گردشگری غیرهمسو با طبیعت چالشی که باید جدی گرفت
اصفهان - ایرنا - گردشگری غیر همسو با طبیعت و محیط زیست از جمله چالش اساسی کشور است که رفع آن به تاکید کارشناسان حاضر در میزگرد ایرنا اصفهان نیازمند تدوین برنامه جامع در حوزه گردشگری طبیعی است تا این سرمایه‌های ملی بیشتر دچار خسران نشوند.
به گزارش ایرنا، گردشگری طبیعی به دلیل وابستگی آن به محیط زیست چالش هایی را دارد که به اعتقاد فعالان زیست محیطی، کارشناسان و مسئولان امر به اصلاح رفتارهای عمومی در جامعه و تدوین آیین نامه و نقشه راه اصولی برای تحقق گردشگری همسو با طبیعت نیاز است.
کارشناسان معتقدند اشاعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست پیش نیاز و اصول تحقق اکوتوریسم پایدار است چرا که آسیب‌های مخرب و زخم‌های جدی اکوتوریسم بی برنامه، غیر مسئولانه و فقط منفعت طلبانه بر پهنه و انسجام طبیعت، سرمایه‌های ملی را از بین می‌برد.
فقدان قوانین روشن و آموزش‌های همگانی در گردشگری طبیعی کشور به گفته این کارشناسان از جمله چالش مهمی است که مسوولان امر باید به این مهم توجه کنند تا این میراث طبیعی در مناطق مختلف کشور بیشتر متحمل خسارت نشود.
با توسعه گردشگری طبیعی شاهد حضور ماشین و موتور با لاستیک‌های سنگین و بزرگ به مناطق طبیعی برای تجربه لحظاتی لذتبخش بدون اینکه چهارچوب مشخصی داشته باشد که این اتفاق به قیمت اثرات نامطلوب فرسایش شدید خاک و افزایش ریسک سیلخیزی، حذف رشد گیاه به دلیل کوبیدگی خاک، آلودگی هوا و صوتی و به دنبال آن مزاحمت و کاهش امنیت منطقه برای حیات وحش، نابودی برخی حیوانات و مهاجرت اجباری برخی از گونه های آنها تمام شده است.
لذت ماشین سواری در کویر برای تعدادی محدود نباید سرمایه هایی که وابسته به همه مردم است از بین برد چرا که ورود خودروی آفرود به منطقه موجب ترس و وحشت حیوانات کویری نیز می شود که به دنبال کاهش امنیت زیستگاه، به جاهای خارج از زیستگاه طبیعی و مناطق نا امن هدایت می‌شود.
چندی پیش فیلمی در شبکه های اجتماعی مبنی بر حرکات نمایشی و تعقیب و گریز ماشین و موتور سوارن کویر برای شکار یک حیوان در طبیعت منتشر شده که مایه تاسف شده که چرا طبعیت بکر و حیات وحش آرام محلی برای جولان و رفتارهای غیراخلاقی برخی از افراد می شود.
نبود قوانین و آیین نامه هایی منسجم برای مدیریت اینگونه رفتارها، بسترشناسی و جلوگیری از ورود پیش از ظرفیت گردشگر در گردشگری غیرهمسو اثرگذار و شواهد موجود سرعت پرشتاب برای گردشگری طبیعی در بین متولیان بدون آینده نگری حکایت دارد.
مساله تنها حرکات نمایشی آفوردسواران و سافاری ها نیست بلکه ورود حجم بالا و بیش از ظرفیت گردشگران در طبیعت مثل دشت لاله های واژگون غرب استان اصفهان و یا تخریب سنگ نگاره های مناطق گلپایگان از دیگر مصادیق گردشگری غیرهمسو با طبیعت است.
وجود زباله‌های فراوان در سواحل و تخریب جنگل‌ها جهت ساخت ویلا، هتل، تصرف حاشیه‌های رودخانه‌ها و همچنین ساخت ساز در مناطق کوهستانی خود سبب ایجاد بزرگ‌ترین چالشهای زیست محیطی به دنبال گردشگری غیرهمسو شده و این مسائل سرمایه های ملی را از بین می برد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان " چالشهای گردشگری غیر همسو با طبیعت و محیط زیست در کشور و اصفهان" را با حضور حسن مقیمی پژوهشگر و فعال اجتماعی محیط زیست استان، پیام انتخابی فعال اجتماعی تشکل های محیط زیست استان، فریده اعظمیان دبیر سازمان مردم نهاد جوانان پیام آوران زمین پاک استان، مهدیه لطفی مسئول بوم گردی و گردشگری طبیعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان برگزار کرد.
