سینمایی که در قهقرا گوشش بدهکار انتقادات نیست / لکه فسادی که هر روز بر روی پرده نقره ای بزرگ تر می شود
سال‌هاست منتقدان، بازیگران و دست اندرکاران سینما نسبت به فساد در سینمای ایران دست به افشاگری زده‌اند اما گویا کسی قصد ندارد در برابر این وضعیت قد علم کند؛ فسادی که از ابتذال در پشت صحنه آغاز شده و با باندبازی در سینما و رفتارهای ناهنجار بازیگران که الگوهای رفتاری جامعه هستند ادامه پیدا می‌کند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صاحب نیوز؛ 21 شهریور به نام روز سینما نامگذاری شده است و سالروز بزرگداشت پرده نقره‌ای و سوپراستارهای آن و یاد دنیای نقش‌ها و رنگ‌ها است.
هر چند سخن از خوبی‌ها و نقاط قوت سینمای ایران به تقویت این نقاط کمک می‌کند اما جشنی و مراسمی و مناسبتی نیست که صدا و سیما در آن از سینماگران دعوت نکرده و در مدح سینما و فیلم‌های سینمایی نگویند، لذا در جهت رشد هنر هفتم این فرصت را باید غنیمت شمرد تا به بیان نقاط سینما بپردازیم. نقاط ضعفی که گویا کسی نمی‌خواهد برای آن فکری کند.
پیشرفت سینمای ایران در بخش‌های مختلف همچون فیلمبرداری، صدابرداری و صداگذاری، جلوه‌های ویژه، بازیگری و کارگردانی، موسیقی، گریم و غیره از آن دست نقاط قوت است ولی آن چه می‌خواهیم به آن بپردازیم چیزی است که سبب کم رنگ شدن همه این نقاط قوت شده است.
نقاط ضعفی که هم در مسائل تخصصی سینما همچون محتوی داستان فیلم‌ها و هم در مسائل عمومی‌تر مانند فساد اخلاقی جلوه گر شده است و با وجود این که سال‌ها است افشا شده اما همچنان حرکتی برای زدودن آن از سینمای ایران شکل نگرفته است.
علاوه بر خود سینما، اهمیت سینماچی‌ها به ویژه کارگردان‌ها و بازیگران سینما نیز در جامعه غیرقابل انکار است چرا که امروز موجب جهت دهی افکار عمومی، جریان سازی در جامعه و به معنی تمام الگوی تقلید مخصوصا قشر جوان و نوجوان بسیار زیادی هستند و نمونه‌های بسیار زیادی از نقش آفرینی و اثرگذاری ایشان در مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و غیره در سطح جامعه وجود دارد، همچون حضور در کمپین تبلیغاتی کاندیداهای ریاست جمهوری.
اثرگذاری بازیگران سینما به عنوان پرتعدادترین شخصیت‌های مشهور (= سلبریتی) زمانی مضاعف و بلکه چند برابر شد که با ترقی فضای مجازی هر یک صفحه‌ای در شبکه‌های اجتماعی راه اندازی کرده و تریبونی پرمخاطب‌تر از قبل پیدا کردند.
مشهور شدن و سلبریتی شدن امتیازات بسیار زیادی دارد و از لحاظ مادی به خودی خود پولساز است. چه این که بازیگر مشهور یا به عبارت دیگر ستاره و سوپراستار برای بازی در فیلم‌ها ارقام نجومی به عنوان حق الزحمه دریافت خواهد کرد و چه این که برای حضور در برنامه‌های مختلف نمایشی یا تبلیغاتی بهایی گرانی خواهد گرفت و یا می‌تواند با راه اندازی یک صفحه پرمخاطب در شبکه‌های اجتماعی درآمد بالایی کسب کند.
علاوه بر این‌ها، سلبریتی‌ها از نفوذ کلام در بین مردم برخوردار می‌شوند و می‌توانند در مسائل مختلف اثرگذار باشند مانند توییت مهناز افشار علیه روحانیت که دو سال گذشته منجر به تحریک فردی شده و قتل یک روحانی در استان مرکزی را رقم زد و یا پویش‌های مختلفی که به وسیله این قشر در جامعه شکل می‌گیرند.
