سهم هنرمندان از بودجه جشنواره موسیقی نواحی چقدر است؟ / شگفتی کرمانی‌ها

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی با حواشی بسیاری در گرگان کار خود را آغاز کرده است. جشنواره‌ای که قرار بود در کرمان برگزار شود، اما در دقیقه 90 به سمت گرگان تغییر مسیر داد. این تغییرات در حالی رخ داد که مدیرکل ارشاد استانِ کرمان از برگزاریِ جشنواره موسیقی نواحی در این استان و در اردیبهشتِ سال 1402 خبر داده بود.

بحث جابه‌جایی جشنواره موسیقی نواحی به هیچ عنوان مطرح نیست

محسن روحی مدیرکل ارشاد استان کرمان روز شنبه 21 آبان 1401 در نشستی خبری گفته بود که؛ بحث جابه جایی جشنواره موسیقی نواحی به هیچ عنوان مطرح نیست و جلسه سیاستگذاری این جشنواره برگزار شده است اما زمان برگزاری جشنواره در آبان و همزمانی با فصل سرما زمان مناسبی نیست.

روحی در جای دیگری گفته بود: سال آینده جشنواره در کرمان برگزار می‌شود و به دلیل اینکه این فصل برای برگزاری جشنواره در کرمان مناسب نبود تصمیم به برگزاری جشنواره در اردیبهشت ماه گرفتیم و مسلماً در سال 1402 جشنواره موسیقی نواحی در کرمان برگزار می‌شود. با توجه به اینکه تالار مرکزی شهر کرمان بهمن ماه امسال به بهره برداری می‌رسد زمینه‌های افزایش کیفیت جشنواره نیز مهیا می‌شود.

تنها یک روز پس از صحبت‌های مدیرکل ارشاد استان کرمان، خبر آمد که پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در استان گلستان و شهر گرگان برگزار می‌شود.

کرمانی‌ها از تغییر محل برگزاری جشنواره شگفت‌زده‌اند / جشنواره موسیقی نواحی هرگز در جایی به جر کرمان برگزار نشده بود

پیروز ارجمند آهنگساز و نوازنده سنتور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: جشنواره موسیقی نواحی حدود 25 سال پیش در کرمان کار خود را آغاز کرد که دبیرش در دوره‌های نخست محمدرضا درویشی بود. درخشان‌ترین دوره‌های این جشنواره هم مربوط به زمانی بود که درویشی دبیر جشنواره بود. در همان سال‌ها هم رئیس انجمن موسیقیِ استان کرمان سعادت ارجمند بود.

ارجمند که در سابقه‌ی حضور در سِمتِ مدیرکل دفتر موسیقی را هم در کارنامه دارد، تاکید می‌کند: زمانی که من به وزارت ارشاد آمدم، برگزاریِ جشنواره موسیقی نواحی برای چند سال متوقف شده بود. در آن سال تفاهم‌نامه‌ای بین علی جنتی و علیرضا رزم حسینی استاندار وقت کرمان امضا کردیم تا این جشنواره برای دوره‌ای سه ساله در کرمان برگزار شود.

این آهنگساز می‌گوید: سال گذشته در جشنواره موسیقی نواحی و هنگام برگزاری اختتامیه محمود شالویی که آن زمان معاون هنری وزیر ارشاد بود، رسما اعلام کردند که دبیرخانه دائمیِ جشنواره موسیقی نواحی در کرمان تاسیس می‌شود و جشنواره برای همیشه در کرمان برگزار خواهد شد. برهمین اساس هم پیش‌نویسی برای اساسنامه جشنواره موسیقی نواحی تهیه شد.

وی ادامه می‌دهد: طبق روال قرار بود جشنواره امسال در آبان‌ماه در کرمان برگزار شود. دو روز پیش مدیرکل ارشاد اعلام کرد که جشنواره در اردیبهشت ماه در کرمان برگزار می‌شود. اما در عین ناباوری خبر آمد که جشنواره در گرگان برگزار خواهد شد! گویا مدیرکل ارشاد استان کرمان هم خبر نداشته که جشنواره در کرمان برگزار نخواهد شد.

