نرخ ارز نزولی است / اوراق ودیعه جایگزین اوراق مشارکت می‌شود
رئیس کل بانک مرکزی گفت: انتشار اوراق ودیعه توسط بانک مرکزی و بازپرداخت در سررسید با نرخی حداکثر معادل نرخ تورم سالانه در شورای پول و اعتبار تصویب شده و امسال جایگزین اوراق مشارکت می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: انتشار اوراق ودیعه توسط بانک مرکزی و بازپرداخت در سررسید با نرخی حداکثر معادل نرخ تورم سالانه در شورای پول و اعتبار تصویب شده و امسال جایگزین اوراق مشارکت می‌شود.
به گزارش خبرنگار مهر، اکبر کمیجانی صبح امروز در همایش بانکداری اسلامی درباره عقود اسلامی گفت: ما با برخی عقود در قالب مرابحه توانسته‌ایم مشکل جایگزینی را حل کنیم، همچنین عقود جعاله و مرابحه در کنار سایر عقود توصیه شده و در حال کاربرد آن در بخش‌های مختلف بانکی هستیم.
وی افزود: با حضور فعال شورای فقهی بانک مرکزی، اطمینان‌خاطری برای سیاستگذاران بانکی فراهم شده و هر سیاستی که به ذهن ما می‌رسد، ابتدا به شورای فقهی رفته و پس از تائید آن، به شورای پول و اعتبار می‌رود.
رئیس کل بانک مرکزی به استفاده از سیاست‌های پولی و فراهم کردن بستر لازم برای عرضه اوراق مالی اسلامی اشاره و اظهار کرد: این اوراق به قصد تأمین کسری بودجه دولت عرضه شد که انجام آن سال گذشته موفقیت‌آمیز بود.
کمیجانی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در سال گذشته اقدامات دیگری همچون اعمال سیاست‌های جاری در حمایت از تولید، توسعه بخش فناوری و اجرای بانکداری الکترونیکی و همچنین سیاست‌های ارزی انجام داده که نسبتا موفقیت‌آمیز بود.
اقدامات بانک مرکزی در حوزه اقتصاد کلان
وی درباره اقدامات اقتصاد کلان گفت: ما در این حوزه در سه سال اخیر شاهد ظالمانه‌ترین تحریم‌های آمریکایی و اروپایی هستیم که مهم‌ترین آنها تحریم‌های نفتی، تحریم‌های بانکی و بانک مرکزی و نیز تحریم‌های کشتیرانی است که فشار فراوانی به ما وارد کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تحریم‌ها به کاهش درآمدهای نفتی منجر شد، گفت: اگرچه سیاست‌هایی از سوی دولت و مجلس برای مقابله با تحریم‌ها طراحی شد اما از نیمه سال 98 وارد رشد منفی اقتصادی شدیم و با شیوع ویروس کرونا در فصل چهارم همان سال رشد اقتصادی کشور منفی شد.
کمیجانی افزود: در سال 99 توانستیم موفقیت‌های خوبی کسب کنیم به گونه‌ای که سال گذشته رشد اقتصادی بدون نفت 3.6 و با نفت 2.5 درصد بود که برای شرایط تحریم و کرونا قابل قبول است. ایران در حالی با تجربه 99 وارد سال 1400 شد که بر اساس اعلام بانک جهانی، متوسط رشد اقتصادی دنیا در همان سال صرفا به دلیل شیوع کرونا منفی 3.6 بود. ما بیشترین آسیب را در بخش خدمات به دلیل کرونا مشاهده کردیم و بیشترین فرصت شغلی را در این بخش از دست دادیم.
وی با اظهار امیدواری نسبت به توانایی دولت سیزدهم برای ایجاد تحول بزرگ در بخش واقعی اقتصاد گفت: امیدواریم دولت جدید بتواند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند.