*رسوایی‌های اخلاقی در سینما
بسیار مشمئز کننده خواهد بود وقتی می‌بینیم سیلی از افشاگری‌ها در رابطه با تجاوز جنسی توسط خود بازیگران قربانی در تریبون‌های عمومی بیان می‌شود.
در بسیاری از موارد کارگردان و یا فرد تعیین کننده در انتخاب بازیگران، در ازای دادن نقشی خوب به ایشان به ویژه در فیلم‌های مشهورتر، از بازیگران درخواست‌های نامشروع کرده‌اند. در این رابطه بازیگران بسیاری دست به افشاگری زده‌اند. از این سیل افشاگری‌ها چند نمونه به عنوان مشتی از خروار را می‌آوریم.
مرجانه گلچین، بازیگر سینما و تلویزیون، در این رابطه گفته است: «باور کنید سیستم سالمی در بازیگری نداریم، یعنی چه که یک بازیگر برای داشتن نقش صرفا باید به مهمانی شبانه برود، اگر آنجا بود نقش به وی می‌رسد و اگر نه باید سال‌ها خانه نشین شود.»(1)
مگر می‌شود نسبت به چنین اظهار نظری که نشان از کثرت این فساد در سینما دارد واکنشی نشان نداد اما در عین ناباوری می‌بینیم این گونه است و مسئولان تلاشی در مقابله با این وضعیت نکرده‌اند. تعجب ما زمانی بیشتر می‌شود که می‌بینیم این سخنان بارها توسط دیگران نیز تکرار شده است.
برای دیدن افشاگری جنجالی از پشت پرده سینمای ایران کلیک کنید
یا در این رابطه این پست پرستو صالحی در شبکه اجتماعی فیسبوک که در سال 1391 منتشر شد، قابل توجه است. این بازیگر سینما در این پست که یکی از اولین افشاگری‌ها در رابطه با فساد در سینما است نوشته است: «به یک تهیه کننده سر‌شناسی از سره درد دل گفتم: دلم یه کار طولانی می‌خواد گفت: اونی‌ام که بهت کار طولانی بده حال طولانی می‌خواد...». این پست بعد از اظهارات مرحوم فرج الله سلحشور، کارگردان نام آشنای سینمای ایران، در مورد فساد در سینما بیان شد.
مورد دیگری که از این دست می‌توان نام برد ویدئویی است که شهره قمر، بازیگر سینما، از خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد. وی در این ویدئو که هم اکنون نیز در فضای مجازی موجود است با نام بردن از یکی از بازیگران مشهور، مدعی می‌شود این بازیگر و دستیار کارگردان و تعداد زیاد دیگری از دست اندکاران دنیای سینمای ایران به بهانه فیلم سازی به نوامیس مردم تجاوز کرده‌اند.
بعد از این ویدئو از طرف این بازیگر شکایتی علیه شهره قمر صورت نمی‌گیرد که این خود دلیلی بر صحت ادعای این بازیگر زن است.
در ویدئویی دیگر ساناز طاری، بازیگر سینما، در مصاحبه‌ای با بغض داستان تلاش یک کارگردان مشهور برای تجاوز به خود را بیان می‌کند و البته از فرار خود از دفتر فیلمبرداری سخن به میان می‌آورد.
لیلا بوشهری و شقایق دلشاد، دو بازیگر سینما، نیز در یک برنامه ویدئویی اینترنتی که هم اکنون نیز در فضای اینترنت موجود و قابل دسترسی است حتی با ذکر نام از پیشنهاد غیراخلاقی کارگردانان به ایشان و حذف شدن از فیلم حتی با وجود نهایی شدن قرارداد به خاطر نپذیرفتن این پیشنهادات سخن گفتند. از جمله در این مصاحبه صحبت از تماس ساعت یک نیمه شب کارگردان برای کشاندن یکی از این بازیگران زن به مهمانی شبانه می‌شود، بازیگر دیگر سینما، در فایل صوتی که از وی منتشر شده است در گفتگو با یک خبرنگار اظهار می‌کند: «هر «نه»ای که گفتم 5 سال مرا به یک سمتی شوت کردند. مثلا چه بگویم... فلان تهیه کننده‌ای که خودش را منتسب به فلان وزارت خانه می‌کند، ساعت 3 صبح به زور می‌خواهد وارد خانه من بشود و من با فحش ناموس بیرونش کردم. از این موارد هزاران مدل وجود دارد. آنقدر زیاد است که هفتادمن مثنوی می‌شود. هنرپیشه‌های ما صرفا ملعبه هستند اصلا تصمیم گیرنده نیستند. تصمیمات را آدم‌های فاسد دیگری می‌گیرند. ما فکر می‌کنیم هنرپیشه‌ها بد هستند. خانم‌ها بد هستند. خیر اینگونه نیست. کسانی را انتخاب می‌کنند به دردشان بخورد. اینکاره باشند. جسم و روحشان کشش این مسائل را داشته باشد و هرکسی نتواند».
