گشایش‌های ارزی در راه است؟
کامران ندری، اقتصاددان درباره حضور رئیس بانک مرکزی در نشست صندوق بین‌المللی پول گفت: «جزئیات این سفر منتشرنشده بنابراین درباره خروجی آن نیز نمی‌توان اظهارنظر کرد، زیرا نمی‌دانیم که در صورتی که ایران دیدگاه و پیشنهاداتی برای برون‌رفت مشکلات مالی و ارزی ارائه کند، آیا با این نظرات موافق می‌شود یا نه. معمولا این نوع سفر‌ها در باب صندوق بین‌المللی پول جنبه فنی دارد و فکر نمی‌کنم سفر کاری...
هم‌میهن نوشت: محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته به‌منظور حضور در نشست صندوق بین‌المللی پول به آمریکا رفت تا با مقامات صندوق بین‌المللی پول دیدار کند. کارشناسان معتقدند که این حضور خروجی‌ای برای گشایش‌های ارزی ایران نخواهد داشت و صرفاً یک نشست همیشگی است. با این حال همزمان با این سفر رسانه‌های کره جنوبی اعلام کردند که سئول و واشنگتن در حال مذاکره برای آزادسازی 7 میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران هستند. این خبر موجب شد تا گمانه‌زنی‌هایی برای آزادسازی این پول مطرح شود. از زمانی که فرزین به بانک مرکزی آمد تاکنون او چندین سفر به حوزه خلیج‌فارس از جمله امارات متحده عربی و قطر داشته است و حالا او در نشست بهاره صندوق بین‌المللی پول که همیشه در واشنگتن برگزار می‌شود با همراهی کریمی - معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی _ حضور یافته است. معمولا در این نشست‌ها معاون اقتصادی و معاون امور بین‌الملل، رئیس بانک مرکزی را همراهی می‌کنند.
این صندوق سالانه دو نشست برگزار می‌کند که نشست پائیزه آن در کشور‌ها به‌صورت دوره‌ای برگزار می‌شود. در زمان کرونا این نشست مجازی بود و از امسال دوباره حضوری شده است. در حال حاضر ایران هم‌اکنون عضو هیئت‌مدیره این صندوق است. اگرچه هنوز جزئیاتی از این سفر به‌طور رسمی اعلام نشده است، اما روابط عمومی بانک مرکزی در این باره به هم‌میهن گفت: «این نشست سالانه است و روند آن همانند سال‌های گذشته خواهد بود. در این نشست رؤسای بانک‌های مرکزی تبادل‌نظر کرده و به بررسی وضعیت اقتصادی کشورر‌های عضو می‌پردازند.» پیش از این بانک مرکزی اعلام کرده بود که صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود با اشاره به افزایش 141 میلیارد دلاری تولید ناخالص داخلی جمهوری اسلامی ایران در سال 2022، اقتصاد ایران را در این سال به عنوان بیست‌و‌دومین اقتصاد بزرگ دنیا معرفی کرد. همچنین محمد مخبر - معاون اول رئیس‌جمهور - نیز در پنجاه‌ویکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی با اشاره به این آمار گفته بود: «ایران در سال 2022 از نظر شاخص برابری قدرت خرید 1600 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی داشته است.»
البته صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود که 22 فروردین‌ماه امسال منتشر شد درباره وضعیت اقتصاد ایران گفت: «انتظار می‌رود در سال جاری رشد اقتصادی ایران کاهش و بدهی‌های خالص دولت ایران هزار تریلیون تومان افزایش یابد. تولید ناخالص داخلی ایران در سال گذشته 5/2 درصد رشد داشت، اما انتظار می‌رود در سال جاری تنها دو درصد رشد داشته باشد. همچنین متوسط رشد اقتصادی کشور‌های خاورمیانه و آسیای مرکزی در سال گذشته 3/5 درصد و در سال جاری 9/2 درصد خواهد بود. بدین ترتیب، رشد اقتصادی ایران از متوسط رشد کشور‌های منطقه در سال گذشته کمتر بود و امسال پایین‌تر هم خواهد بود.» براساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، تولید ناخالص داخلی ایران برای سال آینده هم تنها دو درصد افزایش خواهد داشت، درحالی‌که در خاورمیانه و آسیای مرکزی این رقم 5/3 درصد خواهد بود. پیشتر بانک جهانی نیز پیش‌بینی کرده بود که رشد اقتصادی ایران در سال جاری پایین‌ترین رقم در میان کشور‌های خاورمیانه خواهد بود. تولید ناخالص داخلی ایران براساس قیمت‌های جاری در سال گذشته حدود 352 میلیارد دلار بود و امسال انتظار می‌رود 368 میلیارد دلار باشد و سال آینده به 388 میلیارد دلار برسد.
