لزوم تنظیم‌گری فضای مجازی در ایران / مواجهه کشور‌های دنیا با پلتفرم‌های خارجی چگونه است؟

احسان امینی باغبادرانی پژوهشگر حکمرانی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با بیان اینکه پلتفرم‌های آمریکایی سلطه جهانی دارند، اظهار کرد: آمار‌ها نشان می‌دهد در اتحادیه اروپا 92 درصد داده‌های اروپا در آمریکا ذخیره می‌شود و هیچ شرکت اروپایی بین 20 برند برتر فناوری جهان وجود ندارد. همین موضوع باعث شد که کشور‌های دنیا به سمت قانونگذاری و تنظیم‌گری فضای مجازی بروند. اولین قانون اروپا در زمینه قانونگذاری ملی برای پلتفرم‌های جهانی قانون بهبود اجرای شبکه در آلمان بود که در سال 2017 تصویب شد و شامل مواردی مانند تعیین نماینده قانونی، دریافت مجوز از کشور آلمان و ارائه گزارش مداوم در هر بازه 6 ماهه بوده است.

وی ادامه داد: همانند کشور آلمان بسیاری از کشور‌های دیگر جهان هم قوانین مشابهی در زمینه فضای مجازی وضع کرده‌اند؛ مثلاً در کشور‌هایی مانند استرالیا، اتریش، ترکیه، انگلیس و. قوانین مشابهی دارند. امینی باغبادرانی افزود: همچنین در سال 2021 رهبران 4 کشور اروپایی شامل آلمان، دانمارک، فنلاند و استونی طی نامه‌ای خواستار راهبرد متحد اتحادیه اروپا در خصوص تنظیم‌گری فضای مجازی می‌شوند و اعلام می‌کنند اکنون زمان آن رسیده است که اروپا از نظر دیجیتالی حاکمیت داشته باشد. این پژوهشگر حکمرانی فضای مجازی تصریح کرد: اتحادیه اروپا هم از سال 2020 که راهبرد بازار واحد دیجیتال را پیگیری می‌کرد، پس از قوانینی مانند GDPR (دستورالعمل تنظیم‌گری خدمات صوتی و تصویری) به سمت قوانین جدیدتری رفت که در تازه‌ترین موارد آن DSA و DMA به تصویب رسیده است. وی اظهار کرد: تنظیم‌گری فضای مجازی در 3 لایه زیرساخت، خدمات و محتوا قابل انجام و قانونگذاری بوده که موارد ذکرشده، روش‌های تنظیم‌گیری در لایه محتوا است. در برخی از کشور‌ها مانند چین، کره جنوبی و روسیه تنظیم‌گری را از لایه زیرساخت شروع کرده و به سمت استفاده از پلتفرم‌های داخلی حرکت کرده‌اند که این موضوع هم می‌تواند به صورت اجباری و هم می‌تواند با استفاده از روش‌های نرم باشد که به شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و. آن کشور بستگی دارد. امینی باغبادرانی در خصوص نوع تنظیم‌گری فضای مجازی در کشور ما گفت: در کشور ما قانون خاصی برای تنظیم‌گری فضای مجازی وجود ندارد؛ فقط قانون جرائم رایانه‌ای را داریم که آن هم به مواردی مربوط می‌شود که حاکمیت به آن پلتفرم دسترسی دارد و درباره سکو‌های بین‌المللی کارایی ندارد؛ این در حالی است که قوانین مذکور در کشور‌های دیگر برای تنظیم‌گری در حوزه پلتفرم‌های بین‌المللی وضع شده‌اند و یکی از مهمترین مفاد آن‌ها تأسیس نمایندگی رسمی و رعایت چارچوب‌های محتوایی مدنظرشان است و در واقع تنظیم‌گری بر اساس اقتضائات ملی هر کشور انجام می‌شود. این پژوهشگر حکمرانی فضای مجازی افزود: در کشور ما هم مانند همه جای دنیا لازم است قانون مشخص و کاملی در خصوص تنظیم‌گری فضای مجازی ایجاد شود. در این زمینه بسیار مهم است که ما در قانونگذاری اقتضائات افکار عمومی را هم در نظر بگیریم و طوری رفتار نکنیم که این احساس در جامعه ایجاد شود که ما می‌خواهیم مردم خود را از خدمات فضای مجازی محروم کنیم. ما باید همزمان هم با پلتفرم‌های بین‌المللی تعامل و آن‌ها را تنظیم‌گری کنیم و هم پلتفرم‌های داخلی خود را تقویت کنیم و در مجموع یک فضای مجازی قوی داشته باشیم.