کلانتری: 9 درصد برق کشور از مازوت تولید می‌شود /12 درصد از وسعت کشور حفاظت شده است /60 درصد اتوبوس‌های تهران فرسوده است

رئیس سازمان محیط زیست گفت: اکنون 5000 مگاوات از حدود 60 هزار مگاوات برق از طریق سوخت مازوت تولید می‌شود بنابراین حدود 9 درصد برق به وسیله مازوت تولید می‌شود.

به گزارش مهر، عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست با حضور در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به ماموریت‌های محیط زیست، گفت: از سال 1396 هیچ طرح اجرایی بزرگی در مملکت بدون ارزیابی زیست محیطی شروع نشده است این در حالیست که پیش از آن و به‌ویژه در دهه‌های نخست پس از انقلاب، پروژه‌ها مطالعات زیست محیطی نداشتند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: در دهه‌های نخست انقلاب، مسایل زیست‌محیطی در پروژه‌های بزرگ اعم از دولتی یا خصوصی جایگاهی نداشت، و به‌تدریج با تصویب قوانین مختلف همه وادار شدند که در پروژه‌هایی که قصد اجرای آن را دارند به موازات مطالعات فنی طرح‌ها، مطالعات زیست‌محیطی نیز انجام دهند و اجرای طرح‌ها حداقل خسارت‌های زیست محیطی را داشته باشند. به عنوان مثال هیچکدام از سدهایی که اجرا شده بودند، پیوست مطالعات زیست‌محیطی نداشتند.

کلانتری با اشاره به اینکه پس از شروع برنامه ششم توسعه بر اساس قانون دستگاه‌ها، دولت و بخش خصوصی از اجرای پروژه‌های بزرگ بدون انجام مطالعات زیست‌محیطی منع شدند و هرگز پروژه‌ای که به محیط زیست آسیب بزند، شروع نمی‌شود. گفت: در حوزه محیط طبیعی بر اساس پروتکل‌های بین‌المللی باید حدود 17 درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده قرار بگیرد که تا به امروز 19 میلیون و 100 هزار هکتار و به عبارت دیگر 12 درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده در راستای حفظ منابع ژنتیک برای نسل‌های بعد قرار گرفته است.

وی گفت: یکی از وظایف سازمان محیط زیست حفاظت از حقوق نسل‌های بعد است. مناطق حفاظت شده باید دست نخورده باقی بماند، منابع ژنتیک اعم از ژنتیک حیوانی، ژنتیک گیاهی و جانوری باید حفظ شود. ما در این زمینه وظایف اجرایی داریم و از مناطق حفاظت شده فعلا با حدود 3400 محیط بان و نزدیک به 700 پاسگاه محافظت می‌شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه توسعه پایدار ضد هیچ نظام، دین یا کشوری نیست اما پرهزینه است، گفت: وقتی جاده، کارخانه یا بندری احداث می‌شود با حفظ شرایط توسعه پایدار هزینه‌ها 20 درصد تا گاهی 100 درصد افزایش پیدا می‌کند. ما درصدد فرار از این هزینه اضافی بودیم چون محیط زیست را در حد شکاربانی می‌دیدیم. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1350 سازمان شکاربانی داشتیم که بعدا سازمان محیط زیست تشکیل شد. در عرصه بین‌المللی نیز وظایف محیط زیست افزایش پیدا کرد.

وی ادامه داد: امروز مراقبت از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که آلاینده نباشند و مراقبت از بخش کشاورزی، خدمات و صنعت وظیفه سازمان محیط زیست است و طبق قانون باید عمل کرد اما بزرگترین چالش ما این است که منافع بلندمدت درمقابل منافع کوتاه‌مدت قرار می‌گیرد.

کلانتری گفت: اکثر دولت‌های جهان منافع کوتاه مدت را به منافع بلندمدت ترجیح می‌دهند، مثلا ترجیح می‌دهند کارخانه‌ای تولید داشته ولی هوا ناسالم باشد تا اینکه تولید نباشد و هوا سالم بماند. در این موارد چالش‌های فراوان داریم. آلودگی هوای اخیر هم یکی از همین مسایل بود. اگر می‌خواستیم هوا سالم بماند به‌ناچار باید از حمل و نقل خودروهای سنگین و تولید کارخانه‌هایی که مازوت مصرف می‌کردند، جلوگیری می‌کردیم. از طرف دیگر حکومت‌ها می‌گویند که باید حمل و نقل داشته باشم، گرچه آلاینده باشد.

وی این تضادها را چالش‌های بزرگ محیط زیست در کشورهایی چون ایران و کشورهایی که ساختار آن با صنعت نفت شکل گرفته است، برشمرد و گفت: مدیریت تضاد منافع کوتاه مدت و بلند مدت مهم است. برای جلوگیری از آلودگی هوا به‌ویژه در هوای ساکن و سرد باید از حمل و نقل شبانه تهران جلوگیری کنیم اما شهرداری می‌گوید اگر حمل و نقلی نباشد، ساخت و ساز متوقف می‌شود، حمل و نقل نباشد کارخانه تعطیل و کالا انباشته می‌شود.