جزئیات بازار بین بانکی
رئیس کل بانک مرکزی در توضیحات بخش بازار باز و فعالیت‌های این بانک در سال گذشته گفت: این فعالیت‌ها سیاست نوینی در اقتصاد ایران برای مدیریت نقدینگی ایجاد کرد؛ بهبود ترازنامه بانک‌ها در دستور کار است. سال گذشته نیز بهبود تراز بانک‌ها و جلوگیری از انباشت دارایی‌های موهومی بانک‌ها را به جد پیگیری کردیم که بر اساس آن می‌بایست بانک‌ها حداقل سه درصد از سپرده‌های مالی را به صورت اوراق مالی اسلامی نگهداری کنند که در زمان کمبود نقدینگی یا تجهیز منابع نه صرفا به شکل تسهیلات، از آن استفاده کنند.
کمیجانی ادامه داد: با اجرای این بازار، این فرصت ایجاد شد تا بانک مرکزی با راه‌اندازی عملیات حراج، بیش از 126 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی به فروش برساند که 51 درصد آن را بانک‌ها و 49 درصد را اشخاص حقیقی و حقوقی مالی خریداری کرده‌اند.
وی تأکید کرد: اگر این کار سال گذشته انجام نمی‌شد، بخش زیادی از این منابع می‌توانست سبب رشد پایه پولی و رشد نقدینگی شده که آثار تورمی ایجاد می‌کرد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: در سال جاری هم موضوع عملیات بین بانکی و بازار باز را پیگیری می‌کنیم اما نسبت به سال گذشته روند آن کندتر است. تاکنون 16 هزار و 500 میلیارد تومان به فروش رفته که علت کندی این روند نسبت به سال گذشته، وجود شرایط تورمی در اقتصاد کشور و همچنین پایین بودن نرخ خرید این اوراق است.
کمیجانی دیگر دلیل کاهش تبادلات اوراق مالی اسلامی در بازار بین بانکی را بلندمدت بودن سررسیدهای این اوراق که دو تا چهار ساله است، عنوان و اظهار کرد: این موضوع در کنار پایین بودن نرخ اوراق سبب شده تا جذابیت آن کاهش یابد. به زودی با وزیر اقتصاد جلسه‌ای برای بررسی این موضوع برگزار می‌کنیم و تصمیمات مقتضی برای برداشته شدن موانع بر سر راه فروش اوراق مالی اسلامی برداشته خواهد شد که کمک بزرگی برای رفع کسری بودجه دولت در سال جاری است.
وی عمده تأمین مالی کسری بودجه در سال‌های گذشته و همچنین امسال را استفاده از سه درصد تنخواه‌گردان بانک مرکزی دانست و گفت: در برخی سال‌ها علاوه بر این سه درصد، از تأمین مالی از محل حوادث غیرمترقبه نیز استفاده کردیم اما سال جاری سه درصد تنخواه‌گردان را به چهار درصد افزایش دادیم. در مجموع در سال جاری 58 هزار میلیارد تومان تنخواه‌گردان به دولت دادیم که بخشی از آن برای خرید تضمینی گندم بود و باعث رشد پایه پولی شد.
رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد: بنابراین بهترین راه برای جذب منابع بانک‌ها، خرید اوراق مالی است تا به جای تزریق منابع به سیستم و تشدید نقدینگی، این منابع جذب بانک مرکزی شود.
کمیجانی افزود: در تیرماه سال جاری رشد پولی 42 درصد و رشد نقدینگی 39 درصد از مدت مشابه سال گذشته، بیشتر چرا که سال گذشته خرید اوراق از بانک‌ها به کاهش نقدینگی منجر شده بود اما بانک مرکزی به این موضوع اشراف دارد و نسبت به آن ناآگاه نیست.
تسهیلات بانکی
وی درباره سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی که جایگاه ارزشمندی در اقتصاد دارد، گفت: سال گذشته بانک‌ها حدود 900 هزار میلیارد تومان تسهیلات داده‌اند که نسبت به سال قبل از آن 63 درصد رشد داشت. با این حال در چهار ماهه نخست امسال، بانک‌ها 701 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 51 درصدی را نشان می‌دهد.