از محیط زیست استان حسین اکبری معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان مطالب خود را در اختیار ایرنا قرار داد.
حراست از میراث طبیعی کشور مغفول ماند
طبیعت‌گرد و پژوهشگر حوزه محیط زیست استان اصفهان گفت: مقوله مهم حفظ و حراست از میراث طبیعی به دلیل عدم مدیریت متمرکز و یکپارچه بر آن مغفول مانده است.
حسن مقیمی در این میزگرد ایرنا با اشاره به حفاظت بخش‌هایی از محیط طبیعی توسط سازمان حفاظت محیط زیست و بخش‌هایی توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری انجام می‌گیرد، اظهارداشت: صرف‌نظر از آن بخش‌ها که توسط این نهادهای دولتی مدیریت می‌شوند چه بسا منابع و طرفیت‌های بسیاری که در زمره میراث طبیعی سرزمین ما هستند اما متولی مشخص و تعریف شده‌ای برای حفاظت و مدیریت ندارند.
وی ادامه داد: بخش زیادی از عرصه‌های کویری و همچنین کوهستان‌ها، بیشتر رودخانه‌ها، و آثار طبیعی دیگری همچون پدیده‌های زمین شناسی پراکنده در کشور فاقد مدیریت متمرکز حفاظتی هستند و اگر آنها را نوعی از میراث طبیعی کشور بدانیم که به‌واقع هم این‌چنین است باید وزارت میراث فرهنگی و گردشگری نقش بسیار قوی‌تری در حفظ آنها داشته باشد.
به اعتقاد وی اهمیت و ارزش میراث طبیعی سرزمین‌مان اگر از میراث فرهنگی آن بیشتر نباشد به یقین کمتر نیست و سازمان محیط زیست طبق قانون بر10 درصد جنگل‌ها و همچنین مناطق چهارگانه حفاظت شده در اختیار خودمدیریت می‌کند و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری بر جنگل‌ها و مراتع و عرضه‌های طبیعی مشخص شده اعمال مدیریت دارد.
وی با بیان اینکه حضور مردم و گردشگران در این عرصه‌ها ساز و کار مشخص و قابل اجرایی وجود ندارد، تصریح کرد: دشت‌های لاله‌های واژگون در اکثر مناطق زاگرس در هنگام رویش گل‌ها مورد هجوم جمعیت‌هایی بسیار بیشتر از دامنه تاب‌آوری خود قرار می‌گیرند و مشخص نیست که مدیریت آنها بر عهده کدام دستگاه دولتی قرار دارد.
وی یادآور شد: در برخی از مناطق منابع طبیعی با استخدام موقت قرق‌بان‌های محلی تلاش کمرنگی برای حفظ بعضی از این رویشگاه‌ها دارد اما تعریفی برای چگونگی حضور گردشگران ندارد و فقدان حضور متولی گردشگری کشور در عرصه‌های طبیعی کامل محسوس است.
مقیمی با اشاره به نقش تعیین کننده میراث فرهنگی و گردشگری در ساماندهی به حضور طبیعت‌گردان آن را وظیفه ذاتی و قانونی این وزارتخانه دانست و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی و میراث فرهنگی و گردشگری را تنها راه برون‌رفت از اوضاع آشفته فعلی در حوزه مدیریت میراث طبیعی کشور برشمرد.
میراث طبیعی نیاز به حفاظت دارند
این فعال محیط زیست اظهارداشت: اگر جنگل‌ها به خصوص جنگل‌های هیرکانی بخش بزرگی از میراث طبیعی میهن ما را تشکیل می‌دهند چرا باید این‌چنین به حال خود رها باشند که هر گردشگر غیر مسئولی بتواند ده‌ها و بلکه صدها هکتار از ثروت ملی کشور را به خاکستر تبدیل کند و اطفا حریق هربار با هزینه‌های گزاف مالی و جانی توام باشد.
وی با بیان اینکه جنگل‌ها به لحاظ قانونی در اختیار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور هستند که بر تخریب و یا برداشت‌های غیرمجاز از جنگل‌ها نظارت دارند، خاطرنشان کرد: این سازمان هیچ وظیفه‌ای برای کنترل و ساماندهی حضور گردشگران ندارند و در اینجا تنها دستگاه متولی امر گردشگری کشور یعنی وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید در این امر خطیر مشارکت فعال در حفظ میراث طبیعی سرزمین‌مان داشته باشد.
