وضعیت نگران کننده افزایش آمار فوتی‌های کرونا؛ مرگ صعودی
آنچه حالا حتی بیش از کمبود تخت یا پزشک و پرستار یا کمبود نقدینگی بیمارستان‌ها برای تامین دارو، نگرانی مراقبان سلامت در مراکز درمانی را افزایش داده، چالش تامین اکسیژن برای مبتلایان بستری به دلیل افزایش مصرف برق و قطعی‌های جریان برق است.
در شبانه‌روز 17 تا 18 مرداد، تعداد فوتی‌های کرونای کشور، 46 نفر بیشتر از شبانه‌روز پیش از آن بود؛ در شبانه‌روز 16 تا 17 مرداد، 542 مرگ کرونایی در کشور ثبت شد و دیروز وزارت بهداشت اعلام کرد که در شبانه‌روز 17 تا 18 مرداد، تعداد فوتی‌های کرونای کشور به 588 نفر رسیده است.
اعتماد در ادامه نوشت: در حالی که حالا و برخلاف سال گذشته و به تایید متخصصان عفونی و اپیدمیولوژیست‌ها، در آمار‌های جدید مرگ کرونا در کشور، می‌توان از کودکان کمتر از 18 سال و حتی نوزادان شیرخوار هم سراغ گرفت.
طبق گزارشی که دیروز وزارت بهداشت از وضعیت شیوع روزانه کرونا در کشور ارایه داد، حتی آمار شناسایی روزانه و بستری بیمارستانی هم نسبت به روز‌ها و ماه‌های قبل افزایش نگران‌کننده‌ای داشته و در شبانه‌روز 17 تا 18 مرداد، 40 هزار و 808 بیمار جدید کووید19 در کشور شناسایی شده که از این تعداد، 5081 نفر بستری شدند و در حال حاضر هم 6561 نفر از مبتلایان کووید19 به دلیل شدت علایم حاد، در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت درمان هستند.
بنا به گزارش وزارت بهداشت، تا امروز و در طول 538 روز شیوع کرونا در کشور، مجموع تعداد بیماران کووید 19 در ایران به 4 میلیون و 199 هزار و 537 نفر و مجموع تعداد فوتی‌های این بیماری ویروسی به 94 هزار و 603 نفر افزایش یافته و در حالی که بنا به تایید مراقبان سلامت در بیمارستان‌های جنرال استان‌ها، «دلتا» از ابتدای تابستان، تمام کشور را فراگرفته، این متخصصان با ابراز نگرانی شدید از روز‌های پیش‌رو می‌گویند که با وجود این آمار رو به افزایش، هنوز حتی به «قله» پیک پنجم هم نرسیده‌ایم.
چند روز قبل ایرج حریرچی؛ معاون کل وزیر بهداشت هشدار داد که باید در روز‌های آینده، انتظار 600 الی 800 مرگ روزانه بیماران کرونایی را داشته باشیم که حالا فوت 588 بیمار در 24 ساعت، نوید شوم تحقق قریب‌الوقوع این نگرانی است. وضعیت پایتخت از بابت گردش دلتا هم، بسیار وخیم گزارش شده و دیروز، معاون درمان ستاد کرونا در استان تهران ضمن اعلام رکورد 156 فوتی و 2400 بستری کرونایی در یک شبانه‌روز در شهر تهران، گفت: «پیش‌بینی فعلی این است که در روز‌های آتی باز هم افزایش مرگ و میر را در پایتخت خواهیم داشت.»
نادر توکلی گفت که در شبانه‌روز 16 تا 17 مرداد، آمار مراجعه سرپایی و فوت و بستری مبتلایان کووید 19 در شهر تهران، یک رکورد در همه 19 ماه گذشته به شمار می‌آید چنانکه در این شبانه‌روز، فقط در مراکز درمانی پایتخت، 25 هزار مراجعه سرپایی، 2400 بستری و 156 مرگ کرونایی در تهران به ثبت رسیده، علاوه بر اینکه درحال حاضر حدود 10 هزار و 600 بیمار در بیمارستان‌های پایتخت بستری هستند و البته نه تنها کل تخت‌های بیمارستان‌های تهران، پر و ظرفیت بستری تکمیل شده، هر مبتلای نیازمند بستری در شهر تهران، باید تا زمان خالی شدن تخت در بخش‌های بیمارستانی، حدود 24 ساعت برای فوت یا ترخیص یک بیمار منتظر و در تخت‌های اورژانس بیمارستان‌ها بماند که البته تعداد تخت‌های اورژانس هم محدود و حدود 1000 تخت است.