این مطالب توسط بازیگران مرد سینما نیز مطرح شده است. مجید سعیدی در این رابطه گفته: «من صحنه‌های زننده‌ای را در سینما دیده‌ام که از گفتنشان شرم می‌کنم. برخی انگار به هیچ وجه دغدغه سینما ندارند و تماما به میهمانی‌های شبانه فکر می‌کنند. قدیم به ما می‌گفتند برای بازیگری باید تمام تمرکز خود را بگذارید، اما امروز صرفا اگر مهمانی ویلای لواسان جور شود نیاز به شخصیت پردازی و زحمت کشیدن نیست.» (2)
یا در این رابطه این پست پرستو صالحی در شبکه اجتماعی فیسبوک که در سال 1391 منتشر شد، قابل توجه است. این بازیگر سینما در این پست که یکی از اولین افشاگری‌ها در رابطه با فساد در سینما است نوشته است: «به یک تهیه کننده سر‌شناسی از سره درد دل گفتم: دلم یه کار طولانی می‌خواد گفت: اونی‌ام که بهت کار طولانی بده حال طولانی می‌خواد...». این پست بعد از اظهارات مرحوم فرج الله سلحشور، کارگردان نام آشنای سینمای ایران، در مورد فساد در سینما بیان شد.
لیلا بوشهری همچنین بار دیگر آزادانه در یک مصاحبه ویدئویی که از طریق تلویزیونی اینترنتی منتشر شده و هم اکنون نیز قابل دسترسی و مشاهده است بیان می‌کند: «خانم‌هایی که ازدواج می‌کنند به خاطر محدودیتی که در زندگی شخصی خودشان دارند، قطعا نمی‌توانند روابط گسترده‌ای با خیلی افراد داشته باشند. این مسئله به معنای این است که نمی‌توانند با خیلی‌ها رابطه داشته باشند... خیلی دیده‌ایم که بازیگران زن پس از جدایی، پر کار شدند و به نسبت زمانی که خانواده داشتند. خیلی از بازیگران زن برای تثبیت جایگاه کاری مجبورند برخی کارها را انجام بدهند یا سرمایه گذار ببرند... یک عده از بازیگران زن مدتی پیش رفتند و اعتراضشان را به برخی مدیران ارائه کردند و از روابط پشت پرده گلایه‌مند بودند و اصرار داشتند اسامی آنها محفوظ بماند و 30 نفر از بازیگران خواستار رسیدگی به این وضعیت شدند. در این لیست افرادی بودند که پر کار نیستند و تقریبا همه آنها متاهل هستند، اما به این موضوع رسیدگی نشد. این ماجرا در حدی بود که موجی بوجود آمد و اتفاقی نیفتاد... اگر قرار به افشاگری باشد باید اسامی خیلی‌های مطرح شود. این قضیه بیشتر شامل دستیاران کارگردان‌ها می‌شود، دستیارانی که عمدتا نوپا هستند و تازه شروع به کار کرده‌اند و فکر می‌کنند ازاین طریق می‌توانند به فلان بازیگر خانم دست پیدا کنند.»