مقیمی ادامه داد: در اطفا آتش‌سوزی جنگل‌ها صرف‌نظر از مشارکت جوامع محلی و نهادها هرگز نیروهای میراث فرهنگی حضور ندارند و اینجا نشان می‌دهد که هنوز تکلیف بخش‌های عمده‌ای از منابع و میراث طبیعی ما به لحاظ اعمال مدیریت در حوزه ورود گردشگر مغفول مانده است.
به اعتقاد وی عنوان میراث طبیعی هم در کنار میراث فرهنگی به نام بلند این وزارتخانه اضافه و با تخصیص اعتبارات و جذب نیروهای محلی پتانسیل ارزشمند کشورمان را در زمینه پدیده‌های کم‌نظیر طبیعت از فرسایش و تخریب و نابودی توسط گردشگران غیر مسئول حفاظت نماید.
این طبیعت‌گرد اضافه کرد: تعداد اندکی از پدیده‌های خاص طبیعی تحت عنوان آثار طبیعی ملی طبق قانون توسط سازمان محیط زیست حفاظت می‌شوند اما هزاران اثر و پدیده طبیعی دیگر از فقدان متولی مشخص و در صحنه رنج می‌برند و هر روزی که دیرتر به آنها توجه شود خطر تخریب آنها بیشتر خواهد شد.
صدای غرش اتومبیل های آفرودسواران در قلب کویر لوت و ریگ جن
وی با تاکید بر آموزش همگانی و قوانین بازدارنده در این بخش افزود: صدای غرش اتومبیل‌های آفرودسواران اکنون از قلب کویر لوت و ریگ جن به‌گوش می‌رسد که تخریبهای مربوط را به دنبال دارد و در این زمینه نیازمند بازنگری هستیم.
مقیمی اظهارداشت: بسیاری از بناهای در حال ساخت برای پنجاه سال بعد جزیی از میراث فرهنگی محسوب خواهند شد در حالی که این موضوع در حوزه طبیعی چنین نیست و ظرفیت های ارزشمند این عرصه حاصل میلیون‌ها سال تغییرات و دگرگونی‌های طبیعت هستند و خسارت به هرکدام یک خسران همیشگی را در پی خواهد داشت.
وی با تاکید بر تمرکز بر حفاظت عرصه‌های طبیعی، تقدم حفاظت از میراث طبیعی فاخر سرزمین‌مان را پیشنهاد داد.
ضرورت آموزش‌های همگانی
فعال اجتماعی در حوزه محیط زیست استان اصفهان گفت: فقدان قوانین روشن و آموزش‌های همگانی در گردشگری طبیعی احساس می شود و باید قوانین روشن و آموزش‌های همگانی در این عرصه توسعه پیدا کند.
پیام انتخابی دیگر مدعو این میزگرد خبری با بیان اینکه قوانین روشن و شفاف و مهمی برای حفاظت و حراست از عرصه‌های طبیعی در هنگام گردشگری لازم است، افزود: در رعایت اصول ایمنی و حفاظت از منابع طبیعی باید قوانینی جامع و کامل و بازدارنده داشته باشید.
وی با بیان اینکه برخی از افراد با خودروهای خود در عرصه‌های طبیعی تاخت و تاز می‌کنند و به میراث هزارساله صدمه می زنند، خاطرنشان کرد: در سطح شهر چنین رفتارهای پرخطری به دلیل وجود قوانین روشن مورد برخورد قرار می‌گیرد اما به دلیل ضعف قوانین در آثار طبیعی، تخریب محیط زیست توسط آفوردسواران بی جواب می‌ماند.
لذت آفوردسواری و با هزینه تخریب محیط زیست
این فعال محیط زیست با بیان اینکه حرکت آفرودسوارها و انجام حرکت‌های مانوری در اثر طبیعی موجب خسارت به حوزه میراث طبیعی شده است، اظهارداشت: باید قوانین روشنی برای برخورد با چنین رفتار غلط در طبیعت‌گردی انجام شود.
وی با بیان اینکه کوهنوردان در مرام نامه خود برای حفظ گونه های گیاهی پای جای پایه همدیگر می‌گذارند و در یک خط حرکت می‌کنند، تصریح کرد: این چنین رفتارهایی باید در بین گردشگران و طبیعت‌گردان نهادینه شود و با تصویب قوانین روشن در برابر افراد خاطی ایستاد و این دسته از قوانین نقش بازدارندگی داشته باشد.
