پیاز از عرش تا فرش
جیرفت - ایرنا - پیاز که سال گذشته قیمتی نجومی را تجربه کرد امسال با کاهش 96 درصدی مواجه شد به گونهای که برخی از کشاورزان محصول خود را در مزارع رها و یا اینکه فرش خیابان کردند، چرایی این رویداد را در گفت و گو با فعالان اقتصادی مورد بررسی قرار میدهیم.
بهار امسال کاهش قیمت پیاز، آزردهخاطری کشاورزان جنوب کرمان و سایر نقاط کشور را به دنبال داشت چرا که در سال زراعی گذشته قیمت پیاز به 15 و حتی 17 هزار تومان نیز رسید و چنین اتفاقی باعث افزایش انگیزه برای کشت این محصول شد تا جایی که فقیر و غنی و کشاورز و کارمند اقدام به کاشت پیاز کردند و اینک مشاهده میکنیم افراد زیادی در پی همین کشتهای بیرویه، سرمایههای خود را از دست میدهند و گروه گروه به جمع بدهکاران بانکی میپیوندند.
باید بگوییم حکایت امروز بازار آشفته پیاز، همه را سرگردان کرده عدهای توپ را در زمین جهاد کشاورزی و برخی هم در زمین وزارت صنعت، معدن و تجارت میاندازند و عدهای هم تدابیر و سیاستهای غیرکارشناسی را عامل اصلی بازار نابسامان پیاز و سایر محصولات کشاورزی میدانند.
طی روزهای اخیر با کشاورزان زیادی گفت و گو کردیم و مزارع متعددی را دیدیم که درو نشده، زیر شخم بودند. اکنون روزگاری را شاهد هستیم که برداشت محصول بر بدهکاری بیشتر کشاورزان دامن میزند. کشاورزی را دیدم که میگفت، ای خدا شاهد باش که من همان یک لقه نانی که داشتیم را از دهان زن و بچهام گرفتم و به امید اینکه به زندگیشان سر و سامانی دهم، همه را زیر خاک کردم و اکنون نمیدانم با چه رویی در چشمانشان نگاه کنم. تصور کنید کشاورزان این منطقه به چه نقطهای رسیدهاند که حاضر میشوند حاصل دسترنج خود را در مزارع رها یا اینکه در خیابانها بریزند.
اهالی جنوب کرمان زندگی پیچیدهای ندارند، شغل اول و آخر همهشان کشاورزی و چشم امیدشان به یک بازار منصفانه است. «80 درصد از جمعیت یک میلیون نفری این منطقه به کشاورزی مشغول است»
سوالی که این روزها ذهن همه ما را درگیر کرده این است، پیازی که در میوه فروشیهای شهر سه تا 6 هزار تومان عرضه میشود را چرا از کشاورزان 300 تومان (سه درصد قیمت پارسال) خریداری میکنند.
سادهتر بگویم، اینجا صدای دادخواهی کشاورزان زیر بار مشکلات و گرفتاریهای دیگر شنیده نمیشود اما صدای شکستن استخوانهایشان زیر سنگینی ناشی از ورشکستگی را خوب میشنویم. از طرفی هم مسوولان را میبینیم که شبانهروز تلاش میکنند تا مشکل کشاورزان حل شود، پس کجای کار میلنگد.
نکته قابل تامل در این اوضاع نابسامان، پیگیری و دوندگی مسوولان و بی نتیجه ماندن این تلاشها است چرا که از نزدیک شاهد تلاشهای مدیران جهاد کشاورزی و صنعت و معدن جنوب کرمان و همچنین دستگاه قضایی، سپاه پاسداران و گروههای جهادی، ائمه جمعه و فرمانداریها هستیم اما اگر حقیقتش را بخواهید در این میدان، کفه ترازو به نفع دلالها و دستهای پشت پرده، سنگینی بیشتری دارد ولی این چیرگی دوام زیادی نخواهد داشت و به لطف خدا و همت دولتمردان، پیروز واقعی این آوردگاه، کشاورزان خواهند بود. «گهی زین به پشت و گهی پشت به زین»
اقدامات دولتمردان همواره تسکینی موقت برای التیام درد بخش کشاورزی بوده و تاکنون یک درمان قطعی برای علاج این درد کهنه به دست نیامده و باید قبول کنیم که این وقایع، با پیشرفتهایی که در توسعه تکنولوژی داریم همخوانی ندارد و اینک وقت آن رسیده که مسوولان به فکر نسخهای شفابخش برای احیای تن بی جان بازار کشاورزی باشند تا شاهد نابودی این بخش مهم و حیاتی کشور نباشیم.
