مکانیسم ماشه برجام فعال علیه ایران می‌شود؟ اروپا ضرب الاجل فرستاد
غرب فرصتی 15ماهه برای توافق هسته‌ای جدید با ایران دارد تا با ایران به توافق برسد. مکانیسم ماشه علیه ایران فعال می‌شود؟ موضع‌گیری اخیر تروئیکای اروپایی درباره تمدید اعمال تحریم‌های جدید، برنامه هسته‌ای ایران، برجام و فعال کردن مکانیسم ماشه سوال‌برانگیز شده است. اکنون تهران و واشنگتن و حتی تروئیکای اروپایی، همگی بر این باورند که تداوم تنش‌ها و فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران، می‌تواند...
مکانیسم ماشه علیه ایران فعال می‌شود؟ موضع‌گیری اخیر تروئیکای اروپایی درباره تمدید اعمال تحریم‌های جدید، برنامه هسته‌ای ایران، برجام و فعال کردن مکانیسم ماشه سوال‌برانگیز شده است. اکنون تهران و واشنگتن و حتی تروئیکای اروپایی، همگی بر این باورند که تداوم تنش‌ها و فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران، می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری را به دنبال داشته باشد. اگر مذاکرات ایران و آمریکا که با حمایت کشورهای منطقه‌ای در جریان است، بی‌نتیجه بماند، می‌توان گفت موضع‌گیری جدید اروپایی‌ها، مقدمه‌ای است برای فعال کردن اسنپ (مکانیسم ماشه).
اکوایران نوشت هفته گذشته، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهانه عدم همکاری کامل ایران در رژیم بازرسی که تحت توافق هسته‌ای 2015 (برجام) برای شفاف‌ترکردن برنامه هسته‌ای تهران و تعیین محدودیت‌هایی برای جلوگیری از تغییر مسیر مواد هسته‌ای برای گریز هسته‌ای ایجاد شده بود، ایران را محکوم کرد. اما این توافق به دلایل متعددی شکست خورده است.
تصمیم عجولانه و فرصت توافق تازه
به نوشته سیدحسین موسویان، دیپلمات اسبق ایرانی و پژوهشگر دانشگاه پرینستون در وبگاه بولتن دانشمندان اتمی، قطعنامه‌های انتقادی شورای حکام آژانس الزام‌آور نیستند، اما پیام سیاسی و دیپلماتیک محکمی ارسال می‌کنند. نماینده ایران در سازمان ملل متحد گفت: «تصمیم کشورهای غربی عجولانه و غیرعاقلانه بود و بدون شک، تأثیر مخربی بر روند تعامل دیپلماتیک و همکاری سازنده خواهد داشت». ایران امروزه ممکن است تنها چند هفته با داشتن مواد کافی برای گریز هسته‌ای فاصله داشته باشد. رئیس‌جمهور و کابینه جدید ایران نیز ظرف دو ماه آینده مشخص خواهند شد.
به عقیده موسویان، ایالات متحده و اروپا اکنون باید تلاش کنند تا با دولت جدید ایران بر سر توافق هسته‌ای جدیدی را مذاکره کنند.
در نشست شورای حکام آژانس، چین، ایران و روسیه با صدور بیانیه مشترکی آمریکا را به دلیل «خروج غیرقانونی و یک‌جانبه» از برجام و اعمال «تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی» علیه تهران مسئول دانستند. این سه کشور نوشتند: «اگر امروز برجام کامل اجرا می‌شد، اکثریت قریب به اتفاق سؤالات موجود در مورد برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را بر اساس مبنایی مورد توافق طرفین، کاهش می‌داد. دبیرخانه آژانس نیز ابزارهای تأیید و نظارت گسترده‌تری در اختیار می‌داشت».
این سه کشور آمادگی خود برای احیای توافق بر اساس متن پیش‌نویس توافقی که در آگوست 2022 توسط جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر شد را تأیید کرده و ایالات متحده و امضاکنندگان اروپایی برجام را به دلیل «ملاحظات سیاسی خودشان» متهم به مسدودکردن پیش‌نویس کردند.
استراتژی خودکفایی هسته‌ای
اختلاف هسته‌ای غرب با ایران از سال 2003 و با اطلاع‌یافتن جهان از ساخت کارخانه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران، آغاز شد. اما اختلاف‌نظر بین ایران و غرب در مورد مسائل هسته‌ای به پس از انقلاب 57 ایران بر می‌گردد. اکنون پس از گذشت 45 سال، هنوز فرصتی برای حل‌وفصل مثبت آن وجود دارد.
تأسیسات هسته‌ای ایران
در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، ایران متحد منطقه‌ای ایالات متحده بود که از علاقه شاه به دستیابی به فناوری هسته‌ای حمایت می‌کرد. با این حال، پس از انقلاب سال 57 و تسخیر سفارت آمریکا، ایالات متحده ایران را به عنوان یک تهدید دید و غرب را در ممنوعیت صادرات فناوری هسته‌ای به ایران رهبری کرد؛ اقدامی که منجر به لغو تمام توافقات هسته‌ای غرب با ایران شد.
این استراتژی ایران را به سمت خودکفایی در فناوری هسته‌ای سوق داد. پس از آنکه ایران به فناوری غنی‌سازی دست یافت، سیاست آمریکا از «عدم فناوری هسته‌ای» به «عدم غنی‌سازی اورانیوم» تغییر کرد و حق ایران برای دسترسی به فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز، به جز غنی‌سازی و جداسازی پلوتونیوم را پذیرفت.