وی با بیان اینکه حرکت‌های نمایشی خودرو سواران و افزایش طبیعی موجب خسارت به این عرصه می‌شود، خاطرنشان‌کرد: به دلیل جریمه‌های پایین و یا فقدان قوانین بازدارنده باعث شده است که این افراد به حوزه طبیعی خسارت بزند.
وی با بیان اینکه حضور حجم بالا و بدون برنامه گردشگران و مسافران به عرصه طبیعی یکی دیگر از آسیب‌های جدی به عرصه‌های گردشگری طبیعی است، افزود: قانون‌مداری و تنظیم برنامه برای عرصه‌های طبیعی موجب می‌شود تا متناسب با هر اقلیم و ظرفیتی گردشگران وارد شوند.
وی با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست سیاست بستن و ورود ممنوع را برای حفظ مراتع حفاظت شده طبیعی اتخاذ کرده است، اظهارداشت: این خط و مشی مناسب و کارگشا نیست چراکه بستن و ایجاد دیوارهای شیشه‌ای دغدغه مندی عمومی را برای حراست از هویت و میراث ماندگار جامعه کاهش می‌دهد و در بلند مدت این سرمایه‌های طبیعی و تاریخی به دلیل بی تفاوتی های مردمی تخریب می‌شود.
وی ادامه داد: باید سیاست‌های دغدغه مندی اجتماعی و مشارکت عمومی مردمی برای حفظ و حراست از داشته‌ها و سرمایه‌های ملی را به جای بستن مورد توجه قرار دهیم.
وی یادآور شد: سیاست‌های نظارتی و اعمال قانون های بازدارنده در کنار مشارکت اجتماعی و مردمی لازم است.
آموزش مولفه ای اساسی برای ارتقای فرهنگ حفاظت محیط زیست
وی همچنین به نقش آموزش به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی در حفظ و حراست از عرصه‌های طبیعی اشاره و اضافه کرد: مردم باید نقش خود را به عنوان یک شخص موثر در محیط زیست ایفا کنند و آموزش‌های پایه نقش موثری در این حوزه دارد.
انتخابی با بیان اینکه آموزش‌ها از سنین کودکی و نوجوانی بسیار در این راه موثر و کارآمد است خاطرنشان‌کرد: رفتار صحیح طبیعت‌گردی را باید از سنین کودکی و نوجوانی به افراد جامعه بیاموزیم که مدل آموزشی مدرسه طبیعت راهکار مناسبی برای فرهنگ سازی برای طبیعت‌گردی و گردشگری بود.
وی بر آموزش مداوم در راستای ایجاد سیاست‌هایی برای افزایش دقت و علاقه به حوزه محیط زیست تاکید و بیان کرد: موضوع آموزش باید به شناخت و در نهایت به علاقه و ابراز محبت به حوزه های زیست محیطی منجر بشود تا اینکه نتایج آن را در بین مردم ببینیم.
وی مدل آموزشی راهنمایان گردشگری را مورد انتقاد قرار داد و گفت: این دسته از مشاغل سرفصل‌های مربوط به آثار تاریخی و بازاریابی این حوزه را می‌آموزند و نسبت به محیط زیست و اهمیت حفاظت از آنها دغدغه‌ای ایجاد نمی‌شود و در سرفصل های آموزشی این موضوعات را فرا نمی‌گیرد.
تناقض قانون رفتارها را سلیقه‌ای کرد
وی با اشاره به وجود تناقض بین بخشنامه‌ها در حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، خاطرنشان کرد: این تناقضات قوانین و ضعف قانون ها موجب رفتار سلیقه‌ای متولیان امر و بروز چالش در حفاظت از عرصه‌های طبیعی شده است.
وی ادامه داد: قوانین و تناقض بین بخشی و درون سازمانی موجب شده که برخی از کارشناسان در خصوص رعایت قوانین و آیین نامه‌ها سلیقه‌ای عمل کنند و آسیب جدی در حوزه گردشگری وارد می‌کند.
به تعریف کاملی در توسعه گردشگری طبیعی نیاز داریم
این فعال حوزه محیط زیست با انتقاد از اینکه حفظ و حراست در برخی از تعاریف بستن عنوان شده است یادآور شد: حفظ و حراست از عرصه‌های طبیعی در احیا و تعاملی زیستی اتفاق می‌افتد.
