لیبی عرصه تسویه حساب کشورهای جهان

لیبی از سال 2011 میلادی در پی خیزش مردمی و حمله نظامی نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با هدف برکناری معمر قذافی حاکم وقت این کشور، با تنش‌های سیاسی و درگیری‌های نظامی بسیار گسترده ای رو به روست.

این کشور در نهایت به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. در بخش غربی با مرکزیت طرابلس دولتی موسوم به دولت وفاق ملی به ریاست «فایز السراج» بر سر کار آمده که مورد تأیید و حمایت سازمان ملل متحد و برخی کشورها مانند ترکیه، قطر و ایتالیا است و در بخش شرقی و جنوب نیز خلیفه حفتر ژنرال بازنشسته ارتش کنترل امور را در دست گرفته است که از سوی کشورهایی مانند عربستان، روسیه، فرانسه، مصر، امارات، یونان و قبرس حمایت می شود.

در این بین با وجود برگزاری برخی کنفرانس ها قبل از شیوع کرونا مانند کنفرانس صلح لیبی در دی ماه 1398 در برلین آلمان با حضور طرف های مختلف، لیبی همچنان صحنه زد و خوردهای خونین بین نیروهای دو دولت با حمایت کشورهای طرفدار آنها است و هر روز با توجه به حمایت های نظامی و اعزام نیرو بعد جدیدی نیز به خود می گیرد.

کنفرانس صلح لیبی بعد از شکست ابتکار آتش بس ترکیه و روسیه در لیبی به میزبانی آلمان با حضور کشورهای تاثیرگذار و مداخله گر در بحران لیبی شامل آمریکا، انگلیس، روسیه، فرانسه، چین، ترکیه، ایتالیا، امارات، مصر، الجزایر و کنگو و شخص «آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل متحد برگزار شد و همانگونه که پیش بینی می شد با توجه به ادامه حمایت از دو طرف لیبی همچنان صحنه درگیری های نظامی است.

گروه موسوم به «دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه» 4 خرداد 1399 در گزارشی اعلام کرد که ترکیه به تازگی 500 شبه نظامی سوری را برای جنگیدن در کنار نیروهای دولت وفاق ملی به لیبی اعزام کرده است.

در این گزارش با اشاره به این که شمار مزدورانی که تاکنون ترکیه به لیبی اعزام کرده به 10 هزار و 100 نفر رسیده، آمده است، 200 نوجوان 16 تا 18 سال در میان نیروهای وابسته به ترکیه در جنگ لیبی می‌جنگند و تاکنون در جنگ لیبی 318 نفر از جمله 18 نوجوان زیر 18 سال وابسته به ترکیه کشته شدند.

همزمان با افزایش درگیری‌ها در لیبی میان نیروهای دولت وفاق ملی و نیروهای موسوم به ارتش ملی به رهبری ژنرال «خلیفه حفتر» آنکارا به صورت جدی وارد موضوع لیبی شده و به طور رسمی از دولت «فایز السراج» در مقابل دولت حامی ژنرال «خلیفه حفتر» فرمانده ارتش شرق لیبی حمایت می‌کند.

در همین حال، ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی ششم آذر ماه 98 و در جریان سفر فایز السراج رییس دولت وفاق ملی لیبی به آنکارا و دیدار با اردوغان دو قرارداد مهم امضا کردند.

توافق نخست در مورد حریم دریایی ترکیه و لیبی در دریای مدیترانه و قرارداد دیگری در مورد گسترش همکاری‌های امنیتی و نظامی میان دو طرف امضا شد.

رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه دی 1398 اعلام کرد که کشورش به درخواست دولت وفاق ملی لیبی به آن کشور نیروی نظامی اعزام خواهد کرد و پارلمان ترکیه در همین پیوند با تصویب لایحه مجوز اعزام نیروی نظامی برای حمایت از دولت وفاق لیبی موافقت کرد.

در مقابل این تحرکات، ترکیه که با اعتراض برخی کشورهای ساحل مدیترانه مواجه شد، کشورهای مصر، امارات، عربستان، فرانسه، قبرس، یونان از دولت شرق لیبی به فرماندهی ژنرال حفتر حمایت می‌کنند و هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای مشترک، دخالت نظامی ترکیه در لیبی را محکوم کردند و از دولت آنکارا خواستند اعزام جنگجویان خارجی از سوریه به لیبی را متوقف کند.

مدیترانه دریایی است که به اقیانوس اطلس متصل می باشد و 23 کشور در اطراف آن هستند. در شمال این دریا برخی کشورهای اروپا، جنوب کشورهای آفریقایی و شرق آن ترکیه و کشورهای شامات مانند سوریه، لبنان و فلسطین قرار دارند.

در همین پیرامون پایگاه خبری شبکه العربیه وابسته به عربستان در خبری با دو عنوان " ترکیه همچنان به اعزام جنگجویان مزدور سوری به لیبی ادامه می‌دهد" و " بازداشت «ابوبکر الرویضانی» عنصر داعشی خطرناک اعزامی به لیبی " به برخی زوایای اعزام عناصر مسلح از سوریه توسط ترکیه به لیبی پرده برداشت.