ارجمند تاکید می‌کند: اهالی هنر در استان کرمان به شدت از این تصمیمِ مسئولان وزارت ارشاد شگفت زده‌اند! اینکه گفته شده که تالار مرکزی کرمان آماده نیست؛ بهانه است. در گذشته هم این جشنواره در فصل‌های پاییز در کرمان برگزار می‌شد. همین سال گذشته جشنواره موسیقی نواحی در باغ موزه وزیری کرمان در فضای باز و در همین فصلِ پاییز برگزار شد و همین الان هم هوای کرمان ایده‌آل است و امکان برگزاری رویدادهای هنری وجود دارد.

این آهنگسازمی‌گوید: البته اگر بنا بر برگزاری این رویداد در جایی به جز فضای باز بود، باید بگویم که استان کرمان سالن‌های دیگری هم دارد و می‌شد جشنواره را در آن سالن‌ها برگزار کرد. البته ایده‌آل این بود که تالار مرکزی افتتاح شود و این تالار به عنوان کاخ جشنواره معرفی شود.

ارجمند ادامه می‌دهد: جشنواره موسیقی نواحی ایران در هیچ دوره‌ای نه در تهران و نه در هیچ شهر دیگری به جز کرمان برگزار نشده است. جابه‌جایی محل برگزاری جشنواره از کرمان به استان دیگری، خلاف، قاعده و اخلاق و قانون است. این جشنواره در کرمان شکل گرفته و علاقه و همیتی وصف‌نشدنی در کرمان برای برگزاری این جشنواره وجود دارد. این نوع رفتار موجب ایجاد پایه‌های بی‌اعتمادی مردم به وزارت ارشاد می‌شود.

به هر روی باید منتظر ماند و دید که آیا باز هم جشنواره به کرمان برخواهد گشت یا خیر؟ آیا دوره بعدیِ جشنواره در اردیبهشت 1401 در کرمان برگزار خواهد شد و وعده مسئولان کرمانی محقق می‌شود یا خیر.

شرحی بر عنوان جشنواره پانزدهم

پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی با عنوانِ «ایران فرهنگی، سنت‌های قومی در گفتمان‌های موسیقایی جهان اسلام» برگزار خواهد شد.

محمدعلی مرآتی دبیر جشنواره موسیقی نواحی در تشریح این عنوان می‌گوید: عنوان جشنواره امسال؛ «ایران فرهنگی، سنت‌های قومی در گفتمان‌های موسیقایی جهان اسلام» است که از نظر من یک ضرورت فرهنگ موسیقایی است و ما را به تاریخ و فرهنگ‌مان وابسته می‌کند. تاریخ و فرهنگی که در گستره‌ی ایران فرهنگی است و بیشتر مربوط به کشورهای شرق ایران است.

مرآتی ادامه می‌دهد: از طرفی خود این موضوع فرصتی است تا این سنت‌های قومی که در ایران رنگ‌آمیزی متفاوتی دارند و با کشورهای اطراف هم در تماس هستند؛ با وحدت موسیقایی و دوستی و صلحی که بین فرهنگ‌ها برقرار است؛ بدون مرزهای سیاسی در یک پیمان دوستی و فرهنگی، زیر چتر بزرگی به اسم چتر جهان اسلام در این جشنواره ظهور پیدا کنند.

دبیرجشنواره موسیقی نواحی تاکید می‌کند: ما دو کلید واژه اساسی داریم؛ یکی ایران فرهنگی که ما را به تاریخ و گذشته‌مان که در صلح و دوستی بوده سوق می‌دهد؛ صلح و دوستی که بی‌نیاز از هرگونه برتری جوییِ کشوری نسبت به کشوری دیگر بوده است. دومین کلیدواژه اصلی ما چتر فرهنگی جهان اسلام است که باعث تنوع موسیقایی زیادی شده است.