مذاکره آمریکا و کره درباره آزادسازی 7 میلیارد دلار
روزنامه اقتصادی «kedglobal» چاپ سئول در این باره نوشت: سئول و واشنگتن برای آزادسازی 7 میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی در حال مذاکره هستند. این اقدام به دولت کره‌جنوبی کمک می‌کند تا روابط تجاری خود با ایران را از سر بگیرد. درحالی‌که سئول و واشنگتن به‌دنبال بهبود روابط اقتصادی و دیپلماتیک با تهران هستند، کره جنوبی و ایالات متحده در حال مذاکره درباره راه‌هایی برای آزادسازی 7 میلیارد دلار پول ایران هستند که در این کشور آسیایی نگهداری می‌شود. به گفته افراد مطلع، آزادسازی این پول تحت شرایط سختگیرانه‌ای قرار خواهد گرفت که ایران فقط از آن برای مقاصد عمومی مانند پرداخت حق عضویت سازمان ملل و یا خرید واکسن کووید -19 و دیگر نیاز‌های دارویی و غذایی استفاده کند. یک مقام دولتی سئول گفت: «اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، ما انتظار داریم که روابط تیره ما با ایران به میزان قابل‌توجهی بهبود یابد.»
مشکلات سیاسی مانع بازگشت اموال بلوکه‌شده ایران
احمد مجتهد، رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان امیدوار بود در سفر رئیس بانک مرکزی به واشنگتن، پول‌های بلوکه‌شده ایران از کره‌جنوبی آزاد شود، به هم‌میهن گفت: «این مسئله ارتباطی به مسئله آزادسازی پول ایران ندارد. این نشست سالیانه است و رؤسای بانک‌های مرکزی سراسر دنیا در این نشست شرکت می‌کنند. ایران جزو کشور‌هایی است که از مؤسسان صندوق بین‌المللی پول بوده است. همواره از اعضای ثابت هیئت‌رئیسه این صندوق قرار می‌گرفته برای اینکه ایران نماینده چند کشور بوده است. ما نماینده منطقه‌ای هستیم که پاکستان، افغانستان و چند کشور دیگر عضو آن هستند؛ بنابراین عضو هیئت‌رئیسه این صندوق هستیم.» او ادامه داد: «اما حضور ایران در این نشست ارتباطی با آزادسازی پول ایران ندارد. آمریکا موضوع تحریم ایران را در دستور کار دارد که این مسئله نیز با راهکار‌های سیاسی حل می‌شود. تا مسائل سیاسی حل نشود مسائل اقتصادی حل نمی‌شوند. بعید می‌دانم که مسئله پول ایران با سفر فرزین، رئیس بانک مرکزی حل شود یا اینکه در این زمینه صحبتی شود.»
مجتهد خاطرنشان کرد: «آزادسازی ارز‌های بلوکه‌شده ایران راهکاری سیاسی دارد. قبلا هم کشور‌های متعددی از جمله قطر در این رابطه صحبت کرده بودند و آمریکا موافقت کرده بود که پول‌های ایران در ارتباط با کمک‌های نوع‌دوستانه به قطر منتقل شود، اما بعد‌ها مشکلاتی سیاسی پیش آمد که این مسئله میسر نشد. به هر حال اگر در ارتباط با مسائل سیاسی گره‌گشایی شود، مسائل اقتصادی نیز قابل حل است و تا وقتی گره سیاسی باز نشود، بعید می‌دانم که مسئله اقتصادی به راحتی حل شود. شاید فقط به صورت موقت و مُسکن کمی از پول بلوکه‌شده ایران آزاد شود، البته با شرط و شروط زیاد.»
این کارشناس مسائل پولی و بانکی اظهار کرد: «بنابراین در این سفر برای ایران هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. آمریکا از حق وتو در رابطه با تصمیمات بانک جهانی و صندوق بین‌المللی نیز برخوردار است، این حق وتو اجازه نمی‌دهد که ما از کمک‌های صندوق و بانک جهانی نیز استفاده کنیم. تاکید می‌کنم که همه این موارد بستگی به حل مشکلات سیاسی دارد.»
راهکار آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران مذاکره است
کامران ندری، اقتصاددان درباره حضور رئیس بانک مرکزی در نشست صندوق بین‌المللی پول به هم‌میهن گفت: «جزئیات این سفر منتشرنشده بنابراین درباره خروجی آن نیز نمی‌توان اظهارنظر کرد، زیرا نمی‌دانیم که در صورتی که ایران دیدگاه و پیشنهاداتی برای برون‌رفت مشکلات مالی و ارزی ارائه کند، آیا با این نظرات موافق می‌شود یا نه. معمولا این نوع سفر‌ها در باب صندوق بین‌المللی پول جنبه فنی دارد و فکر نمی‌کنم سفر کاری برای رفع تحریم‌ها و برداشته شدن موانع انتقال ارز و... باشد.»
او ادامه داد: «راهکار آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران مذاکره است و جز این راهکار دیگری وجود ندارد. در غیر این‌صورت باید وارد جنگ شویم که زورمان نمی‌رسد؛ بنابراین بهترین راهکار دیپلماسی و مذاکره است.»
این اقتصاددان درباره توانایی رئیس بانک مرکزی و تیم مشاوره او برای حل مشکلات بیان کرد: «به نظر من این موضوع فراتر از بانک مرکزی است. اما باید به این نکته مهم اشاره کنم که مسئولان بانک مرکزی یک ضعف جدی در ارتباط با اطلاع‌رسانی و شفافیت دارند.»
از میان اخبار