شاهین فتحی، گریمور سینما، تئاتر و تلویزیون، نیز در این رابطه در اظهار نظری به انتخاب بازیگران در مهمانی‌ها اشاره کرد و افزود: من به بسیاری از دوستانم می‌گویم که در سینمای امروز نیاز نیست که کلاس بروید و آموزش ببینید. کافی است در کافه‌هایی که هنرمندان می‌روند بروید و یا در مهمانی‌های شبانه آنها شرکت کنید تا به آنچه می‌خواهید برسید.(3)
این تنها بخشی از افشاگری‌های افرادی از درون خانواده سینما است که توسط خود ایشان بیان شده است و نشان دهنده این است که این زخم به اندازه کافی بزرگ و عمیق است که دیگر سرباز کرده و به راحتی همگان از آن سخن می‌گویند.
*الگوهایی که شایسته الگو شدن نیستند
بازیگران مانند سایر سلبریتی‌ها به عنوان افراد مشهور و به بیانی هنرمند، بسیار مورد علاقه خیلی از مردم به ویژه جوانان و نوجوانان قرار می‌گیرند و در نگاهی جامعه شناسی می‌بینیم که بسیاری از رفتارهای سطح جامعه ریشه در رفتار و یا گفتار ایشان دارد. این قشر افکار عمومی را جهت دهی می‌کنند و به عنوان مثال با انتخاب نوع پوشش خود، مد و لباس کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
قدرت نفوذ کلام و رفتار سلبریتی‌ها و به ویژه بازیگران به اندازه‌ای است که با بررسی تغییر آداب و فرهنگ کشور طی 20 سال اخیر می‌توانیم ببینیم که بسیاری از قبح شکنی‌های ضددینی و ضد فرهنگی همچون سگ بازی توسط ایشان صورت گرفته است.
تأسف آور است که در شرایطی کنترل نشده افرادی به الگوهای مردم ایران بدل شده‌اند و با امکانات بیت المال بزرگ شده و در هر برنامه تلویزیونی و مراسم ملی و مذهبی از ایشان دعوت به عمل می‌آید حضور پیدا کنند که انسان‌هایی با کارنامه روشن منفی هستند.
موج مهاجرت بازیگران به کشورهای خارجی برای نقش آفرینی در تلویزیون‌های معاند و کشف حجاب ایشان مؤید این موضوع است. بسیاری از این بازیگران بعد از مهاجرت از کشور ما در مصاحبه‌های خود از ارتباطات نامشروع خود در ایران سخن گفته‌اند که بیش از پیش سبب رسوایی سینمای ایران شده است و با وجود این که با مستندات می‌توانیم نام چندین نفر از ایشان که شامل این موضوع می‌شوند را نام ببریم اما به لحاظ رعایت اخلاق از این کار خودداری می‌کنیم هرچند خود این افراد ابایی از این مسأله ندارند و بعضا در مصاحبه‌ای ویدئویی و تلویزیونی این مطالب را عنوان کرده‌اند و فیلم این مصاحبه‌ها هم اکنون نیز در فضای مجازی و اینترنت موجود است.
*عدم نظارت بر رفتار الگوهای جامعه
تعداد زیادی از بازیگران سینما در صفحات شخصی خود تصاویر خود به همراه حیوانات خانگی همچون سگ و گربه را به نمایش گذاشته و آنها را فرزندان خود خطاب می‌کنند. اکثر آنها در انظار عمومی از جمله در جشنواره‌های سینمایی که مهمترین رویدادهای سینمایی کشور هستند به جز موارد انگشت شماری با وضعیت بسیار بد و پوششی زننده و خلاف عرف ظاهر می‌شوند. البته پوشش بد بازیگران سینما نه تنها مختص جشنواره فیلم فجر بوده بلکه در مواقع دیگر نیز از رعایت حجاب اسلامی و پوشش عرفی جامعه خودداری می‌کنند.
همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد رفتارهای خلاف عرف و خلاف شرع این بازیگران که تبدیل به الگوی رفتاری مردم کشور نیز می‌شود، تنها به پوشش ناهنجار خلاصه نمی‌شود و برای مثالی دیگر اخیرا فیلمی از یکی از بازیگران سینما منتشر شده است که در باشگاه بدنسازی که فضایی است که عموما مردان در آن به صورت نیمه برهنه ورزش می‌کنند، در کنار آقایان در حال ورزش کردن است.
