وقتی سخنان رهبرانقلاب نقشه 5+1 را نقش بر آب کرد / جنگ تبلیغاتی آمریکا چگونه ناکام ماند؟
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم مذاکرات هستهای بین ایران و کشورهای 5+1 از سر گرفته و در سطح وزای خارجه برگزار گردید. این مذاکرات به مدت 22 ماه به طول انجامید تا نهایتا در تاریخ 23 تیر ماه 1394 توافقنامهای بین ایران و 5+1 موسوم به برجام امضا شد. مرتضی غرقی خبرنگار صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران که وظیفه پوشش خبری این مذاکرات هستهای را بر عهده داشته در کتاب خاطرات خود با عنوان «تجربهای دیگر» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده گزارشی از روند مذاکرات هستهای ایران و 5+1 را مکتوب کرده است. غرقی در بخشی از این کتاب درباره مذاکرات وین میگوید:
«بعد ازظهر روز جمعه ناگهان خبری د ر محفل خبرنگاران ایرانی و خارجی پیچید که ظریف قصد عزیمت به تهران را د ارد . با مسئول بخش مطبوعاتی هیئت ایرانی تماس گرفتیم و او هم موضوع را تأیید کرد . قرار بود ظریف به تهران برود و موضوعی را با تهران هماهنگ کند . البته امکان انجام این سفر قبلا هم د ر اظهارات عراقچی د ید ه میشد . گویا اکنون مذاکرات د ر مرحلهای قرار د اشت که تهران بایستی اظهارنظر واقعی را میکرد . شنید ه شد ه بود که مذاکرات به د لیل سرسختی آمریکاییها د ر آستانه شکست قرار د اشت. اختلافات همچنان به قوت خود باقی بود ، اگرچه روی نگارش متن به توافقهایی رسید ه بود ند اما هنوز پرانتزها د ر مورد مسائل اساسی به قوت خود باقی بود .
فشار آمریکاییها افزایش یافته بود و معلوم نبود روی چه موضوعاتی اختلاف نظر وجود د ارد . اما جان کری وزیر امور خارجه آمریکا تهد ید کرد ه بود که اگر آن گونه که آمریکا میخواهد نشود شکست مذاکرات را اعلام خواهند کرد . ولوله عجیبی د ر هیئتهای ایران و آمریکا و اشتون به راه افتاد ه بود و همه تلاش میکرد ند برای خروج از این بحران راهحلی بهد ست آورند . یکی از خبرنگاران همراه جان کری، که از آمریکا به وین آمد ه بود ، د ر گفتگوی د وستانه خود با خبرنگار د یگری از شبکه العربیه، که با من د وست بود ، به نقل از جان کری گفته بود که جان کری د ر هواپیما به خبرنگاران آمریکایی گفته که د ر این سفر ظریف را راهی تهران خواهم کرد . از او پرسید ه بود ند که چرا، گفته بود که ما د رخواستی د اریم که پاسخ آن د ر حد تصمیمگیری ظریف نیست و باید به تهران برود و از آنها کسب تکلیف کند . آگاهی از این خبر و اعلام سفر ظریف به تهران نشان از یک بد ه بستان بزرگ و یا یک بنبست بزرگ د ر مذاکرات بود .
من پیش خود م فکر کرد م که محتوای این پیام هرچه باشد ظریف را به تهران بکشاند و اگر جواب تهران منفی باشد بازتاب رسانهای آن بسیار بد خواهد بود و آمریکاییها اینگونه تبلیغ میکنند که ما پیشنهاد ات خود مان را به ایران د اد یم و این ایران بود که پیشنهاد ما را رد کرد ، پس مقصر شکست مذاکرات ایران است، و چه کسی د ر ایران فرماند هی مذاکرات را برعهد ه د ارد : رهبری ایران و گناه شکست مذاکرات بر گرد ن رهبری خواهد افتاد . د ست به کار شد م و این تحلیل و تفسیر از سفر ظریف را از طریق پیامک به رابط هایم د ر تیم مذاکرهکنند ه ارسال کرد م.
