ورود موج بارشی به 10 استان؛ بارش برف در ارتفاعات قطعی شد
در سالهای اخیر، وضعیت ذخایر آبی کشور به یکی از اصلیترین دغدغههای کارشناسان و افکار عمومی تبدیل شده است. کاهش بارندگیها، افزایش تبخیر ناشی از گرمایش اقلیم و مدیریت نادرست منابع تحتالارضی باعث شده تصویر آینده آب در ایران بیش از گذشته پرریسک و مبهم باشد. از همین رو، بسیاری از متخصصان هشدار میدهند که ادامه روند فعلی میتواند هم بر کیفیت زندگی شهروندان و هم بر امنیت غذایی کشور اثر...
- فهرست محتوا
- راهکارهای کاهش ریسک آینده
- ورود پیاپی سامانههای بارشی به کشور از فردا؛ هوا سردتر میشود
- صدور هشدار نارنجی آلودگی هوا برای 7 شهر از امروز
در کنار افت بارشها، الگوی نامتوازن توزیع بارندگی نیز مشکلساز شده است؛ بارشها یا بسیار دیرتر از موعد رخ میدهند یا بسیار کوتاه و سیلابیاند و نمیتوانند وارد سفرههای زیرزمینی شوند. این ناهنجاری اقلیمی سبب شده حتی مناطقی که اصولا پُرباران بودند نیز امروز با کاهش محسوس ذخایر سدها مواجه شوند. همین عدم قطعیت آبوهوایی برنامهریزی میانمدت را برای بخشهای کشاورزی، صنعتی و شهری دشوار کرده است.
همزمان، برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی که در برخی استانها به مرز بحران رسیده، به فرونشست زمین و شور شدن خاک انجامیده است. این روند نهتنها برگشتپذیر نیست، بلکه هزینههای سنگینی برای زیرساختها، خطوط انتقال و سکونتگاههای انسانی ایجاد میکند. در چنین شرایطی، اقتصاد آب نیز دچار بیتعادلی شده و عرضه و تقاضا هیچ تناسب پایداری با هم ندارند.
یکی از مهمترین چالشها در مدیریت منابع آبی، نبود هماهنگی میان دستگاههای تصمیمگیر است. سیاستهای بخش کشاورزی، صنعت و شهرسازی هنوز مبتنی بر واقعیتهای جدید اقلیمی بازطراحی نشدهاند و همین مسئله فشار بر منابع آبی را چند برابر کرده است. بهعنوان مثال، توسعه کشتهای آببر در مناطق خشک، نشاندهنده فاصله معنادار میان سیاست و علم است.
ضعف در ابزارهای نظارتی و نبود پایگاه داده دقیق و لحظهای از وضعیت آب نیز به بحران دامن میزند. بسیاری از چاههای غیرمجاز همچنان فعالاند و برداشتهای بدون کنترل، ذخایر استراتژیک آب را با شتاب بیشتری کاهش میدهد. این مسائل زمانی پیچیدهتر میشود که بدانیم سازوکارهای قیمتگذاری و تخصیص آب نیز نتوانستهاند انگیزهای برای صرفهجویی پایدار ایجاد کنند.
از سوی دیگر، فرهنگ مصرف آب نیز نیازمند بازنگری جدی است. تجربه کشورهای خشک نشان میدهد که تغییر الگوی مصرف بدون همراهی شهروندان و بدون آموزش عمومی گسترده امکانپذیر نیست. با وجود برخی کمپینها و هشدارهای رسانهای، هنوز در بسیاری از بخشهااز شستوشو تا فضای سبزمصرف بهینه به یک رفتار غالب تبدیل نشده است.
راهکارهای کاهش ریسک آینده
کارشناسان معتقدند عبور از وضعیت کنونی نیازمند ترکیب اقدامات سازهای و مدیریتی است؛ از توسعه فناوریهای شیرینسازی و بازچرخانی پسابها گرفته تا تغییر الگوی کشت و بهرهگیری از سامانههای هوشمند اندازهگیری. دولتها باید همزمان سیاستهای تشویقی و تنبیهی را برای اصلاح رفتار مصرفی اعمال کنند و نقشهای واحد برای حکمرانی آب تدوین شود.