در این گزارش سعی شده با افراد داخل گود گفت و گو شود تا به پاسخی درخور برای چرایی بازار شوریدهحال محصولات کشاورزی خصوصا پیاز دست یابیم، به سراغ کشاورز با تجربهای رفتیم، پیازکاری از خطه جنوب کرمان، او هرآنچه را که میخواستیم بیپرده در اختیارمان گذاشت. احمد ملازاده، در پیازکاری استاد و صاحب نام است. او در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: برای کشت یک هکتار پیاز باید 100 میلیون تومان هزینه کرد البته با توجه به قیمتهای عجیب و غریب بازار، افزایش یا کاهش سرمایهگذاری دور از انتظار نیست.
از این کشاورز جنوبی خواستیم بحث را از همان لحظه خرید بذر شروع کند تا هیچ موضوعی از قلم نیفتد و او تصریح کرد: برای خرید بذر یارانهای اقدام کردم و مسوول مرکز خدمات کشاورزی گفت باید حتما به سایت مرکز مراجعه و زمین کشاورزیات را ثبت کنی، این کار را انجام دادم و سپس بر اساس میزان سطح زیرکشتی که داشتم بذر یارانهای دریافت کردم.
ملازاده با بیان اینکه در مجموع هر قوطی بذر یارانهای 600 هزار تومان و همان بذر در بازار آزاد از 2 و نیم تا چهار میلیون تومان به فروش میرسد، تصریح کرد: برای کشت هر هکتار پیاز 10 قوطی 380 گرمی بذر نیاز داریم که با تعرفه دولتی 6 میلیون و آزاد 40 میلیون باید پرداخت کنیم لذا کشاورزی که بیش از یک هکتار پیاز میکارد باید بذر آزاد تهیه کند چون بذر یارانهای بیشتر از 10 قوطی عرضه نمیشود.
از خرید بذر و صفهای طولانی و سرگردانیهای چندین روزه که بگذریم تازه به اجاره زمین میرسیم. ملازاده در این باره اظهار داشت: ارزانترین زمین برای کشاورزی در مناطق دور، به ازای هر هکتار 15 میلیون تومان است اما زمینهای مرغوب جیرفت را میتوانیم هکتاری 36 میلیون تومان و بیشتر اجاره کنیم.
او هزینه آمادهسازی زمین برای کشت با تراکتور را هم 2 میلیون تومان در هکتار عنوان کرد و گفت: برای آبیاری قطرهای هر هکتار یازده حلقه نوار تیپ (لولههای پلاستیکی یکبارمصرف) نیاز داریم که برای خرید این نوارها 2 میلیون تومان و برای اجرا روی زمین 600 هزار تومان باید پرداخت کنیم. برای کشت هر هکتار هم به 70 تا 80 کارگر نیاز داریم و هزینه یک روز کارگر 100 هزار تومان است و این قیمت بسته به جنسیت و سن کارگر تا 200 هزار تومان افزایش پیدا میکند. «برای تسلط بر وضعیت بازار پیاز و درک شرایط موجود، دانستن این موارد ضروری به نظر میرسید» پس به موارد ذکر شده اکتفا میکنیم.
اما باید بدانیم از هر هکتار زمین حدود 40 تا 50 تن پیاز برداشت میشود و برای برداشت محصول هم به طور میانگین 10 میلیون تومان هزینه میشود. اگر پیازکار محصول خود را در محل مزرعه بفروشد هزینه حمل نمیپردازد اما اگر بخواهد شخصا محصول را به تهران بفرستد حداقل باید سه و نیم تا چهار میلیون تومان هرینه حمل کامیون را پرداخت کند.
همانگونه که تصریح کردیم امروز دلالها هر کیلوگرم پیاز را 300 تومان خریداری میکنند و شایسته است بدانید اگر هر کیلوگرم پیاز سه هزار تومان به فروش برسد کشاورز توانسته فقط هزینههایش را برگرداند.