نادر توکلی در صحبت‌های دیروز خود به مشکلات اعتباری بیمارستان‌ها برای تامین دارو هم اشاره کرده و گفته بود: «یک بیمارستان، روزانه حدود 900 تا 500 ورودی کرونایی دارد و از این تعداد حدود 200 تا 300 بیمار، بستری موقت می‌شوند و نیاز به دارو دارند که میانگین هزینه دارو برای هر بیمار حدود یک میلیون تومان است که در مراکز دولتی باید با پذیرش بیمه‌های پایه ارایه شود.
در حالی که سازمان‌های بیمه‌گر حدود 3 تا 6 ماه بعد پول بیمارستان‌ها را پرداخت می‌کنند، اما شرکت‌های دارویی، هزینه داروی کرونا را نقدی دریافت می‌کنند و حالا بزرگ‌ترین معضل فعلی بیمارستان‌ها، حجم نقدینگی در مقابل تاخیر ادای تعهدات سازمان‌های بیمه‌گر و مشکل مسوولان بیمارستان برای خرید داروی مورد نیاز بیماران کرونایی است.
اما آنچه حالا حتی بیش از کمبود تخت یا پزشک و پرستار یا کمبود نقدینگی بیمارستان‌ها برای تامین دارو، نگرانی مراقبان سلامت در مراکز درمانی را افزایش داده، چالش تامین اکسیژن برای مبتلایان بستری به دلیل افزایش مصرف برق و قطعی‌های جریان برق است که توان و امکان تولید دستگاه‌های اکسیژن‌ساز را با اشکال مواجه خواهد کرد.
بنا به اعلام مراقبان سلامت در بخش‌های بستری مبتلایان کرونا، هر بیمار بستری در بخش‌های عادی و خارج از بخش ویژه، به 12 لیتر در دقیقه و بیمار بستری در بخش ویژه به 24 تا 32 لیتر در دقیقه اکسیژن نیاز دارد.
با وجود آنکه معاون درمان ستاد کرونا در استان تهران دیروز اعلام کرد که مشکلی در زمینه اکسیژن‌رسانی به بیماران در شهر تهران وجود ندارد، دو روز قبل، رییس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نسبت به افت فشار اکسیژن در بیمارستان‌های استان به دلیل افزایش بستری‌های بیمارستانی مبتلایان کرونا ابراز نگرانی کرد و ابتدای هفته هم، علیرضا زالی؛ فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران از اختلال تامین اکسیژن خبر داد و گفت: «برخی بیمارستان‌های تهران اکسیژن‌ساز دارند، اما مصرف اکسیژن در بیماران کرونایی افزایش پیدا می‌کند و با توجه به بستری روزانه حدود 2 هزار بیمار در 118 بیمارستان‌های پایتخت و همچنین بستری 2400 بیمار کرونایی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های تهران، این موضوع بار زیادی از لحاظ تامین اکسیژن به بیمارستان‌ها تحمیل می‌کند.»
به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌های زالی و البته، گزارش تعدادی از استانداران کشور درباره کمبود اکسیژن و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز در برخی بیمارستان‌های کشور و همچنین، الزام اجرای مصوبات جلسه 79 ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا که روز 16 مرداد برگزار شد و مهم‌تر، تاکیدات رییس‌جمهوری، وزیر کشور را واداشت که دیروز 4 وزیر را برای حل مشکل تامین اکسیژن و اکسیژن‌ساز و همچنین رفع قطعی‌های جریان برق بسیج کند و در نامه ابلاغی، از وزیر صمت بخواهد که با همکاری وزرای بهداشت، نفت و نیرو، حداکثر تا پایان هفته جاری، نسبت به ضرورت بسیج امکانات و تلاش‌ها در جهت تامین اکسیژن و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز مورد نیاز مراکز درمانی کشور اقدام کنند.
این ابلاغ مکتوب در حالی بود که دو روز قبل، هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران، اعلام کرد که از محل ذخیره استراتژیک، اقدام به ارسال فوری تجهیزات و ملزومات پزشکی شامل 122 عدد ونتیلاتور ثابت و پرتابل، بیش از 140 دستگاه مانیتور سانترال و ثابت، 55 دستگاه کمک تنفسی، 80 تخت ICU و CCU، بیش از 400 تخت و تشک بزرگسال به همراه 34 عدد ساکشن، 55 عدد پمپ سرم، 17 الکتروشوک، الکتروکاردیوگراف و اتوآنالیزر به استان‌هایی از جمله کرمان، سیستان و بلوچستان، تهران، هرمزگان، اصفهان، مازندران، گلستان، خوزستان کرده علاوه بر اینکه طی یک ماه گذشته 43 دستگاه اکسیژن‌ساز (25 عدد آن کانتینری و قابل حمل و 18 اکسیژن‌ساز ثابت به همراه 15 مخزن اکسیژن مایع 20 تن) به مراکز نیازمند ارسال شده است.