در نهایت، اگرچه بحران آب مسألهای جهانی است، اما رسیدگی به آن در ایران فوریت بیشتری دارد. آیندهای پایدار زمانی قابل تحقق است که تمامی نقشآفرینانشهروندان، نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصیدرک مشترکی از شرایط داشته باشند و تصمیمها بر اساس علم، شفافیت و منافع بلندمدت اتخاذ شود.
ورود پیاپی سامانههای بارشی به کشور از فردا؛ هوا سردتر میشود
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به ورود سامانههای بارشی جدید به کشور از روز یکشنبه (16 آذر)، گفت: از روز دوشنبه (17 آذر) آغاز روند کاهش دما انتظار میرود.
صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح آخرین وضعیت جوی کشور، گفت: امروز (شنبه، 15 آذر)، تنها در ارتفاعات زاگرس جنوبی واقع در جنوب کرمان و شمال هرمزگان افزایش ابر و رگبار پراکنده رخ میدهد. همچنین در شهرهای صنعتی و پرجمعیت نیمه غربی کشور، افزایش غلظت آلایندههای جوی، کاهش کیفیت هوا و کاهش دید پیشبینی میشود.
ضیائیان افزود: فردا (یکشنبه، 16 آذر)، به تدریج با ورود سامانه بارشی به شمال غرب کشور شامل استانهای کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، زنجان و اردبیل، ابرناکی، بارش باران و در ارتفاعات زاگرس و البرز مرکزی بارش برف و وزش باد رخ میدهد.
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ادامه داد: روز دوشنبه (17 آذر)، گستره فعالیت این سامانه به شمال خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کل مناطق غربی، شمال غرب و برخی مناطق دامنههای جنوبی البرز شامل استانهای قزوین، البرز و تهران گسترش مییابد.
وی تصریح کرد: فردا (16 آذر) روند نسبی افزایش دما در نوار غربی کشور پیشبینی میشود و روز دوشنبه (17 آذر) وزش باد و کاهش نسبی دما در این مناطق رخ خواهد داد. همچنین روز سهشنبه (18 آذر)، کل نوار غربی کشور و غرب اصفهان شاهد ابرناکی و بارش خواهند بود و از میزان غلظت آلایندههای جوی در شهرهای پرجمعیت مرکز و دامنههای جنوبی البرز کاسته میشود.
ضیائیان یادآور شد: آسمان تهران امروز صاف و غبارآلود و در بعدازظهر وزش باد ملایم پیشبینی میشود و حداکثر دما به 14 و حداقل دما به 5 درجه سانتیگراد خواهد رسید.
صدور هشدار نارنجی آلودگی هوا برای 7 شهر از امروز
وی بیان کرد: با توجه به صدور هشدار نارنجی هواشناسی در پی پایداری جو و تقویت وارونگی دما، افزایش شدید غلظت آلایندههای جوی و کاهش کیفیت هوا از امروز (شنبه، 15 آذر) تا فردا (یکشنبه، 16 آذر) پیشبینی میشود.
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ادامه داد: افزایش شدید غلظت آلایندهها امروز در تهران، کرج، اراک، اصفهان، مشهد، ارومیه و اهواز و فردا در تهران، کرج، اراک، اصفهان و مشهد پیشبینی میشود.
ضیائیان در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس هشدار نارنجی هواشناسی، افزایش غلظت آلایندهها سبب افزایش شاخص آلودگی هوا در حد ناسالم برای تمامی گروهها خواهد شد و در صورت عدم مهار منابع آلاینده ثابت و متحرک در مناطق پرتردد و صنعتی، شاخص آلودگی به آستانه خطرناک خواهد رسید.