اما برای بهبود این وضعیت چه راهکارهای وجود دارد. برخی از فعالان اقتصادی بر این باورند که نبود یک آمار واقعی از نیاز داخلی کشور به پیاز، برنامهریزی برای فروش این محصول را با مشکل مواجه کرده است.
جهانبخش بهزادنژاد یکی از صادرکنندههای نمونه کشور و دارای مدرک دکترای کشاورزی است، او نبود آمار واقعی از میزان نیاز داخلی کشور به پیاز را عامل مهم بیبرنامگی برای فروش این محصول عنوان کرد و گفت: تا زمانی که نیاز واقعی بازار داخل کشور مشخص نشود تمامی برنامهریزیها و تصمیمگیریها بدون خروجی مطلوب است و ما باید بر اساس نیاز داخل برای تولید برنامهریزی کنیم و برای تولید مازاد هم برنامه صادراتی داشته باشیم.
همان ابتدای مصاحبه، دریافتیم که او بر مطالبی که میگوید اشراف کامل دارد و انتخابش به عنوان صادرکننده نمونه کشوری بیدلیل نبوده پس برآن شدیم با طرح سوالی ببینیم این آمار را چه نهادی باید تهیه کند. بهزادنژاد با بیان اینکه سازمان حمایت از مصرف کننده یک آمار دقیق و واقعی از میزان نیاز داخل کشور ندارد، بیان داشت: بر اساس آمارهای واقعی به راحتی میتوان نیاز داخل را تامین و محصولات مازاد را صادر کرد.
این صادرکننده کهنهکار اعتقاد دارد تولید باید بر اساس نیاز واقعی کشور برنامهریزی و در کنار بازار داخل، صادرات هم دیده شود. وی مشکل دیگر فروش محصولات کشاورزی را فراهم نبودن زیرساختها عنوان کرد و گفت: وقتی زیرساختها فراهم نباشد امکان صادرات هم وجود ندارد و زیرساخت مهم در این حوزه، ارائه یک آمار دقیق و کارشناسی شده از میزان نیاز داخلی کشور به انواع محصولات کشاورزی است.
از آنجا که بسیاری بر این باورند که افزایش قیمت سال گذشته پیاز موجب افزایش سطح زیرکشت این محصول در کشور شد، این موضوع را نیز مطرح کردیم، بهزادنژاد اظهار داشت: آنچه مسلم است اینکه افزایش قیمت پیاز در سال گذشته باعث افزایش بیش از حد سطح زیرکشت این محصول شد و نبود تناسب لازم بین نیاز بازار و تولید، کاهش 96 درصدی قیمت این محصول را رقم زد. سازمان جهاد کشاورزی باید با توجه به شرایط سال گذشته پیاز برای افزایش سطح زیرکشت این محصول برنامهریزی و تدابیر لازم را اتخاذ میکرد.
این فعال اقتصادی بر افزایش نظارتها بر خرده فروشیها نیز تاکید کرد و گفت: با نظارت بیشتر بر خرده فروشیها شاهد کاهش حباب قیمتی از مزرعه تا میوهفروشی خواهیم بود. متاسفانه در این خلال، نظارت لازم انجام نمیشود و این نبود نظارت موجب افزایش حبابی قیمتها از مزرعه تا میوهفروشی شده است. «نظارتها باید توسط متولیان امر به صورت ویژه انجام شود»
تعرفههای شناور چاره تعادل عرضه و تقاضا
بهزادنژاد تعرفههای شناور را چاره تعادل بین عرضه و تقاضا در داخل عنوان کرد و گفت: اگر دولت یک قیمت مناسب را به عنوان مبنا قرار دهد و بر اساس این مبنا اگر قیمت پایین آمد، تعرفه صفر و اگر این عدد بالا رفت برای حمایت از مصرفکننده داخلی، تعرفه بر صادرات وضع شود. اگر این قاعده بر تمامی محصولات کشاورزی حاکم شود شاهد مشکلات همیشگی کاهش قیمت پیاز، گوجه و دیگر محصولات کشاورزی نخواهیم بود.
او به نکتهای قابل تامل اشاره کرد: اگر سامانه تعرفههای شناور به گمرک و میادین ترهبار متصل شود تمامی فعالیتها به صورت لحظهای انجام میشود.
