وبینار مجازی چالش‌ها ومشکلات فراروی تحقق تمدن نوین اسلامی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، در ادامه فعالیت‌های مدیریت ارتباطات بین الملل بعثه مقام معظم رهبری، وبینار مجازی چالش‌ها ومشکلات فراروی تحقق تمدن نوین اسلامی باحضور دانشمندان، شخصیت‌های علمی وفرهنگی از کشور‌های ایران، عراق ولبنان، شامگاه چهارشنبه (25/8/1401) در بستر فضای مجازی اسکای روم برگزار شد.

در این وبینار که با تلاوت آیاتی از قرآن مجید (توسط قاری ممتاز کشوری آقای مجرد افتتاح شد)، حجت الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب نماینده، ولی فقیه در سازمان حج وزیارت وسرپرست حجاج ایرانی آغاز شد. ایشان طی سخنانی با اشاره به معانی واژگان فرهنگ وتمدن گفت، فرهنگ عبارت است از عادات ورسوم وسنت‌های یک قوم، قبیله، ویا جامعه بوده، وتمدن عبارت از شهر نشینی وبه روز شدن است، واین دو در بسیاری از موارد از یکدیگر جدا بوده، ودر برخی موارد نیز ملازم وهمپای یکدیگر می‌باشند. وچه بسیار اقوامی که ضمن حفظ سنت‌ها وآداب رسوم خود، در کمال صفا ودوستی به سر برده، وهنوز درگیر مدنیت وشهر نشینی نشده اند. ایشان با اشاره به آیه 96 سوره اعراف فرمودند، چنانچه مردم به آئین الهی اسلام ایمان آورده وتقوا پیشه گیرند، همواره برکات آسمان وزمین بر آن‌ها سرازیر می‌شد، اما نه فقط ایمان نیاوردند، بلکه به آنچه که خداوند فرستاده بود کفر ورزیده، ودر نهایت به سزای کار‌های خود رسیدند. ایشان مصداق این آیه را گرفتار شدن جامعه به رهبرانی سرکش وطاغوت صفت قلمداد کرده وتأکید کردند، که در چنین موارد فرهنگ جامعه اجازه مماشات ومدارا با دیکتاتوران را نمی‌دهد. ایشان در ادامه سخن به رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب فرمودند، معظم له در این بیانیه پنج گام را برای انقلاب ترسیم نموده، که خوشبختانه در چهار دهه گذشته سه گام اول آن تحقق یافته، و دو گام دیگر آن می‌بایست در چهار دهه پیش رو تحقق یابد تا جامعه به تمدن نوین اسلامی برسد.

هرچند که دشمنان انقلاب در این مسیر سنگ اندازی کرده وتلاش می‌کنند که انقلاب به اهداف از پیش تعیین شده خود نرسد. نماینده، ولی فقیه در امور حج وزیارت در پایان سخنان خود فرمودند تمدن برگرفته شده از تکامل فرهنگ است، اما نمی‌توان گفت که هر فرهنگی منجر به تشکیل تمدن گردد، وشاهد آن بسیاری از جامعه‌های سنتی همچنان به آداب ورسوم وفرهنگ خود پای بند بوده، وگرفتار مدنیت وشهرنشینی ومشکلات آن نشده، وهمچنان با صفا ودوستی به زندگی خود ادامه می‌دهند. اما این را هم باید بدانیم که، چنانچه فرهنگ تکامل یافته ومنجر به تشکیل تمدن شود، بدون شک پیشرفت وشکوفایی ونو آوری را به جامعه هدیه می‌کند.

شیخ عامر البیاتی سخنگوی شورای افتا ونماینده مفتی عراق نیز، طی سخنانی در این وبینار با اشاره به معانی واژه‌های فرهنگ وتمدن گفت، فرهنگ بر دو گونه است: اخلاقی، که ریشه در اصالت وذات انسان دارد وبنیاد این نوع فرهنگ همان دین مبین اسلام است، ونوع دوم آن، فرهنگ نوآوری وابداع است، که در این نوع نیز مسلمانان مأمور شده اند که برای زنده نگه داشتن ایده وفرهنگ بشر باید برای ابداع ونوآوری تلاش کنند. ایشان چهار اصل یکتا پرستی، عدالت، علم واسلام را چهار ستون اصلی فرهنگ وتمدن اسلامی معرفی کرده وافزود، دین اسلام همواره انسان را به تلاش وتحصیل علم تشویق کرده تا فرهنگ وتمدن انسان همواره به سوی تکامل گام برداشته وتمامی زمینه‌های علمی از نجوم وپزشکی گرفته تا قانونگذاری وریاضیات وعمران، همه وهمه آثار ونتایج خود را در زندگی انسان به نمایش گذارد.