وی انسان را از محیط زیست دانست و خاطرنشان کرد: باید بر این اساس تعریف کاملی ارائه دهیم و توسعه فازهای مختلف گردشگری را با پایداری در بوم گردی و گردشگری طبیعی همسو کنیم.
وی اضافه کرد: توسعه به معنای ساخت و ساز تنها نیست بلکه باید پیش‌بینی‌های حفظ طبیعت نیز توجه شود.
وی ادامه داد: متناسب با هر اقلیم باید توسعه انجام شود و فرهنگ آن و ظرفیت‌های موجود را مورد توجه قرار داده و نباید در حوزه توسعه گردشگری به عرصه‌های طبیعی و کاربری‌های آنها صدمه بزند.
وی از مسئولان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خواست به موضوع گردشگری طبیعی به ویژه توجه داشته باشند و آن را یکی از عرصه‌های مهم و زیرساختی برای گردشگری بدانند و نسبت به آن دغدغه جدی و ویژه داشته باشند.
لزوم ارتقا باورهای عمومی نسبت به حفظ محیط زیست
دبیر سازمان مردم نهاد پیام آوران زمین پاک گفت: باورهای عمومی نسبت به حفظ محیط زیست به ارتقا نیاز دارد.
فریده اعظمیان از فعالان اجتماعی جوانان در حوزه زمین پاک در این میزگرد خبری ایرنا به موضوع آسیب به محیط زیست و نقش پسماندها اشاره کرد و اظهارداشت: رهاسازی زباله در محیط یکی از عمده مشکلاتی طبیعت‌گردی وگردشگری است که به تقویت باور و اصلاح روش‌ها نیاز دارد.
وی ادامه داد: اگرچه به صورت کلی و همیشگی مردم را از ریختن زباله در طبیعت منع کرده‌ایم اما حفظ گونه حیات وحش یا بافت گیاهی وخاک سرمایه‌گذاری چندانی نداشته‌ایم.
وی بی توجهی به پسماند رها شده در طبیعت را چالشی بزرگ در حوزه محیط زیست معرفی کرد و یادآور شد: کمترین میزان زباله در طبیعت اثرات خود را برای تخریب این سرمایه ها وارد می‌کند اما با وجود سرمایه‌گذاری برای گردشگری طبیعی و فعالیت های ورزشی طبیعی مثل آفورد سواری و سافاری‌ها ولی کمترین برنامه‌ریزی فرهنگی در این حوزه برای حفظ سرمایه‌های ملی طبیعی صورت گرفته است.
وی ارتقا سطح آموزش و فرهنگ‌سازی را مهم برشمرد و ادامه داد: این آموزش‌ها را از خانواده با هدف‌گذاری که به شناخت واقعی منجر بشود انجام و موضوع تفکیک زباله در محل را نه تنها در زندگی شهری بلکه در طبیعت‌گری مورد توجه و دقت قرار بدهیم.
به گفته این فعال اجتماعی دغدغه و مدیریت محیط زیست موضوعی جدی برای همه باید قرار گیرد و تنها تفریح و سرگرمی و یا توسعه گردشگری نباید مورد توجه باشد بلکه این نیازها به زیرساخت هایی اساسی نیاز دارد.
وی با بیان اینکه تغییر سبک زندگی و مصرف‌گرایی در جامعه یک آسیب محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: این مدل زندگی تولید زباله بیشتر و یعنی خطرجدتر برای محیط زیست را هشدار می‌دهد و وقتی افراد با حضور در طبیعت حجم زیادی از زباله را رها می‌کنند تهدید جدی را برای گونه های حیوانی، گیاهی و سرمایه های ملی ایجاد خواهند کرد.
وی با بیان اینکه بسیاری از افرادی که به طبیعت وارد می شوند به طور حتم گردشگر نیستند، تصریح کرد: آموزش های پایه حفاظت از محیط زیست برای گروه های سنی کودک ونوجوان گامی هر چند کوچک برای حفظ میحط زیست است.
وی به تلاش های سازمان های مردم نهاد برای ارتقای فرهنگ عمومی اشاره کرد و گفت: رسانه ها و سایر فعالان اجتماعی باید نقش خود را در این موضوع ایفا کنند و نهادهای اداری قوانین و دستورالعمل‌های بالا دستی جهت بازدارندگی رفتارهای غلط زیست محیطی را تدوین تا علاوه بر آموزش و فرهنگ‌سازی یک سازکار قانونی و بازدارنده نیز وجود داشته باشد.