عربستان که در اوایل سال 2011 میلادی در به راه انداختن بحران در کشور همسایه جنوبی ترکیه یعنی سوریه با آنکارا همراهی می کرد اکنون با توجه به شکست حمایت های 10 ساله از تروریست ها در این کشور در لیبی در برابر ترکیه با حمایت از حفتر صف آرایی کرده است و از دیدگاه کارشناسان سیاسی منطقه این صف آرایی با توجه به نزدیک شدن سوریه به پیروزی کامل بر تروریست ها و اعزام سریع تر آنان به لیبی برای نجات از صحنه مرگ حتمی در سوریه هر روز بعد جدیدی به خود می گیرد.

العربیه در این ارتباط نوشت، ترکیه در حمایت از شبه‌نظامیان دولت الوفاق در جنگ علیه ارتش ملی لیبی همچنان به اعزام مزدوران جنگجوی سوری به لیبی و به ویژه اطراف طرابلس پایتخت این کشور ادامه می‌دهد و در این راستا دو هواپیمای ترکیه‌ای حامل تعداد بیشتری از مزدوران جنگجوی سوری شامگاه یکشنبه 24 ماه مه 2020 در فرودگاه شهر مصراته به زمین نشستند.

در همین رستا پس از انتقال 500 جنگجوی مزدور از سوریه به لیبی یک منبع در فرودگاه مصراته بامداد دوشنبه در گفتگو با شبکه‌های «العربیه» و «الحدث» از فرود آمدن دو هواپیمای لیبی از مبدأ ترکیه در فرودگاه این شهر خبر داد که 301 تن از جنگجویان مزدور سوری را به لیبی منقل کردند. علاوه بر آن هواپیماهای نظامی نیروی هوایی ترکیه در روزهای پنج‌شنبه و جمعه گذشته نیز از مبدأ استانبول جنگجویانی را برای حمایت از دولت الوفاق لیبی به مصراته منتقل کرده‌اند.

همچنین یک هواپیمای نظامی ترکیه از نوع C-130 عملا از مبدأ فرودگاه استانبول به مقصد مصراته لیبی به پرواز درآمده است.

شبکه العربیه در ادامه با اعلام خبر بازداشت «ابوبکر الرویضانی» عنصر داعشی خطرناک افزود، ارتش ملی لیبی شامگاه یکشنبه از کشته شدن بیش از 100 تن و اسارت 22 تن دیگر از جنگجویان مزدور سوری در پادگان الیرموک لیبی خبر داد.

سرتیپ احمد المسماری سخنگوی ارتش ملی لیبی در این‌باره گفت که نیروی هوایی وابسته به ارتش ملی لیبی مناطق گسترده‌ای را باز پس گرفته‌اند و تاکید کرد که اقدام ارتش در این باره عقب‌نشینی نیست بلکه استقرار مجدد نیروهای ارتش در مواضعشان است.

وی همچنین اعلام کرد که نیروهای ارتش ملی لیبی به فرماندهی ژنرال خلیفه حفتر یک رهبر داعشی اهل سوریه با نام «محمد الرویضانی» ملقب به ابوبکر الرویضانی را که در صف شبه‌نظامیان الوفاق علیه ارتش ملی لیبی می‌جنگید، دستگیر کرده‌اند.

المسماری درباره این عنصر داعشی گفت که او یکی از «خطرناک‌ترین عناصر داعشی» است که توسط ترکیه به لیبی اعزام شده‌اند.

العربیه در ادامه به نقل از دیدبان حقوق بشر سوریه خاطر نشان کرد، ترکیه قصد آن دارد تا شماری از جنگجویان وابسته به خود را به دلیل دست داشتن در اعمال فساد و بدرفتاری با اهالی از منطقه عفرین در شمال سوریه به لیبی منتقل کند تا جای آنها را نیروهای ترکیه گرفته و زمام امور شهر را به دست بگیرند.

شایان ذکر است ترکیه و با وجود تعهداتش در کنفرانس برلین در ژانویه گذشته مبنی بر عدم دخالت در امور لیبی همچنان به اعزام نیرو و ارسال اسلحه، مهمات و تجهیزات جنگی به لیبی ادامه می‌دهد، تا جایی که مولود چاووش اغلو وزیر خارجه ترکیه شامگاه یکشنبه علنا با اشاره به حمایت‌های (نظامی و لجستیکی) آنکارا از دولت الوفاق به رهبری فایز السراج اعلام کرد که «اقدامات ترکیه در لیبی معادلات را تغییر داده است».

همه اینها در حالی صورت می گیرد که 10 سال قبل 5 کشور همسایه سوریه، برخی کشورهای عرب نظیر عربستان، برخی دول غربی و رژیم صهیونیستی با تشکیل دو اتاق هماهنگی و مدیریت در ترکیه و اردن و استقرار نیروهای امنیتی حرفه ای خود همه با هم به دنبال بسیج تروریست هایی از سراسر جهان با هزینه های میلیاردی برای بحران در سوریه بودند و چون بعد از 10 سال شکست خورده و صف آنها از هم جدا شده و برخی اختلاف های عقیدتی مانند حمایت از اخوانی ها و تلاش برای سرمایه گذاری بیشتر در افریقا و حفظ جایگاه قبلی آنها به خطر افتاده است، اکنون بعضی از این کشورها در لیبی در برابر هم قرار دارند و به دنبال تسویه حساب های خود در این کشور افریقایی نفت خیر هستند.

• عربستان سعودی
• شبکه العربی
• لیبی
• ترکیه