بهزادنژاد به کشاورزان هم ایرادی کارشناسی وارد کرد. او نفروختن محصول در شرایط قیمت بالا توسط کشاورز را سیاستی اشتباه عنوان کرد و گفت: این موضوع باعث وضع تعرفه صادراتی میشود. کشاورزان در شرایط افزایش قیمت محصول نباید به امید افزایش بیشتر قیمت، محصول خود را در زمین کشاورزی نگه دارند چراکه با افزایش قیمت محصول در داخل کشور، تعرفه بر صادرات وضع میشود و این اتفاق، شرایط کشاورزی را به سمت و سوی زیان کشاورز هدایت میکند.
در این بین نباید از نقش کرونا در کاهش قیمت پیاز هم غفلت کرد. صادر کننده نمونه کشور شیوع ویروس کرونا را یکی از عوامل مهم کاهش قیمت محصولات کشاورزی برشمرد و اظهار داشت: همانگونه که دیدیم انتشار این ویروس ناخوانده تعطیلی رستورانها، تالارها و مراسمات مذهبی و جشنها را به دنبال داشت که این موضوع باعث کاهش نیاز داخل کشور به محصولات کشاورزی همچون پیاز و گوجه شد.
کرونا و نگرانیهای دنبالهاش از دیگر سو باعث شد تا بسیاری از کشورها از واردات محصولات کشاورزی خودداری کرده و برخی از آنها با وضع مقررات کنترلی و سختگیرانه موجب ایجاد صفهای طولانی چند روزه در مبادی ورودی کشورشان شدند و این معطلیها فاسد شدن محصولات کشاورزی را در پی داشت.
این تاجر کهنهکار همچنین بازار افغانستان را بعد از بازار عراق یکی از بازارهای هدف برای صادرات پیاز و سایر محصولات عنوان کرد و گفت: متاسفانه به دلیل شیوع کرونا در بحث صادرات به کشور افغانستان با مشکل مواجه شدیم.
وی با بیان اینکه بازار هدف برای محصولات کشاورزی به ویژه پیاز در فصل بهار، کشورهای آسیای میانه است، تصریح کرد: به دلیل قرنطینه، بازارهای ترکمنستان و قزاقستان را هم از دست دادیم.
بهزادنژاد بر استفاده به موقع از فرصتهای صادراتی تاکید کرد و گفت: وضع تعرفه 10 هزار تومانی بر محصول پیاز باعث بی انگیزه شدن صادرکنندگان برای صادرات این محصول و در نتیجه کاهش شدید قیمت پیاز شد. او وضع تعرفه 10 هزار تومانی بر پیاز را یک حرکت غیرکارشناسی برشمرد و تصریح کرد: وضع تعرفه صادرات دقیقا زمانی بود که هنوز پیاز در کشورهای هدف صادرات برداشت نشده بود و این، فرصت خوبی را برای صادرات فراهم کرده بود. اما تعرفه صادراتی زمانی برداشته شد که محصول پیاز در کشورهای هدف صادرات در حال برداشت بود و دیدیم که این لغو تعرفه هیچ تاثیری در شرایط قیمت پیاز نداشت.
«لحظهشناسی در تجارت راز موفقیت است و اگر 10 روز زودتر تعرفه پیاز برداشته میشد امروز این وضعیت نابسامان را شاهد نبودیم».
نقش دلالها در بازار محصولات کشاورزی
این صادرکننده نقش دلالها را در خرید محصولات کشاورزی مهم دانست و گفت: در همه مشاغل و بخشها خوب و بد وجود دارد لذا اصل وجود دلالها برای خرید محصولات کشاورزی نیاز است و اگر دلالها نباشند چه کسی محصولات کشاورزی را از کشاورز میخرد؟
از اینکه یک تاجر سرشناس وجود دلالها را ضروری عنوان میکرد متعجب شدم و خواستم که در این مورد بیشتر توضیح دهد. او گفت: دلالی و مافیا زمانی ایجاد میشود که عدهای با هم اتحاد کنند تا یک محصول را با قیمتی خاص بخرند و این موضوع خیلی کم پیش میآید.
بهزادنژاد ادامه داد: وقتی بار از مزرعه به میدان ترهبار ارسال میشود مسلما یکسری هزینهها همچون حمل و نقل، کرایه و فروش، بر قیمت اولیه محصول اضافه میشود که در قیمت نهایی محصول تاثیر میگذارد. حرف من این است که بعد از میدان ترهبار هیچ نظارتی بر قیمتها نمیشود در صورتی که به این بخش باید بیشتر و جدیتر توجه شود و اینجا است که دست دلالهای واقعی رو میشود.