یا فیلمی دیگر از بازیگری منتشر شده است که از مشکلات اقتصادی مردم سخن می‌گوید و در عین حال از خرید گوشت و مرغ برای سگ خانگی خود حرف می‌زند. صحبت‌های که توهین به مردم به ویژه قشر ضعیف جامعه بوده و سبب ناراحتی و عصبانیت ایشان می‌شود.
البته ناگفته نماند بسیاری از این اعمال و رفتار به منظور جلب توجه عمومی و افتادن بر سر زبان‌ها به منظور فراموش نشدن این افراد انجام می‌شود.
این که بازیگری که مورد توجه افکار عمومی است و همه رفتارها و فعالیت‌های او توسط رسانه‌ها منعکس می‌شود، در سفر به خارج از کشور جهت حضور در جشنواره‌ای خاص و یا به هر جهت دیگر اقدام به کشف حجاب و رفتارهای خلاف عرف و خلاف شرع می‌کند این چنین توسط افکار عمومی استنباط می‌شود که روی پنهان و زیرین همه بازیگران بلکه همه جامعه این ناهنجاری است و به شدت سبب گسترش این رفتار می‌شود.
*باند و مافیای سینمایی
انتقاد دیگری که بسیاری از بازیگران و سینماچی‌ها سال‌هاست بدان پرداخته‌اند شبکه‌های غیررسمی و باندهای درون دنیای سینما است.
فریبا متخصص، بازیگر فیلم شهرزاد و تولدی دیگر، در گفتگو با رسانه‌ها در خصوص مشکلات ناشی از وجود لابی در این حرفه اظهار کرده است: الان خیلی از بازیگرها که لایق هستند و چندین و چند سال زحمت کشیده اند، در خانه نشسته‌اند اما یک سری نابازیگر بازی می‌کنند، این مسئله به لابی و مافیای سینما مربوط می شود.(4)
فقیه سلطانی، بازیگر سینما و تلویزیون، نیز با انتشار ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی علت کم کار شدن خود در سینما را حاکم بودن مافیا در سینما دانست؛ مافیایی که بنا به گفته او به تعداد بسیار معدودی بازیگر روی خوش نشان می‌دهد.
فرزاد مؤمتن، کارگردان و مدرس سرشناس سینما، در مورد ماهیت سینمای ایران عنوان می‌کند: «مافیا، زمستان 86 تشکیل شد. در زمستان سال 86، هفت شرکت تولید فیلم، تولید را کنار گذاشتند و با هم متحد شدند و یک شرکت پخش زدند. این همان شرکت پخش است که دارد سینمای ایران را کنترل کرده و جهت می‌دهد. درواقع این شرکتی است که کاملا مورد حمایت مدیران دولتی است. مهم هم نیست که مدیران، متعلق به کابینه احمدی‌نژاد هستند یا متعلق به کابینه روحانی؛ این‌ها همیشه هستند. توافق هم خیلی ساده است: این‌ها کمدی‌هایشان را با 130-140 سینما اکران می‌کنند و از آن طرف، مدیران دولتی می‌توانند فیلم‌های خودشان را با همین تعداد سینما نمایش دهند و این وسط سینمای مستقل را کاملا سر بریدند و فیلم‌های ما رفت در سانس‌های چرخشی.» (5)
در شرایط این چنینی و فضای بسته به وجود آمده به ویژه در رابطه با آثار کارگردانان و عوامل سینمایی مشهور، افرادی هستند که مجبور می‌شوند یا اختیارا دست به هر کاری می‌زنند که بتوانند به این عرصه ورود پیدا کنند و در قاب تلویزیون و یا پرده نقره‌ای سینما حاضر شوند. حال این که چنین فردی تبدیل به الگوی مردم، جوانان و نوجوانان می‌خواهد بشود.
به نظر می رسد مهم ترین اقدام دستگاه های مرتبط با سینما برای حل مشکلات موجود در این عرصه و پرده نقره ای کوتاه کردن دست مافیا از این حرفه باشد تا مجالی برای تنفس انسان های سالم در این زمینه باز شود.
منایع:
(1) خبرگزاری راه دانا - 30 شهریور 1399 (2) همان (3) خبرگزاری میزان - 31 آذر 1396 (4) فرهنگ سدید - 13 آذر 1397 (5) شهرآرا نیوز - 1 مرداد 1399
انتهای پیام /