عامرالبیاتی در ادامه ضمن اشاره به توطئه‌های دشمنان اسلام علیه این دین آسمانی گفت، نتایج بیشتر این توطئه معکوس بوده، واسلام همچنان به عنوان یک دین پر نفوذ وپویا در جهان معروف گشته، بطوریکه سالانه تنها درقاره اروپا حدود 4000 نفر به آغوش اسلام در می‌آیند. سخنگوی شورای افتای عراق علت پویایی دین اسلام را در صداقت وخوش رفتاری مبلغان اسلامی وتلاش بی وقفه آنان دانسته وافزود، اینک دین مبین اسلام، فرهنگی را به جهانیان ارائه کرده است که برای هر شرایط زمانی ومکانی و در تمامی زمینه‌های سیاسی، فرهنگی واجتماعی قابل اجرا بوده، ومایه خیر وبرکت می‌باشد، چون بر اساس عدالت، ومیانه روی پایه گذاری شده است.

سومین سخنران این وبینار علامه شیخ محمد الزعبی، استاد تاریخ ورئیس دفتر تبلیغات جنبش توحید اسلامی لبنان بود، که ضمن اشاره به معنی فرهنگ گفت، این واژه انسان را از دیگر آفریده‌ها متمایز کرده واو را در آستانه تمدن قرار می‌دهد. وی وجود جنبش‌های فراوان بشری درطول تاریخ را مورد تأکید قرار داده وافزود بسیاری از این جنبش‌ها منجر به تشکیل تمدن نگشته واستعمار با تحمیل فرهنگ خود، چه از راه اشغال نظامی کشورها، وچه از نظر تهاجم فرهنگی، توانست فرهنگ خود را بر برخی جامعه‌ها تحمیل کند. وی یکی از موفقیت‌های فرهنگ وتمدن اسلامی را تکامل ومعقول وپویا بودن ایده اسلامی دانسته وافزود، اگرچه در طول تاریخ دیکتاتور‌های حاکم بر جهان اسلام سعی کردند از ارائه فرهنگ وتمدن اصیل اسلامی توسط دانشمندان اسلامی جلوگیری کنند، اما تاریخ نشان می‌دهد که دانشمندانی همچون ابن سینا وجابر بن حیان با تلاش‌های فردی وشخصی خود فرهنگ اصیل اسلامی را دنبال کرده، وبا تألیفات خود تمدن اسلام را به رشته تحریر درآورند. الزعبی درادامه با اشاره به دوره عباسیان گفت، تاریخ می‌گوید در این دوره مأمون عباسی از طریق مزدوران دربار، از پیشرفت پژوهش‌های دینی وفقهی جلوگیری کرده وآنان را در نوشته‌های خود کافر وبی دین معرفی کنند. همچنانکه ابن تیمیه در جلد 29 کتاب خود، ابن سینا وجابر بن حیان را کافر وبی دین قلمداد کرده است.

در حالیکه یک دانشمند فرانسوی در باره اندیشه‌ها واظهارات جابر بن حیان در باره اکتشافات خود را، استوارتر از کلام ارسطو در فلسفه معرفی می‌کند. ایشان پیروزی انقلاب اسلامی ایران را مایه افتخار وسربلندی فرهنگ وتمدن اسلامی دانسته وافزود، همانگونه که اروپا از نتایج ونتایج انقلاب فرانسه بهره‌مند شد، دیگر کشور‌های جهان اسلام نیز باید از دستآورد‌های انقلاب اسلامی ایران بهره‌مند شوند، واین بهره مندی به معنی تبعیت آن‌ها از ایران نخواهد بود، همچنانکه استفاده کشور‌های انگلیس وآلمان ودیگر کشور‌های اروپایی از نتایج انقلاب فرانسه، آن‌ها را تابع این کشور نکرد. وی در پایان گفت اگرچه استعمار با محاصره وتحریم جمهوری اسلامی ایران، مانع از بهره مندی دیگر کشور‌ها از دستآورد‌های انقلاب اسلامی شده است، اما جهان باید بداند که ایران یک نمونه نوین وعملی یک فرهنگ اسلامی را ارائه کرده، وباید از آن بهره‌مند شوند.