«وقتی قیمت محصولی افزایش پیدا کند، دلالبازی آغاز میشود»
این تاجر موفق با بیان اینکه حق دلالی در حقوق تجارت دیده شده است، افزود: به نظر من بیشترین فشاری که به مصرف کننده وارد میشود از میدان تربار مبدا به بعد است که باید بیشتر مورد نظارت متولیان امر قرار گیرد.
ضرورت راهاندازی مراکز لجستیک کشاورزی
صادرکننده نمونه کشور با بیان اینکه پارک لجستیک کشاورزی، یک مرکز لجستیکی است که بر فعالیتهایی در حوزه تجمیع، انبارداری، نگهداری، توزیع و خدمات ارزشافزوده محصولات کشاورزی تمرکز دارد گفت: مراکز لجستیک کشاورزی درصد بالایی از نابسامانی حوزه تولید، بسته بندی و حمل و نقل و فروش را برطرف میکنند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه راهاندازی این پارکها در کشور علاوه بر اشتغالزایی، بازار محصولات کشاورزی را ساماندهی میکند افزود: دولت با حمایت از بخش خصوصی در زمینه راهاندازی پارک لجستیک کشاورزی میتواند به طور غیرمستقیم مشکلات بخش کشاورزی را برطرف و زمینه اشتغالزایی و شکوفایی این بخش را فراهم کند. این فعال اقتصادی با بیان اینکه راهاندازی این پارکها در کشور علاوه بر اشتغالزایی، بازار محصولات کشاورزی را ساماندهی میکند افزود: دولت با حمایت از بخش خصوصی در زمینه راهاندازی پارک لجستیک کشاورزی میتواند به طور غیرمستقیم مشکلات بخش کشاورزی را برطرف و زمینه اشتغالزایی و شکوفایی این بخش را فراهم کند.
وی تاکید کرد که مسوولان باید با عزم جدیتری اقدام به پیگیری این موضوع کنند تا مشکلات بخش کشاورزی کاهش و از بین برود.
بهزادنژاد از نقش حمل و نقل در قیمت نهایی محصولات کشاورزی هم غافل نشد و اظهار داشت: بخش حمل و نقل نقش مهمی در افزایش قیمت نهایی محصول کشاورزی دارد چرا که با افزایش کرایه حمل، قیمت محصول هم افزایش پیدا میکند. وقتی در فصل بار تعداد کامیونها بیشتر باشد مسلما کرایهها طبیعی خواهد بود اما وقتی کامیون کم باشد کرایهها هم به صورت نجومی افزایش پیدا میکند.
او گفت: امسال در فصل بار محصولات کشاورزی جنوب کرمان کرایه جیرفت - تهران از 2 میلیون تا هشت میلیون تومان متغیر بود و پرواضح است که این افزایش قیمت به دلیل کمبود کامیون رقم خورد.
«کرایه حمل تاثیر مستقیمی بر قیمت نهایی محصول میگذارد»
بعد از گفت و گو با صادرکننده باتجربه پیاز به سراغ مسوولان رفتم تا ببینم آنها چه راهکاری برای بهبود شرایط این بازار ارائه میدهند، مدیر شماره یک بخش کشاورزی جنوب کرمان گزینه خوبی است. سعید برخوری رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان و دکترای کشاورزی اظهار داشت: طی سال زراعی جاری 6 هزار هکتار از اراضی هفت شهرستان جنوبی استان کرمان به کشت پیاز اختصاص یافت.
او نیز وضع تعرفه 10 هزار تومانی برای صادرات پیاز را یکی از عوامل اصلی کاهش قیمت این محصول عنوان کرد و افزود: این تعرفه از پانزدهم اسفندماه وضع و باعث شد تا کشاورزان محصول پیاز خود را برداشت نکنند تا پس از آزاد شدن تعرفه بتوانند با قیمت بیشتری محصول خود را به فروش برسانند. او هم کرونا را دومین عامل مهم افت قیمت پیاز برشمرد.