وام ازدواج
رئیس کل بانک مرکزی درباره وام ازدواج گفت: در چهار ماهه نخست امسال 34 هزار و 500 میلیارد تومان وام ازدواج برای 400 هزار نفر پرداخت شد درحالی‌که در کل سال 99 حدود 43 هزار میلیارد تومان وام ازدواج به 825 هزار نفر پرداخت شده بود؛ علت آن نیز افزایش سقف وام ازدواج به 70 و 100 میلیون تومان در سال جاری است که تکلیف بزرگی بر دوش شبکه بانکی بود.
کمیجانی ادامه داد: سال گذشته تسهیلاتی نیز به SMEها، شرکت‌های دانش‌بنیان و خرید تضمینی گندم پرداخت شد.
قانون چک
وی با تأکید بر اینکه با اجرای قانون جدید چک، سوءاستفاده‌هایی که در گذشته از چک می‌شد، با استفاده از سامانه صیاد اندک شده است، گفت: در سامانه صیاد، صادرکننده چک و گیرنده آن موظف به ثبت اطلاعات خود هستند و صحت‌سنجی به صورت آنلاین انجام می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: بررسی نسبت چک‌های برگشتی و همچنین چک‌های وصولی به مبادله‌ای نشان می‌دهد که سوءاستفاده‌ها به شدت کاهش یافته است.
کمیجانی افزود: از زمان اجرای سامانه‌ای شدن صدور چک تاکنون در مقایسه با سال‌های 95 و 96 نسبت چک‌های برگشتی به مبادله‌ای از 15 به 9 درصد و ارزش چک‌های وصولی به مبادله‌ای از 22 به 11 درصد کاهش یافته است.
بازار ارز
وی تصریح کرد: در طی سال‌های اخیر تحریم‌های بانکی و نفتی، درآمدهای ارزی را به شدت کاهش داده درحالی‌که بر اساس قانون‌های پنجم و ششم توسعه، نظام ارزی باید نظام شناور می‌شد، به دلیل تحریم‌ها این روند متوقف ماند.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: برای مدیریت این وضعیت دو اقدام انجام داده‌ایم یکی راه‌اندازی بازار متشکل ارزی بود که در آن بانک‌ها و صرافی‌های مجاز اقدام به خرید اسکناس به صورت کلان و همچنین خرده‌فروشی می‌کنند که نیاز به اسکناس هم در سطح کلان و هم برای سفرهای خارجی و تأمین مخارج درمان بیماران اعزام به خارج کفایت می‌کند.
کمیجانی افزود: کار دیگری که انجام دادیم، راه‌اندازی سامانه نیما بود که نظام یکپارچه‌سازی معاملات ارزی لقب گرفت و در آن نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. ارز موجود در این سامانه نیز از محل ارز برگشت از صادرات غیرنفتی است که تبادلات به شکل تسویه بدهی‌های ارزی، حواله‌ای و اسکناس ارز صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: سومین اقدام نیز تأمین ارز 4200 تومانی برای خرید کالاهای اساسی است که از محل درآمدهای نفتی انجام می‌شود؛ این وظیفه در سال جاری نیز انجام شده که با توجه به افزایش درآمدهای نفتی و فروش میعانات گازی و بهبود تبادلات ارزی ما با برخی کشورها، شاهد تأمین این ارز در چهار ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم و ارز تأمین شده به وزارتخانه‌های صمت و کشاورزی واگذار شده و در حال نزدیک شدن به سقف هشت میلیارد دلار است.
خرید واکسن کرونا
رئیس کل بانک مرکزی درباره تأمین ارز واکسن کرونا گفت: این وظیفه به بانک مرکزی محول شد. سال گذشته مشکلاتی داشتیم اما سال جاری همه مشکلات تأمین ارز خرید واکسن کرونا برطرف شده و هیچ مشکلی برای تأمین ارز خرید واکسن کرونا نداریم.
کاهش نرخ ارز
وی ادامه داد: به زودی شاهد آرامش در بازار ارز هستیم. اگرچه در روزهای گذشته تلاطماتی در این بازار بود اما از دیروز نرخ ارز از 28 هزار و 150 تومان به زیر 27 هزار تومان و حواله 26 هزار و 800 تومان کاهش یافت.