آبان ماه سال گذشته هم اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، در یک فراخوان از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده اکسیژن‌ساز و مخازن اکسیژن و تمام اشخاص حقوقی دعوت کرد که برای توسعه زیرساخت تولید اکسیژن و افزایش ظرفیت مخازن اکسیژن و اکسیژن‌ساز‌های بیمارستانی به دنبال افزایش مراجعات بیماران به بیمارستان‌ها و نیاز بیشتر به بستری، اعلام آمادگی کنند.
اما تاکید وزیر کشور در این ابلاغ برای وزیر نیرو متوجه هشدار رییس اتحادیه کشوری گاز‌های طبی و صنعتی است که 4 روز قبل با هشدار درباره کاهش 15 درصدی ظرفیت تولید اکسیژن در فصل تابستان و با انتقاد از قطعی 6 ساعته جریان برق در روز 14 مرداد و تاثیر منفی این قطعی بر ظرفیت تولید اکسیژن گفت: «قطعی برق شش ساعته در روز‌های گذشته باعث شد تولید حداقل 10 ساعت عقب بیفتد و تولید اکسیژن تقریبا نصف شد که در شرایط موج پنجم کرونا، تداوم این وضعیت ممکن است ما را وادار به واردات اکسیژن کند.»
پیکان کلانتری در گفت‌وگوی خود با رسانه‌ها گفت: «قطعی برق بر میزان ظرفیت تولید اکسیژن تاثیر گذاشته و با کاهش تولید در روز‌های اخیر مواجه هستیم. عمده مصرف تولید اکسیژن با برق است و زمانی که برق قطع می‌شود، زمان بیشتری لازم است تا موتور دستگاه‌های اکسیژن‌ساز فعال شود و به همین دلیل زمان کمتری برای تولید داریم. در حال حاضر با شروع موج پنجم شیوع کرونا و افزایش دو برابری تقاضا برای اکسیژن، به علت قطع برق میزان تولید کاهش یافته و ادامه این روند مراکز درمانی را با مشکل کمبود اکسیژن روبه‌رو خواهد کرد.»
کلانتری در توضیح اختلال ناشی از قطع 6 ساعته جریان برق در روز 14 مرداد گفت: «با این قطعی برق، تولید متوقف و بیش از 10 ساعت کار تعطیل شد، چراکه دمای اکسیژن مایع که مافوق سرد است با محیط تبادل و کاهش پیدا می‌کرد و بیش از یک ساعت بعد از قطعی برق طول می‌کشد دمای یخچال‌ها به قبل از قطعی برق برسد. علاوه بر این به‌طور کلی در فصل تابستان تولید گاز‌های طبی به دلیل گرمای هوا 10 تا 15 درصد کاهش پیدا می‌کند.
10 ساعت توقف تولید نیز خود به معنای کاهش 40 درصدی تولید است. بنابراین در مجموع در این شرایط تولید گاز‌های طبی نصف خواهد شد؛ علاوه بر اینکه دستگاه‌ها نیز از تولید برق آسیب می‌بینند و از چرخه تولید خارج می‌شوند. در صورت ادامه این وضعیت همزمان با شدت یافتن موج پنجم کرونا، باید فکری برای واردات اکسیژن کنیم.
اما کشور‌های اطراف شامل افغانستان، پاکستان، عراق و آذربایجان خود دچار مشکل هستند و تنها گزینه واردات، ترکیه خواهد بود مگر اینکه هرچه سریع‌تر راهکاری برای این مساله دیده شود و اداره برق، مناطق فعالیت کارخانه‌های تولید اکسیژن را شناسایی کند تا خاموشی‌ها در این مناطق به حداقل برسد و با اطلاع قبلی باشد، چون این مشکل فقط مختص کارخانجات تهران نیست، بلکه کارخانجات فعال در استان‌های دیگر مانند، فارس، خوزستان، اصفهان و... نیز تماس‌های زیادی در خصوص کاهش تولید به دلیل قطعی برق داشتند و لازم است تا اداره برق در شرایط این روز‌های تشدید بیماری کرونا و افزایش مراجعان به بیمارستان‌ها همکاری لازم را با کارخانجات تولیدی اکسیژن داشته باشد تا شاهد معضل کمبود اکسیژن نباشیم.»