نشست سران اکو فرصت طرح ایده‌های ایران برای منطقه

به گزارش مشرق، پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، امروز یکشنبه هفتم آذر ماه به میزبانی ترکمنستان با حضور سران کشورهای عضو برگزار شد. «سیدابراهیم رییسی» در این نشست به بیان دیدگاه‌های جمهوری اسلامی در روابط منطقه‌ای و دغدغه‌های ایران در حوزه امنیت، تروریسم و اقتصاد پرداخت. رییس جمهوری همچنین در دیدارهای جداگانه‌ای با همتایان خود از ضرورت بهبود مناسبات در عرصه‌های مختلف سخن گفت.

دغدغه‌های ایران در اجلاس اکو از زبان رییس جمهوری

رییس جمهوری در سخنرانی خود در پانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو همکاری‌های اقتصادی (اکو) اصلی‌ترین دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و نیز انتظارات خود را از کشورهای عضو این سازمان و نیز جامعه بین‌الملل مطرح کرد که مهمترین آن‌ها را می‌توان در محورهای زیر خلاصه کرد.

الف) پیشرفت هم سطح ظرفیت‌ها نیست:

ظرفیت همکاری‌ها در سازمان اکو و توانمندی کشورهای عضو آن نخستین بخش از سخنرانی رییس جمهوری در این اجلاس بود. رییسی در این زمینه گفت: «مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مندی از ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، دربردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است. طی سالیان گذشته دستاوردها و پیشرفت‌های خوبی در سازمان «اکو» به دست آمده است اما کماکان فاصله معناداری بین موفقیت‌های حاصله با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های واقعی سازمان وجود دارد. برای نمونه با وجود پتانسیل‌های تجاری بالا، تجارت درون منطقه‌ای کماکان کمتر از 10 درصد است».

رییس جمهوری در ادامه سخنان خود به راهکارهای عملی مورد نیاز برای متناسب‌سازی میان ظرفیت‌های منطقه ای و پیشرفت روابط هم پرداخت و آنچه در عمل می‌تواند به عاملی برای بهبود شرایط اقتصادی همه کشورهای عضو سازمان را در پی داشته باشد؛ برشمرد.

سخنرانی رییس جمهوری در نشست سران اکو

واقعیت آن است که سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)، با توجه به ظرفیت و توانمندی‌های کشورهایی که عضو آن هستند، می‌تواند در مسیر توسعه کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان، حائز اهمیت ویژه باشد. این کشورها ضمن دارا بودن عمده منابع گازی در جهان، دارای بازار بزرگی هستند که اغلب نیازهای خود را از کشورهای فرامنطقه ای و با هزینه‌ای اغلب چندین برابر معمول وارد می‌کنند.

شناسایی نیازها از یک سو و توانمندی‌های هریک از این 10 کشور از سوی دیگر می‌تواند سطح پیشرفت هریک از کشورها را با سطح ظرفیت‌های موجود متناسب سازد. شرط ضروری دستیابی به این هدف آن است که همکاری ها از سایه زیاده خواهی‌ها و سلطه طلبی‌های کشورهای فرامنطقه ای به ویژه آمریکا خارج شود.

ب) تحریم‌هایی که ایران را مصمم‌تر کرده است:

رییس جمهوری امروز همچنین موضوع تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه مردم ایران پرداخت و در عین حال گفت: «تحریم‌های آمریکا علیه ایران کوچکترین خللی در اراده جمهوری اسلامی ایران در سیاست تعامل حداکثری با همسایگان و منطقه ایجاد نکرده است. ایالات متحده آمریکا با خروج غیرقانونی از برجام و تحمیل تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه علیه ایران و استمرار این سیاست ظلم حداکثری نشان داد که منافعش با منافع منطقه ما سازگار نیست.»

اولویت سیاست خارجی ایران به ویژه در دولت سیزدهم گسترش همراهی و همکاری با کشورهای همسایه به ویژه کشورهای مسلمان منطقه است. مقصد دیپلماسی اقتصادی مورد نظر وزارت امورخارجه پیش و بیش از آنکه سرزمین‌های فرامنطقه ای باشد، کشورهای همسایه است و از همین روست که جمهوری اسلامی همواره در سال‌های تحریم کوشیده است، اجازه اثرگذاری بیش از اندازه این اقدام غیرقانونی آمریکا، بر نحوه تعامل با همسایگانش را ندهد.

پ) ایران و دغدغه مردم افغانستان:

افغانستان به عنوان موضوع ثابت سخنان رییس جمهوری در همه دیدارها در سخنرانی وی در ترکمنستان هم مورد توجه ویژه قرار گرفت. رییسی در سخنرانی خود در نشست سران اکو به رنج مضاعف مردم این کشور با آغاز فصل سرما اشاره کرد و گفت: اینک با رسیدن فصل سرما مردم افغانستان بیش از همه به کمک‌های معیشتی اولیه و سوخت نیاز دارند، اما سوزناک‌تر از سوز سرما این است که منابع مالی ملت افغانستان توسط اشغالگران آمریکایی محبوس شده است. رییس دولت سیزدهم با تاکید بر اینکه پیام نشست سران اکو به جهان باید حاکی از تداوم حمایت این سازمان از تلاش‌های افغانستان و مردم نجیب آن در بازسازی و توسعه اقتصادی باشد؛ گفت: جمهوری اسلامی ایران مانند همیشه آماده هرگونه همکاری و کمک به مردم افغانستان به ویژه آموزش و تحصیل زنان و دختران با استعداد آن سرزمین است.