مصطفی عباسی مقدم از اساتید برجسته دانشگاه کاشان، چهارمین سخنران وبینار چالش‌ها ومشکلات فراروی تمدن نوین اسلامی بود، که ضمن تشکر از سخنرانان قبلی وشرکت اندیشمندان در این وبینار گفت، تمدن اسلامی یک تمدن والا وپیشرفته‌ای است، که جز با تلاش فرد وجامعه همگام باهم تحقق نمی‌یابد. ایشان با اشاره به برخی آیات قرآنی گفت: برخی از این آیات به بخشش وهزینه کردن در جامعه، وبرخی به تلاش برای همکاری، همبستگی وتعامل خوب میان مردم دعوت کرده، وبرخی نیز خواستار یکدست شدن امت اسلامی علیه دشمنان خود می‌باشند. وی همچنین با اشاره به آسیب‌ها یک فرهنگ گفت، یکی از مهمترین چالش‌ها وآسیب‌هایی که انقلاب اسلامی وتمدن نوین اسلامی با آن روبر هستند، نگرش نادرست وناقص به انقلاب اسلامی است، بطوریکه برخی آنرا انقلابی مذهبی ویا ایرانی قلمداد می‌کنند، در حالیکه انقلاب اسلامی، یک انقلاب شیعی، سنی، ایرانی ویا منطقه‌ای نبوده، بلکه یک نهضت انسانی - اسلامی است، که رویکرد جهانی دارد. این استاد برجسته دانشگاه کاشان افزود، ضرورت تحقق تمدن نوین اسلامی، وجود همکاری‌های مستمر بین اندیشمندان ونخبگان جهان اسلام است، واگر هرکس بر خواسته‌ها وفرهنگ محدود کشور خود اصرار کند، این تمدن جهانی هرگز تحقق نخواهد یافت.

ایشان ضمن اشاره به چالش‌های فراروی تحقق تمدن نوین اسلامی گفت، مهمترین این چالشها، نبود یک الگوی تمدن اسلام کامل مبتنی بر قرآن وسنت از دوران‌های گذشته، پدیده جهانی شدن، نپذیرفتن شیوه گفتگو از سوی پیروان برخی مذاهب اسلامی، ودور ماندن از آموزه‌های وحی الهی دانسته وتأکید کردند، برای تحقق چنین هدفی باید نسلی را تربیت کنیم وزمینه‌هایی را فراهم کنیم، تا بتوان روزی به تحقق تمدن نوین اسلامی دست یافت، واین گام جز با همکاری نخبگان امت اسلامی، امکان پذیر نخواهد بود.

پنجمین وآخرین سخنران این وبینار شیخ غازی حنینه رئیس شورای جمعیت علمای مسلمان لبنان بود که ضمن تشکر از سخنرانان پیش از خود گفت، فرهنگ خود یک نوع مدنیت وگویای پیشرفت انسان است. وی با اشاره به ساخت چرخ توسط انسان گفت این اقدام گام مهمی در پیشرفت زندگی انسان اولیه بود، چون تا قبل از اختراع آن، انسان‌ها بار خود را بر پارچه‌ها قرار داده وآن‌ها را بر زمین می‌کشیدند، وبا اختراع چرخ انسان توانست گاری را بسازد وعملیات حمل ونقل را تسهیل کند. وی همچنین با اشاره به ضرورت واهمیت علم ودانش در زندگی انسان گفت، علم یک نوع معرفت است وبه همین دلیل است که خداوند آنرا یک سنتی در زندگی قرارداده وبر فراگیری آن تأکید نموده است. ایشان همچنین با اشاره به گرویدن بسیاری از ملت‌های جهان به آغوش اسلام گفت تمدن نوپای اسلامی باگرویدن این ملت‌ها از فرهنگ‌های آنان نیز استفاده کرده، واکنون نشانه‌هایی از فرهنگ‌های باستانی یهودیان ومسیحیان را در فرهنگ اسلامی، شاهد هستیم، واین خود دلیل دیگری بر پویایی وتعامل بسیار خوب فرهنگ اسلام با دیگر فرهنگ‌ها می‌باشد. وی گسترش فساد وتباهی را نتیجه انحراف عملکرد انسان دانسته، وبا تکیه به آیات قرآنی گفت هیچگاه فرهنگ وتمدن اسلامی انسان‌ها را به یاغی گری، بی بند وباری دعوت نکرده، چون همواره ذات انسانی را مورد توجه خود قرار می‌دهد. همچنانکه جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که با فرستادن فرزندان خود به جهان غرب، وفراگیری دانش‌ها وتکنیک‌های نوین، آن‌ها نه فقط تحت تأثیر بی بند وباری غرب قرار نگرفته اند، بلکه به کشور خود بازگشته وتکنولوژی هسته‌ای مسالمت آمیز را برای ملت خود به ارمغان آوردند.

در پایان این سخنرانی مجری سوالات شرکت کنندگان را به عرض سخنرانان رسانده وهرکدام از آنان نظرات خود را در باره سؤال‌های موجود ارائه کردند.