د ر عین حال زابلیزاد ه مد یر شبکه خبر را نیز د ر جریان آن قرار د اد م. او هم پیام را سریعا به جایی که لازم بود ارسال کرد . همزمان د ر وین هیئت ایرانی نشستی را برگزار کرد تا د ر خصوص این سفر تصمیمگیری کند . خبرها و شایعات متعد د ی د ر عرض یک ساعت از محل استقرار خبرنگاران به بیرون منتشر شد . به گونهای که همه رسانههای غربی و عربزبان که تمایلی به موفقیت این مذاکرات ند اشتند اعلام کرد ند که مذاکرات شکست خورد ه است. البته رسانههای آمریکایی چون سیاستهای د ولت آمریکا را رهگیری میکرد ند حد میانه را گرفتند ، اما تلویحا تلاش د اشتند که ایران را مقصر شکست مذاکرات جلوه د هند .
د ر همین اثنا بود که حد ود ساعت 7 بعد ازظهر ناگهان از تهران خبر رسید که نیازی به انجام این سفر نیست و د ستورات لازم را از طریق محرمانه به اطلاع ظریف رساند ند و ظریف از انجام این سفر منصرف شد . د وست من میگفت یک ساعت بعد خبر منصرفشد ن ظریف از انجام سفر به گوش اشتون میرسد و اشتون د رحالیکه موبایلش د ر د ستش بود وارد اتاق ظریف میشود و با تعجب رو به ظریف میگوید : شما هنوز اینجا هستید ؟ ظریف د ر پاسخ میگوید : با تهران هماهنگ کرد م و نیازی به انجام آن نبود و د ر اینجا تصمیمگیری میکنیم.
اشتون سپس شماره جان کری را میگیرد و به او میگوید ظریف به تهران نرفته چه باید کرد . بهنظر میرسید سناریوی احتمالی که بند ه عرض کرد م د ر د ستور کار آنها بود و با منصرفشد ن ظریف از سفر، تیر آنها به هد ف نخورد ه بود و..... خلاصه تیم مذاکرهکنند ه از این جنگ تبلیغاتی جان سالم به د ر برد .
*** وقتی سخنان رهبری نقشه 5+1 را نقش بر آب کرد ***
بعد از وین نهایی چند د ور مذاکرات د یگر برای حل اختلافات باقیماند ه برگزار شد که منجر به مذاکرات نهایی د ر تیرماه 94 شد .
بعد از مذاکرات لوزان 2 زمزمههایی از د رون مذاکرات به گوش میرسید که طرف غربی و مشخصا آمریکائی د رصد د این بود که د رباره سایر موضوعات از جمله تحولات منطقه و حمایت ایران از د ولت قانونی سوریه و حزبالله لبنان نیز با طرف ایرانی مذاکراتی د اشته باشد یا یکی از شرایط رسید ن به توافق هستهای را حل این موضوعات قرار د هد که با اشارات صریح و محکم رهبری د ر مقاطع گوناگون زمانی [مواجه شد]. از جمله د ر د ید ار مد احان اهل بیت(ع) د ر آستانه ولاد ت حضرت زهرا ایشان فرمود ند : «نکته بعد ی این است که این مذاکراتی که د ارد انجام میگیرد که بخشی از آن هم مذاکره با طرفهای آمریکایی است فقط د ر موضوع هستهای است؛ فقط. ما د ر هیچ موضوع د یگری فعلا با آمریکا مذاکره ند اریم؛ هیچ؛ این را همه بد انند ؛ نه د ر مسائل منطقه، نه د ر مسائل گوناگون د اخلی، نه د ر مسائل بینالمللی؛ امروز فقط موضوع مورد بحث و مورد مذاکره، مسائل هستهای است».