هنرمندان حاضر در جشنواره چگونه انتخاب شده‌اند

دبیر جشنواره موسیقی نواحی شیوه انتخاب هنرمندان برای حضور در پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی را اینگونه شرح می‌دهد: ما فراخوان جشنواره را براساس موضوع جشنواره و ایران فرهنگی منتشر کردیم. در این چند سال گذشته و در جشنواره سعی می‌کنیم رصد خلاقانه سنت‌های موسیقی در ایران و کشورهای اطراف را مدنظر داشته باشیم. ژانر به خصوصی مدنظرمان نیست؛ چون این سنت‌های قومی ایستا نیستند و در حال تکمیل و تغییر هستند. به همین دلیل در جشنواره فقط نبوغِ هنرمندان برجسته‌ی حاضر در جشنواره را بررسی می‌کنیم.

به این ترتیب بخشی از هنرمندان حاضر در جشنواره از طریق فراخوان به جشنواره راه پیدا می‌کنند. بخش دیگری از انتخاب گروه‌های حاضر در جشنواره، به غیر آنانی که از طریق فراخوان به جشنواره راه می‌یابند؛ از طریق دعوت از استادان بزرگی است که شهرت ایرانی و جهانی دارند. در واقع به دنبال ایجاد پیوند میان پیشکسوتان و نسل جوان هستیم.

اولویت ما با هنرمندانی بوده که در فراخوان شرکت کرده‌اند. در فراخوان محدودیت سنی ما 30 سال به بالاست. بخشی که خارج از فراخوان است هم فقط مخصوصِ پیشکسوتان است. در این جشنواره بیش از 90 درصدِ حاضران در جشنواره، اولین بارشان است که در این جشنواره به اجرا می‌پردازند.

بنابراین تلاش کرده‌ایم که تناسب و تعادل بین پیشکسوتان و نسل‌های دیگر را رعایت کنیم.

حاشیه‌های بودجه جشنواره / چقدر از بودجه به جیبِ هنرمندان می‌رود

در دوره‌ی قبلی یعنی چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی، سفرِ زمینی هنرمندان موسیقی نواحی به کرمان حاشیه‌ساز شد. برخی از این هنرمندان برای حضور در جشنواره ساعت‌های زیادی را در اتوبوس مانده بودند تا خودشان را به کرمان برسانند. همین مسئله حاشیه‌های زیادی را برای جشنواره ایجاد کرد. نکته جالب اینکه در همان دوره، مسئولان جشنواره جملگی با هواپیما به کرمان سفر کردند. از طرفی مسئولان جشنواره در پاسخ به این انتقادها اعلام کرده بودند که برای هر هنرمند مبلغ 500 هزار تومان کمک هزینه سفر در نظر گرفته‌اند. اما آیا 500 هزار تومان برای هنرمندی که از تبریز به کرمان آمده، کافی بود!

حالا هم برخی از منتقدان جشنواره اعلام کرده‌اند که جشنواره‌ای که فقط 10 درصد از بودجه‌اش به هنرمندان می‌رسد، چه بهتر که برگزار نشود.

در پاسخ به این هجمه‌ها، امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران می‌گوید: در جشنواره‌ی امسال 50 درصد از هزینه‌های جشنواره مربوط به دستمزدی است که به هنرمندان موسیقی نواحی پرداخت می‌شود. حتی اگر موضوع هتل و پذیرایی را هم در نظر بگیریم که آنها هم خدمات رفاهی برای هنرمندانِ عزیز است؛ می‌توان گفت که حدود 70 درصد از بودجه جشنواره به طور مستقیم برای اهالی موسیقی و شرکت کنندگان در جشنواره هزینه می‌شود.

ستایشگر تاکید می‌کند: 30 درصدِ دیگرِ هزینه‌های هم زیرساختی‌ست. اجاره وسایل مورد نیاز، تیم‌های فیلمبرداری و صدابرداری، هزینه‌های ایاب و ذهابِ هنرمندان و...

به هر روی پانزدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی تا اینجای کار حاشیه‌های زیادی داشته است. باید دید در روزهای آینده این جشنواره چگونه پیش خواهد رفت.