سفره مسئولانه محیط زیست تعریف کاملی از گردشگری طبیعی است
کارشناس مسئول بوم‌گردی طبیعت‌گردی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اصفهان گفت: سفره مسئولانه به محیط زیست تعریف کاملی از گردشگری طبیعی است که خسارت‌ها را کاهش می‌دهد.
مهدیه لطفی در این میزگرد خبری ایرنا اظهارداشت: گردشگری با طبیعت‌گردی تفاوت زیادی نسبت به همدیگر دارند چرا که جمعیت زیادی از مردم پا به عرصه‌های طبیعی می‌گذارند و گردشگر نیستند.
وی با بیان اینکه با بیان اینکه الفبای طبیعت‌گردی را باید همگان بیاموزند، خاطرنشان کرد: سفر مسئولانه به عرصه‌های طبیعی دغدغه حفظ ظرفیت‌های زیست محیطی را در بین مردم ایجاد می‌کند و آموزش مبانی پایه در این حوزه به کاهش خسارت و آسیب‌ها کمک می‌کند.
لزوم ارایه مدل کامل گردشگری طبیعی در کشور
وی با تاکید بر اینکه باید مدل کامل گردشگری طبیعی ارائه دهیم، اضافه‌کرد: گردشگری ماجراجویانه مدل و برنامه جدیدی در این عرصه با رعایت اصول همه جانبه زیست محیطی است.
به گفته این کارشناس مسئول در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان، سیاست‌های گردشگری طبیعی بسیار گسترده و در قالب یک وزارتخانه گنجانده نمی‌شود که بر این اساس کمیته ای برای رسیدگی و بررسی در این حوزه با عضویت اداره کل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، سازمان جهاد کشاورزی، تشکل‌های مردم نهاد و فعالان اجتماعی به صورت ماهانه تشکیل و موانع و راهبردهای گردشگری طبیعی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی یادآور شد: ساماندهی این بخش از گردشگری به مشارکت و همکاری بین نهادهای متولی عرصه‌های طبیعی و زیست محیطی لازم است تا در کنار هم دیگر سیاست‌های همه توسعه گردشگری طبیعی را برنامه ریزی و اجرا کنند.
لطفی هم‌افزایی بین نهادهای زیست محیطی و گردشگری در کمیته گردشگری طبیعی و بررسی ایده‌های فعالان اجتماعی و دستگاه‌های اداری را عاملی برای دست‌یابی به نقاط مثبت در این عرصه بیان کرد و از فعالان اجتماعی خواست تا نظر، دیدگاه‌ها و حساسیت‌ها را با ارائه راهکارها را برای برنامه‌ریزی‌های بهتر ارائه کنند.
وی با بیان اینکه نسل آینده باید مراتع و سرمایه‌های طبیعی را ببیند و تجربه کنند خاطرنشان کرد: در گردشگری طبیعی باید حفظ و حراست از مراتع را مورد توجه قرار دهیم و برای این موضوع نیاز به اصلاح قوانین و هماهنگی و مشارکت بین بخشی نیاز دارد.
قوانین گردشگری باید متناسب با محیط زیست باشد
لطفی با بیان اینکه قوانین و قاعده‌های گردشگری متناسب با محیط زیست باید هم باشد خاطرنشان‌کرد: نبود هماهنگی بین بخشی و تغییرات متعدد قوانین در سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری موجب بروز چالش‌هایی در این حوزه شده است.
وی حرکت بی‌برنامه آفرودسوارها در عرصه‌های طبیعی را عامل خسارت به محیط زیست بیان و تصریح کرد: باید به قوانین همسویی را در این حوزه تدوین و ارائه کنیم.
کارشناس مسئول بوم‌گردی طبیعت‌گردی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان در پاسخ به دغدغه‌های فعالان محیط زیست در خصوص فقدان قوانین روشن در حوزه گردشگری طبیعی گفت: آیین نامه‌ها واضح در این حوزه داریم اما به دلیل قوانین متفاوت و متعدد و ناشناخته در بین سازمان های اداری دچار چالش شده‌ایم که به هماهنگی و هم‌افزایی بین قوانین برخی از این دستورالعمل‌ها نیاز است.
وی ابراز امیدواری کرد: با تشکیل وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری تغییرات قوانین انجام و دستورالعمل‌های همسو به دیگر در عرصه‌های طبیعی تدوین و بخشنامه های متناقض از بین برود.