شرایط کنونی افغانستان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای منطقه به ویژه ایران است و جمهوری اسلامی آمریکا را به عنوان عامل نابسامانی های موجود در افغانستان می‌داند و مسئولیت ناپذیری کاخ سفید درباره آینده مردم افغانستان را نمی‌پذیرد. ظهور مجدد طالبان در افغانستان و حضور میلیون‌ها بیجا شده افغان در مرزهای شرقی، ایران را بیش از هر کشور دیگری در معرض آسیب قرار می‌دهد. جمهوری اسلامی سالهاست میزبان آوارگان افغانستانی بوده و تلاش کرده در حد امکانات خود به‌آنها خدمات ارائه کند اما با توجه به عدم تداوم این میزبانی به دلایل بسیاری، جمهوری اسلامی از تشکیل دولتی فراگیر با حضور همه اقوام و مذاهب در همسایه شرقی خود استقبال می‌کند.

واقعیت آن است که بسیاری از کشورهای عضو سازمان اکو، کم و بیش با پدیده شوم تروریسم دست و پنجه نرم کرده و در این مسیر هزینه داده‌اند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قربانیان تروریسم در منطقه، این موضوع را بیش از هر سرزمین دیگری مورد توجه قرار داده است و اشاره‌های رییس جمهوری به بازگشت دوباره تروریسم گروه‌هایی چون داعش در افغانستان یا عراق و سوریه در همین راستاست.

رییس جمهوری در دیدار با همتایان چه گفت؟

دیدار با روسای جمهور کشورهای عضو سازمان اکو در حاشیه این نشست از دیگر برنامه‌های رییس جمهوری در ترکمنستان بود و وی در دیدارهای مختلف با روسای جمهور کشورهای منطقه از تمایل ایران برای بهبود مناسبات اقتصادی و فرهتگی با این کشورها سخن گفت.

دیدار رییس جمهوری با رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه

رییسی در یکی از مهم‌ترین دیدارهای خود با «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه به همکاری نزدیک، اشتراکات فرهنگی و دینی میان سه کشور ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه اشاره کرد و گفت: زمینه‌های گسترده و متنوع همکاری تهران و آنکارا در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، موضوعات بانکی و پولی و تبادلات تجاری و بازرگانی، وجود دارد و باید مسیر توسعه روابط اقتصادی را تسهیل کنیم و در این زمینه می‌توان در موضوع تعرفه‌های ترجیحی بازنگری کرد.

رییس جمهوری همچنین در دیدار با «عارف علوی» رییس جمهوری پاکستان با اشاره به زمینه‌ها و ظرفیت‌های همکاری تهران و اسلام آباد در توسعه بازارچه‌های مرزی، ترانزیت، حمل و نقل، انرژی و گردشگری، گفت: جمهوری اسلامی ایران هیچ محدودیتی برای توسعه روابط با پاکستان ندارد.

رییس دولت سیزدهم با تاکید بر لزوم حمایت از ملت‌های مظلوم به ویژه مردم افغانستان، تصریح کرد: بیست سال حضور بیگانگان در افغانستان نه تنها مشکلات افغانستان را برطرف نکرده است بلکه نتیجه‌ای جز ظلم، کشتار غارت و ناامنی نداشته است.

رییسی در دیدار با «امامعلی رحمان» همتای تاجیکستانی خود هم ضمن دعوت از وی برای سفر به تهران، گفت: تردیدی نداریم که روابط دو کشور رو به توسعه خواهد بود. وی گفت که سطح فعلی مبادلات قانع‌کننده نیست و با احیای ظرفیت‌ها بین دوکشور می‌توان سطح روابط را چند برابر ارتقا داد.

توسعه روابط دو جانبه اقتصادی و بهره گیری از ظرفیت‌های منطقه برای بهبود تبادلات تجاری و فرهنگی، در کنار موضوعاتی نظیر بحران افغانستان و تروریسم در منطقه از مهم‌ترین محورهای رییس جمهوری در دیدار با همتایان دیگر خود در حاشیه اجلاس اکو بود.

حاشیه‌های اجلاس اکو

حضور مسئولان ایران در نشست‌های بین المللی و اساسا تعامل و دیدار با سران کشورهای دیگر، یکی از حساسیت‌های دشمنان این کشور است و تلاش بی وقفه آنها به منظور ایران هراسی و منزوی ساختن جمهوری اسلامی در جهان؛ با هر ابزار و وسیله ای در حال پیگیری است. برای این گروه چندان فرقی نمی‌کند تعداد نفرات حاضر در مذاکرات وین سوژه باشد یا سخنان رییس جمهوری در اجلاس اکو. موضوع مهم، هجمه رسانه‌ای علیه ایران به هر شکل و نحوه ممکن و با هر سوژه و جمله در دسترسی است. از این روست که رسانه فارسی زبان پترودلاری، سخنان رییس جمهوری در اجلاس اکو را تقطع و تحریف کرده و در فتوتیترهایی منتشر می‌کنند. این اقدام خلاف اخلاق و غیرحرفه‌ای در حالی است که بخش تقطیع و تحریف شده از سخنان رییس جمهوری درباره آب است که طی روزهای گذشته به موضوعی التهاب آفرین در کشور تبدیل شده بود.

در هر صورت سفر به ترکمنستان را می توان فصل نوینی در سیاست خارجی ایران در قالب سیاست همسایگی ارزیابی کرد. دولت سیزدهم توسعه مناسبات با همسایگان و کشورهای منطقه را در اولویت سیاست خارجی خود تعریف کرده است. حضور رییسی در عشق‌آباد و دیدار با مقامات حاضر در این اجلاس می‌تواند زمینه‌ساز تحرک بخشی به توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای منطقه شده و ظرفیت‌های مغفول و معطل مانده را در راستای توسعه و رفاه ملتهای منطقه احیا کند.