البته در این چرخه، نقش سازمان صنعت، معدن و تجارت را هم نباید نادیده بگیریم، این سازمان نقش تعیین کنندهای در صادرات و نظارت بر بازار محصولات کشاورزی بر عهده دارد. مسلم مروجی رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در مورد وضع تعرفه صادرات بر محصولاتی همچون پیاز و گوجه در ستاد تنظیم بازار کشور تصمیمگیری میشود و در این ستاد نماینده وزارت جهاد کشاورزی نیز حضور دارد.
وی با بیان اینکه در سنوات گذشته وزارت جهاد کشاورزی متولی اعلام صادرات یا منع آن بود افزود: در صورتی که قیمت یک محصول در داخل کشور افزایش پیدا میکرد، جهاد کشاورزی حذف صادرات آن محصول را اعلام میکرد، اما امروز وزارت صمت با توجه به اصرار صادرکنندگان مبنی بر اینکه اگر صادرات حذف شود بسیاری از مشتریان خارجی را از دست میدهند اقدام به وضع تعرفه صادراتی کرده است.
به گفته مروجی وضع تعرفه صادراتی، برای تنظیم قیمت محصولاتی است که در داخل عرضه میشود از این رو ستاد تنظیم بازار کشور با حضور اعضا و کارشناسان بر اساس شرایط کشور تدابیر لازم را اتخاذ میکند و در اسفندماه سال گذشته شاهد بودیم که قیمت هر کیلوگرم پیاز برای مصرف کننده به 17 هزار تومان هم رسید و این موضوع باعث وضع تعرفه بر صادرات این محصول شد.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان بر لزوم تنظیم بازار داخلی محصولات کشاورزی تاکید کرد و گفت: اولویت ستاد تنظیم بازار کشور هم مصرفکننده داخلی است.
وی گریزی به پیگیریهای سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان برای ساماندهی قیمت پیاز زد و گفت: این سازمان در بخش استانی در ستاد تنظیم بازار استان و در بخش کشوری از طریق وزرات جهاد کشاورزی اقدامات لازم را برای لغو تعرفه صادراتی انجام داد و در ستاد تنظیم بازار، سازمان تعاون روستایی موظف به خرید حمایتی شد تا پیازهای خریداری شده به طور مستقیم توسط این سازمان در سایر استانها عرضه شود.
مروجی هم کرونا را از عوامل مهم کاهش قیمت پیاز عنوان کرد و گفت: باید قبول کنیم که شیوع ویروس کرونا بر صادرات این محصول نیز تاثیر زیادی گذاشت.
«کشاورزان قیمت کمتر از سه هزار تومان پیاز را یک زیان 100 درصدی عنوان میکنند و این درحالی است که امروز محصول آنها کمتر از 400 تومان خریداری میشود»
عباس محمدی پیازکار نمونه کشوری و کسی که مدال طلای پیاز ایران را از دستان رییس جمهوری دریافت کرده است هم بر این موضوع صحه گذاشت و گفت: قیمت کمتر از سه هزار تومان برای پیازکار مساوی با ضرر بوده و حتی هزینه دستمزد کارگر برای برداشت محصول را هم پوشش نمیدهد.
او وضع تعرفه بر صادرات پیاز را سم مهلکی بر پیکره کشاورزی عنوان کرد و افزود: هر ساله در این بازه زمانی شاهد صادرات محصول پیاز بودیم ولی امسال با وضع تعرفه، پیاز در زمینهای کشاورزی ماند. او نیز شیوع کرونا را عامل دیگر کاهش قیمت پیاز برشمرد و گفت: انتشار کرونا در ابعاد مختلف موجب کاهش قیمت پیاز شد.
با توجه به موارد مطرح شده میتوان گفت، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا نخستین گام برای جلوگیری از نابسامانیهای تجاری است و به دست آوردن یک آمار واقعی از نیاز داخل کشور به انواع محصولات کشاورزی کلید حل این مشکل چندساله به شمار میرود. برای جلوگیری از افزایش حبابی قیمتها نیز باید نظارت بیشتری بر عرضه محصولات از مزرعه تا میوهفروشیها اعمال شود، لحظهشناسی در وضع و لغو تعرفههای صادراتی هم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که باید به آن توجه شود.
تاکنون 120 هزار و 198 نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت 51 نفر در 24 ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به 6 هزار و 988 نفر رسیده است.
کرونا 2 هزار و 200 میلیارد تومان به بخش کشاورزی هفت شهرستان جنوبی استان کرمان خسارت وارد کرد.
*س_برچسبها_س*