کلانتری در ادامه اظهار کرد: اکنون 5000 مگاوات از حدود 60 هزار مگاوات برق از طریق سوخت مازوت تولید می‌شود بنابراین حدود 9 درصد برق به وسیله مازوت تولید می‌شود. در ستاد مقابله با کرونا مصوب شد در نیروگاه‌هایی که در حاشیه شهرهای بزرگ هستند، مازوت سوزانده نشود. اگر گاز کم است ممکن است حدود یک الی دو ساعت نیروگاه روزانه تعطیل شود اما در نیروگاه‌هایی که با شهرها فاصله دارند، در مناطق کم جمعیت هستند یا در مناطق کویری با تراکم جمعیت کم، می‌توان مازوت سوزانده شود که خسارت کمتری به همراه دارد. بدین گونه شرایط را مدیریت می‌کنیم.

وی بیان اینکه همه کارخانه‌ها آلاینده نیستند، بر استفاده از فیلتر در کارخانه‌های سیمان تاکید کرد و گفت: اگر کارخانه‌های سیمان از فیلتر استفاده نکنند، زندگی مردم سیاه می‌شود. کارخانه‌هایی که فیلتر نمی‌گذارند و آلاینده هستند، در شرایطی که هوا سرد و سنگین است و باد نمی‌وزد، تعطیل می‌شوند.

رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به آلایندگی خودروها اظهار کرد: خوشبختانه از ابتدای سال جاری غیر از 12 هزار خودرو که سال گذشته تولید و انبار شده بود و مقرر شد به عنوان خودروی تولید سال 98 فروخته شود، سایر خودروهای سواری از استاندارد یورو 5 برخوردارند.

کلانتری در ادامه گفت: در تولید بنزین و گازوئیل استاندارد دستاورد بزرگی داشتیم. تولید بنزین و گازوئیل استاندارد در سال 1392، صفر لیتر بود اما در حال حاضر بیش از 150 میلیون لیتر در روز بنزین و گازوئیل استاندارد تولید می‌شود و بخشی از آن را صادر می‌کنیم.

وی اظهار داشت: اگر این کار انجام نمی‌شد، کلانشهرها قابل زیستن نبود. اگر امروز بنزین و گازوئیل تولیدی سال 92 توزیع می‌شد، قتل عام مردم از آلودگی هوا به مراتب بیشتر از کرونا بود. این دستاورد بسیار بزرگی است که امروز یک لیتر بنزین تولیدی کمتر از استاندارد یورو 4 نداریم.

کلانتری همچنین با اشاره به برنامه دولت برای نوسازی خودروها و ناوگان حمل و نقل عمومی اظهار کرد: حدود 70 درصد کامیون‌های کشور بالای 30 سال عمر دارند و فرسوده هستند. این کامیون‌ها حتی اگر گازوئیل استاندارد هم مصرف کنند، آلاینده هستند. قرار بود از سال 1395 نوسازی شروع شود و بر همین اساس در سال 95، 10 هزار دستگاه نوسازی شد اما پس از آن با تحریم‌های رییس جمهوری آمریکا مواجه شدیم.

وی افزود: حتی تولید داخل کامیون حدود حداقل 100 هزار دلار هزینه دارد و برای واردات کامیون نیز 150 تا 200 هزار دلار ارز نیاز است. پس از تحریم با کاهش درآمدهای ارزی مواجه شدیم. برای نوسازی 300 هزار دستگاه کامیون باید حداقل حدود 40 میلیارد دلار ارز تخصیص دهیم بنابراین تحریم‌ها مانع نوسازی ناوگان حمل و نقل چه در بخش باری و چه در بخش مسافری شد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه حدود 60 درصد اتوبوس‌های تهران فرسوده هستند گفت: اینها باید به ذوب آهن بروند، 60 درصد آلایندگی هوای تهران به‌ویژه در فصل زمستان مربوط به خودروهای دیزلی اعم از کامیون، مینی بوس و اتوبوس است.

کلانتری ادامه داد: 20 درصد آلاینده‌ها مربوط به نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و 20 درصد هم مربوط به بخش‌های دیگر است. در فصل گرما نیز آلاینده ازن را داریم این در حالی است که در گذشته اطلاعی از شاخص ازن نداشتیم. ازن در سطح بالا نعمت و برکت است چون جلوی اشعه‌های ماوراء بنفش و مادون قرمز را می‌گیرد اما در سطح پایین مسموم کننده است.

وی تاکید کرد: تا دو سال پیش دستگاه سنجش آلاینده ازن را نداشتیم بنابراین جزو شاخص‌های کیفیت هوا محاسبه نمی‌شد اما از سال گذشته این آلاینده وارد لیست شاخص‌ها شد و بر همین اساس برای جلوگیری از حلال‌های فرار در پمپ بنزین‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم و در حال راه اندازی سیستم «کهاب» در پمپ بنزین‌ها هستیم تا بخارات بنزین - که یکی از عوامل اصلی تولید ازن سطح پایین است - مهار شود.