به اعتقاد وی در حوزه گردشگری طبیعی، آموزش همگانی به عنوان راهکاری اساسی برای ارتقای فرهنگ عمومی در حراست از محیط زیست اعتقاد یک ضرورت است تا با چنین اقدام پایه و اساسی سرمایه‌گذاری اثر بخشی برای توسعه گردشگری همسو با شرایط زیست محیطی و منابع طبیعی صورت پذیرد.
لطفی با بیان اینکه راهنمایان گردشگری و متولیان تورها باید دغدغه جدی نسبت به محیط طبیعی در این مدل از گردشگری داشته باشند، اظهارداشت: نسخه جدیدی برای ارتقای دانش و مهارت های این دسته از مشاغل پیش‌بینی شده که براساس آیین‌نامه اخیر مباحث مربوط به توسعه گردشگری و حراست از آثار طبیعی مورد توجه قرار گرفته است.
وی دغدغه ها، راهکارها و برنامه‌های فعالان زیست محیطی را برای تدوین آیین نامه ها و توصیه به راهنمایان گردشگری لازم و مورد نیاز وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دانست.
وی با بیان اینکه طبیعت و موقعیت‌های بکر طبیعی جز آثار تاریخی غیرملموس محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: ثبت این ظرفیت‌ها دغدغه جدی برای میراث فرهنگی است و سازمان‌های جهانی در ثبت آثار تاریخی طبیعی و توجه ویژه‌ای دارد.
نقش مردمی در طبیعت گردی غیرقابل انکار است
لطفی نقش سازمان‌های مردم نهاد در حفظ و حراست از ظرفیت‌های طبیعی و گونه های گیاهی و حیوانی را مهم و یک ضرورت بیان کرد و افزود: با توجه به اینکه گردشگری طبیعی با جنس مردم عجین شده، افزایش آگاهی مردم برای حفظ این سرمایه‌های ملی لازم است که در این حوزه علاوه بر برنامه‌ریزی نهادهای حاکمیتی، همکاری سازمان‌های مردم نهاد باید بیشتر شود.
وی با بیان اینکه محدودیت‌های زیادی در حوزه اختیارات و مدیریت طبیعی وجود دارد یادآور شد: آموزش پایه و ارتقای سطح آگاهی عمومی در رده بندی‌های اجتماعی و همچنین رفع برخی از نقض قوانین به حفظ و حراست از عرصه‌های طبیعی کمک می‌کند.
به گفته این مسئول، حفظ و حراست از مسائل زیست محیطی و طبیعی به دلسوزی مردم و طبقه بندی اجتماعی را نیاز دارد که بلدهای محلی، نهادهای مردمی و اقشار جامعه نقش اساسی دارند تا به دور از نگاه صرف اقتصادی نسبت به عرصه‌های طبیعی با یک نگرشی عمومی به حوزه محیط زیست گردشگری طبیعی را همسو با حفظ طبعیت گسترش دهیم.
ورود حجم زیاد ماشین در طبیعت اشتباهست
لطفی از ورود حجم بالایی ماشین‌ها و مردم به حوزه های طبیعی و گردشگری مخالفت و اضافه کرد: حجم زیادی از مردم و یا ماشین‌ها در مناطق طبیعی و حرکت این خودروها در میراث طبیعی اشتباه است و این دغدغه‌ها با تصویب و تدیون آیین نامه های جدید برطرف خواهد شد.
وی خاطرنشان‌کرد: حفظ و حراست از محیط زیست طبیعی که جز هویت ملی است باید به دغدغه اجتماعی تبدیل شود و با توجه به تفریح و مسافرت‌های آخر هفته‌های مردم موضوع طبیعت‌گردی خارج از چهارچوب گردشگری طبیعی مورد دقت و برنامه‌های جدیدی برای آن عرضه شود.
وی با بیان اینکه شعار جهانی سازمان گردشگری، «نگاه به گردشگری روستایی بوم گردی» نام گرفته است، گفت: این نامگذاری ناشی از اهمیت موضوع برای تاکید بر قابلیت‌ها و پتانسیل‌های طبیعی و روستایی است اما در این حوزه حفظ ارزش‌های طبیعی توسط جوامع محلی مثل دهیاران و عموم مردم یک مولفه اساسی است که باید نحوه برخورد با موزه گردشگری روستایی مشخص می‌شود.
