بسا بتوانند در جایگاه قهرمان نهایی لیگ بنشینند.

بنابراین شاید عادلانه ترین راهکار این باشد که در گام نخست، موعدی برای تعیین تکلیف جهت برنامه ریزی جدید مسابقات بطور فشرده تر برای ادامه مسابقات لیگ تعیین نمود که اگر تا آن زمان مسأله شیوع بیماری حل شد و همه گیری آن تحت کنترل درآمد، مسابقات انجام شود. اما اگر تا تاریخ مقرر، موضوع مهار بیماری میسر نشد و همچنان سلامتی بازیکنان و سایر دست اندرکاران برگزاری مسابقات در خطر بود، در این صورت تیم پرسپولیس به عنوان قهرمان لیگ برتر معرفی شود و دو تیم دیگر مدعی پس از پرسپولیس، با یکدیگر یک بازی رفت و برگشت با رعایت اصول بهداشتی از قبیل انجام آزمایشات تشخیصی بیماری کرونا قبل از بازی ها، عدم حضور تماشاگران، دست ندادن بازیکنان به همدیگر در ابتدا و طول بازی و استفاده مکرر از مواد ضد عفونی کننده انجام شود. برنده نهایی به عنوان قهرمان مسابقات حذفی باشگاه ها تعیین شود. همچنین دو تیم انتهای جدول در لیگ برتر با دو تیم برتر نیم فصل دسته اول با رعایت همان اصول مذکور در زمین بی طرف با قرعه، بازی کنند و برنده های بازی های نخست به عنوان تیم هایی که در فصل آینده در لیگ برتر بازی خواهند کرد، معرفی شوند. در شرایط استثنایی باید درجه تعامل و پذیرش باشگاه ها نسبت به تصمیماتی که مدیران و مقامات ورزشی اتخاذ می کنند بالاتر رفته و گزینه ای را مبنای اقدام قرار داد که تا حد ممکن، تأمین کننده حداکثری و منصفانه منافع اکثریت تیم هاست. ضمن اینکه فراموش نکنیم یکی از بسترهای فعالیت های ورزشی در کشور، پایبندی به اصول پهلوانی و رعایت الزامات فرهنگی در ورزش از جمله فوتبال است. تردیدی نیست بر اساس بند اول ماده اساسنامه جاری فدراسیون فوتبال ایران، سازماندهی، برگزاری و نظارت بر کلیه مسابقات در سطح ملی و کلیه مسابقات رسمی و دوستانه در سراسر کشور بر اساس قوانین با این فدراسیون است و همچنین به موجب بند یازدهم ماده 3 و ماده 76 علاوه بر نظارت بر فرایند برگزاری لیگ های مختلف در سراسر کشور، برگزاری و هماهنگی مسابقات نیز با فدراسیون خواهد بود. اساسا مخالفت باشگاه ها با تصمیم نهایی فدراسیون، به دشواری در چارچوب مواد 66 و 67 قابل تجدیدنظر خواهی نزد فیفا یا دادگاه حکمیت ورزش در سوییس خواهد بود.

* عضو هیات علمی دانشگاه تهران، وکیل دعاوی بین المللی ورزشی و مدرس و مؤلف حقوق ورزشی