کلانتری تاکید کرد: تلاش می‌شود تا حداکثر دو سال دیگر همه پمپ بنزین‌ها جلوی تبخیر بنزین را بگیرند و در نتیجه تولید ازن سطح پایین کاهش پیدا می‌کند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت گرد و غبار در کشور توضیح داد: ما تا دو سال آینده تقریبا گرد و غبار با منشا داخلی در کشور نخواهیم داشت. گرد و غبارهای داخلی کشور در فصل پاییز و زمستان و گرد و غبارهای با منشا خارجی در فصل بهار و تابستان است و ما با همت دولت 370 میلیون دلار از صندوق توسعه گرفتیم طی سه و نیم سال گذشته در تثبیت گرد و غبار داخلی توسط دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان جنگل‌ها و مراتع، وزارت نیرو و وزارت کشاورزی گرد و غبار با منشا داخلی به‌خصوص در مناطق بحرانی مانند خوزستان صرف کردیم.

وی ادامه داد: منشا داخلی گرد و غبار خشک شدن تالاب‌ها بود. در گذشته سدسازی‌ها بدون انجام مطالعات زیست محیطی ساخته شده بود و این سدها باعث شد جلوی سیلاب‌ها گرفته شود و آب به تالاب‌های بزرگ و کوچک نرسید. در نتیجه این تالاب‌ها به‌تدریج خشک شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به دریاچه ارومیه اشاره کرد. ما سدها را ساختیم و آب را مهار کردیم و آب به تالاب‌ها نرسید و از آنجایی که بستر تالاب‌ها و دریاچه‌ها عمدتا نمکی است، این تالاب‌ها به منشا گردوغبارهای نمکی تبدیل شدند. حدود دو سال و نیم است که دیگر گرد و غبار با منشا داخلی نداریم. اگر هم گرد و غبار داشته باشیم با منشا خارجی است.

وی ادامه داد: متاسفانه تعاملات ما با عراق موفق نبود و دولت متمرکز آن‌ها نتوانست به وظایف خود عمل کند. همچنان در حال رایزنی هستیم. هرچند که مقامات عراقی معتفدند که ترکیه در بالادست سد احداث کرده و این کار موجب خشکی تالاب‌های عراق شده است. در عراق حدود 70 تا 80 هزار کیلومتر مربع تالاب وجود داشت که بخش عمده‌ای از آن‌ها به‌دلیل سدسازی حشک شده‌اند.

معاون رییس جمهور درمورد تاثیر مالچ پاشی بر مهار گرد و غبار گفت: مالچ پاشی مربوط به شن روان است نه گرد و غبار. اکنون به اجبار در برخی موارد که شهر یا روستایی در معرض تهدید است با مالچ پاشی موافقت می‌کنیم. حداکثر سالانه بیش از 10 هزار هکتار مالچ پاشی انجام نمی‌شد چراکه مالچ مانند قیر رقیق است که حدود سه چهار سال هم ماندگاری دارد.

وی ادامه داد: درمورد ریزگردها برنامه گسترده‌ای داشتیم، تمام 30 میلیون هکتاری که شناسایی شد به‌عنوان منابع داخلی ریزگردها با این‌ها تثبیت کردن با قرق با نهال کاری با مالچ‌های غیر نفتی کم و رساندن آب به این مناطق.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: ما در دولت تدبیر و امید برای نخستین بار برای تالاب‌های کشور حق‌آبه تعیین کردیم. ما امروز برای 35 تالاب حق‌آبه تعیین کردیم که هم شورای عالی آب و هم دولت تصویب کرده که حق‌آبه تالاب معادل حق‌آبه کشاورزی است یعنی اگر 20 درصد آورد رودخانه‌ای کم شد، 20 درصد از حق‌آبه کشاورزی و 20 درصد از حق‌آبه تالاب‌ها کم می‌شود.

کلانتری در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره معضل فاضلاب کشور گفت: مسئولیت فاضلاب با وزارت نیرو و مسئولیت آبگرفتگی‌ها با وزارت کشور و شهرداری‌ها است. برای حل معضلات فاضلاب از منابع صندوق داخلی و خارجی استفاده می‌شده اما آبگرفتگی‌ها با فاضلاب متفاوت است. آبگرفتگی‌ها نیز دو شبکه مجزا است از فاضلاب و نمی‌توانند با یکدیگر اقدام شوند.

وی ادامه داد: شهرداری‌ها موظف به جمع‌آوری آبگرفتگی‌ها هستند و باید در این زمینه به آن‌ها کمک شود اما زمانی که سیلاب رخ می‌دهد، وظیفه وزارت نیرو است که سیلاب‌ها را به خارج از شهرها هدایت کند.