وی ادامه داد: نگاه صرف اقتصادی باید در این مسیر برداشته شود چرا که ارتباطی موضوع با حوزه زیست محیطی و منابع ملی کشوردارد و اصلاح چنین دیدگاهی به آموزش برای افزایش شناخت مردم و طبقه‌بندی اجتماعی در حفظ محیط زیست است.
لزوم حفاظت از سرمایه ملی
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان گفت: تورگردان‌ها، طبیعت‌گردها و اکوتوریستها باید نسبت به حفظ و احترام به طبیعت و رعایت نکات اخلاقی را رعایت و راهنمایان گردشگری طبیعی وظیفه ای خود را در حفاظت از محیط زیست انجام دهند.
حسین اکبری که به نمایندگی از اداره کل حفاظت از محیط زیست، قادر به شرکت در میزگرد خبری نبود، مطالب خود را برای این موضوع در اختیار خبرنگار ایرنا گذاشت و به موضوع مهم رعایت ملاحظات، راهکارها و نکات اخلاقی طبیعت‌گردی اشاره کرد و اظهارداشت: اشاعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست پیش نیاز و اصول تحقق اکوتوریسم پایدار است چرا که آسیب‌های مخرب و زخم‌های جدی اکوتوریسم بی برنامه، غیر مسئولانه و فقط منفعت طلبانه بر پهنه و انسجام طبیعت، سرمایه‌های ملی را از بین می‌برد.
وی استفاده از راهنمایان متخصص و متعهد به فرهنگ و محیط زیست محلی و کنترل عملکرد آنها در تور، تلاش برای حفظ و ارتقای یکپارچگی طبیعی مکانهای مورد بازدید، صرفهجویی در مصرف منابع، تولید حداقل میزان زباله و جمع آوری و مدیریت اصولی پسماند در سفرها را مهم بیان کرد و اظهارداشت: اجرای برنامه بازیافت مواد در تور، احترام به آداب و رسوم و حساسیتهای فرهنگی و زیست محیطی منطقه هدف، توسعه آموزش‌های اکوتوریسم و آموزش به مدیران و برنامهریزان این صنعت و به روزسانی های لازم برای توسعه گردشگری طبیعی لازم است.
وی ایجاد شبکههای همکاری با سایر گروهها جهت تشویق آنان به رعایت قوانین و ضوابط، کمک به ارتقای دانش زیست محیطی از طریق چاپ و توزیع بروشور به منظور ترویج و تشویق استفاده خردمندانه و مسئولانه از مواهب طبیعی و تشویق و حمایت از افراد و واحدهای رعایت کننده ضوابط از کدهای اخلاقی ضروری برای اکوتوریسم پایدار بیان کرد.
وی به طبیعت‌گردها و گردشگران توصیه کرد که در طبیعت به جز رد پا چیزی از خود به جای نگذارند و به جز عکس یا خاطره نویسی اقدام مخرب بر طبیعت ثبت نکرده و با حافظان طبیعت، محیط بانان و جنگل‌بانان همکاری و هماهنگی کامل داشته باشند.
به گفته معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان تردد با خودرو در دل زیستگاه‌ها بر طبیعت صدمه وارد و آرامش حیات وحش را برهم می‌زند.
وی تصریح‌کرد: نظافت محیط طبیعی رعایت و به جز مسیرهای تعیین شده و پاکوب مسیر دیگری نرفته و بی راهه روی نکنیم و هنگام قدم زندن به گیاهان، حشرات و یا آشیانه پرندگان آسیب نرسانیم.
اکبری با بیان اینکه نسبت به حفظ حیات وحش حساس باشیم، خاطرنشان کرد: غذا دادن دستی به حیات وحش یکی از رفتارهای اشتباه برخی از طبیعت گردها است که باید این موضوع مدیریت شود.
وی ایجاد سروصدا در طبیعت و نزدیک شدن به چشمه‌ها و آبشخورها، را از دیگر آسیب های حوزه محیط زیست بیان کرد و گفت: مدیریت رفتار بسیار مهم است و گردشگران این دسته توصیه‌ها را باید فرابگیرند و پیس از ورود به این عرصه‌های طبیعی، فرهنگ‌سازی و فراگیری آموزش‌های مربوط به آن لازم است.
به اعتقاد وی گسترش گردشگری طبیعی به توسعه زیرساخت‌های فرهنگی نیاز دارد تا اینکه برغم پیشرفت در این صنعت، محیط زیست دچار آسیب و چالش نشود.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*