توافق ناکام
از سال 2003 تا 2013، مذاکرات بین تهران و قدرت‌های جهانی در مورد برنامه غنی‌سازی ایران با شکست مواجه شد. سپس دولت اوباما سیاست آمریکا را از «عدم غنی‌سازی» به «عدم سلاح هسته‌ای» تغییر داد که منجر به انعقاد برجام در سال 2015 بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان شد. این توافقنامه با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
برجام جامع‌ترین توافقنامه منع اشاعه تسلیحات اتمی در تاریخ بود و ایران بالاترین سطح از شفافیت و بازرسی‌های هسته‌ای را پذیرفت و به محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای خود تن داد که فراتر از الزامات معاهده منع اشاعه بود.
با این حال، در ماه مه 2018، حتی با وجود تأیید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبندی ایران به تمام تعهداتش، ترامپ ایالات متحده را از توافق خارج کرد، تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران را برگرداند و 1500 تحریم جدید به آن‌ها افزود. اروپا تصمیم گرفت با تحریم‌های آمریکا همراهی کند. با این حال، چین فرصت پیش‌آمده شد و جای غرب در روابط اقتصادی با ایران را گرفت.
پس از روی کار آمدن جو بایدن در سال 2021، او و اتحادیه اروپا به دنبال احیای برجام افتادند، اما نهایتاً صدها تحریم جدید اعمال کردند. این امر ایران را بر آن داشت تا با گسترش فعالیت‌های غنی‌سازی خود، به غنی‌سازی اورانیوم 60 درصدی اورانیوم 235 روی بیاورد. نتیجه این رویارویی خطرناک است؛ در حالی که برجام حداقل می‌توانست تا یک سال، ایران را از گریز هسته‌ای دور نگه بدارد، اکنون تخمین زده می‌شود تهران تنها دو هفته تا این مرحله فاصله دارد و عملاً به یک «دولت در آستانه هسته‌ای» مانند ژاپن تبدیل شده است.
استراتژی باخت - باخت دوطرفه
تحریم‌های هسته‌ای غرب طی 45 سال گذشته، صدها میلیارد و شاید هزاران میلیارد دلار به اقتصاد ایران آسیب زده است. با این حال، غرب به هدف اصلی خود که جلوگیری از دستیابی سریع ایران به توانایی ساخت هسته‌ای بوده، دست نیافته است.
مذاکرات + برجامی + وین
بازی فشار مداوم در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران، یک استراتژی باخت - باخت برای هر دو طرف به شمار می‌آید. واقعیت این است که غرب تمایلی به جبران خسارات اقتصادی ایران نداشته و ایران نیز اهرمی را که از تأخیر در غنی‌سازی اورانیوم به دست می‌آورد، به سادگی رها نمی‌کند.
دو راهی ایرانی و پنجره فرصت 15 ماهه غرب
طبق قطعنامه 2231، شورای امنیت سازمان ملل پرونده هسته‌ای ایران را تا اکتبر 2025 خواهد بست. پیش از آن، اروپا می‌تواند با استفاده از مکانیزم بازگشت تحریم‌ها، تمام قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران را مجدداً اعمال کند. با این حال، محتمل‌ترین واکنش ایران خروج کامل از برجام و تعلیق عضویت خود در پیمان منع اشاعه، به عنوان کشوری بدون سلاح هسته‌ای خواهد بود. اگر در چنین شرایطی، اسرائیل و / یا ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کنند، ایران می‌تواند با سلاح هسته‌ای پاسخ دهد. بن‌بست میان ایران و قدرت‌های جهانی شبیه به وضعیت کره شمالی خواهد شد.
بنابراین، ایالات متحده و اتحادیه اروپا یک فرصت 15ماهه برای انتخاب بین دو گزینه دارند: ایران به عنوان یک کشور دارای برنامه پیشرفته هسته‌ای، مانند کره شمالی یا ایران به عنوان کشوری در آستانه هسته‌ای، مانند ژاپن.
برجام دو سری ستون دارد. یکی، تعهدات دائمی ایران برای پذیرش بازرسی‌های جامع و اقدامات شفافیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از جمله پروتکل الحاقی است که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد از هر تأسیسات مشکوکی بازرسی کند. سری دوم ستون‌ها محدودیت‌هایی با «تاریخ انقضا» هستند، از جمله ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران به بالاتر از 5 درصد اورانیوم 235 که عمدتاً در سال 2030 منقضی می‌شوند.
قدرت‌های جهانی هنوز فرصتی برای مشارکت با ایران در یک «توافق هسته‌ای جدید» دارند؛ لغو تحریم‌های هسته‌ای در ازای تعهد کامل و دائمی ایران به اجرای اقدامات شفاف جامع مندرج در برجام که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دید کاملی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌دهد. این بهترین گزینه برای جلوگیری از گریز هسته‌ای ایران است.
هم اکنون دیگران می خوانند-
تقویم نجومی امروز پنجشنبه 24 خرداد1403/ تقویم همسران امروز
-
لانینا میهمان ناخوانده در تابستان جهنمی / این دخترترسناک است؟+ عکس
-
قیمت گوشی‌های سامسونگ، شیائومی و آیفون / قیمت ارزان‌ترین و گران‌ترین گوشی‌های محبوب بازار
-
داستان سریال زخم کاری 3 لو رفت؛ جواد عزتی از کی انتقام می گیرد؟+ فیلم
-
داستان فصل سوم سریال زخم کاری لو رفت؛ خودکشی این زن، ویدیو
-
فال قهوه امروز پنجشنبه 24 خرداد 1403 | قهوه ات رو بخور بعد فال بگیر
-
فال شمع امروز پنجشنبه 24 خرداد 1403 | اینجا فال شمع روزانه ات را بخوان
بیشتر بخوانید
