4 چالش اصلی اردوغان بعد از پیروزی به روایت عطوان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، بعد از پیروزی «رجب طیب اردوغان» در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه و ابقای وی در این منصب برای 5 سال دیگر، تحلیل‌های متعددی درباره آینده ترکیه و سیاست‌های دولت این کشور در مرحله پیش رو مطرح شده است. «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای‌الیوم در همین زمینه در یادداشتی اعلام کرد، با انتخاب رجب طیب اردوغان به عنوان رئیس جمهور ترکیه برای 5 سال دیگر، مردم ترکیه یا بهتر است بگوییم اکثریت آنها، «ثبات» و «تغییر» را با هم انتخاب کردند؛ یعنی ثبات در حکومت و تغییر در سیاست‌هایی که دولت اردوغان دنبال خواهد کرد، به ویژه بعد از کودتای نافرجام سال 2016 و افشای نقش بزرگ پایگاه نظامی «انجرلیک» آمریکا در برنامه‌ریزی و تحریک برای انجام این کودتا. عطوان افزود، تغییری که ما از آن صحبت می‌کنیم، با تغییری که معارضان ترکیه به رهبری «کمال قلیچدار اوغلو» و ائتلاف 6 حزبی وی درباره آن صحبت کرده و شعار می‌دادند، کاملا متفاوت است؛ به ویژه در سطح پشت کردن به آمریکا و ائتلاف غربی و نیز گشایش به سمت یک نظام جهانی جدید به رهبری چین و روسیه که سرفصل آن سازمان «بریکس» و معاهده «شانگهای» است. به عبارت دیگر، اردوغان از اولین روز روی کار آمدن خود در سال 2002 قبل از اینکه گرفتار دام آمریکا در پیوستن به اتفاقات موسوم به «بهار عربی» و مداخله نظامی در کشور‌های همسایه شود، شروع به احیای سیاست‌های منطقه‌ای و اقتصادی جدید حزب عدالت و توسعه کرده بود. این تحلیلگر فلسطینی در ادامه مقاله خود به 4 چالش اصلی پیش روی اردوغان اشاره کرد که به شکل زیر است: - وضعیت شکافی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی در جامعه ترکیه به وجود آمد اولین چالش دولت اردوغان است؛ چرا که در این جریان، اپوزیسیون توانست دستاورد بزرگی کسب کرده و فاصله آرای خود را با حزب حاکم و شخص اردوغان بسیار کم کند؛ بنابراین بعید نیست که در ماه‌های آینده ائتلاف معارضان در ترکیه اقدام به برگزاری اعتراضات و اعتصابات برای بی‌ثبات کردن اوضاع کنند. - بحران اقتصادی بزرگ با نرخ تورم حدود 55 درصد و کاهش ارزش لیره ترکیه و بدهی‌های خارجی که به نیم تریلیون دلار می‌رسد، چالش بعدی دولت اردوغان در مرحله آینده خواهد بود. - چالش سوم، مسئله مهاجرت و حضور حدود 6 میلیون مهاجر از جمله 3.5 میلیون آواره سوری در ترکیه است؛ چالشی که اپوزیسیون در جریان کمپین‌های انتخاباتی به خوبی توانست از آن علیه اردوغان بهره‌برداری کند. - اما چالش چهارم مربوط به بازسازی ویرانی‌های ناشی از زلزله مهیب ترکیه و جبران خسارت آسیب‌دیدگان است. به نظر می‌رسد سیاست‌های اردوغان در زمینه مقابله با پیامد‌های زلزله پیشرفت مهمی داشته است؛ جایی که بیش از 60 درصد رای‌دهندگان در مناطق زلزله زده، به اردوغان رای دادند. در ادامه این یادداشت آمده است، شرط‌بندی آمریکا روی معارضان در ترکیه در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری شکست بزرگی خورد و نتوانست به مهمترین هدف ایالات متحده یعنی فاصله گرفتن ترکیه از چین و روسیه و بازگشت کامل آنکارا به آغوش واشنگتن دست یابد. درواقع اتفاقی که افتاد کاملا برعکس تصورات و خواسته‌های آمریکا بود و اردوغان با این پیروزی حمایت مردمی بیشتری جهت ادامه سیاست‌های خود در روند تقویت همگرایی با محور چینی - روسی و نیز تقویت مناسبات با کشور‌های همسایه، چون ایران و سوریه کسب می‌کند. عطوان در ادامه به نشست‌های فشرده و چهارجانبه‌ای که طی ماه‌های گذشته تحت حمایت و رهبری ایران و روسیه و با حضور وزرای خارجه ترکیه و سوریه برگزار شده است اشاره و اعلام کرد، «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه که من دو هفته قبل در منزل شخصی وی در دمشق به مدت چهار ساعت با او صحبت کردم، مطمئن بود که اردوغان در دور دوم انتخابات ترکیه پیروز خواهد شد. من احساس کردم بشار اسد که در حال حاضر سیاست «به صفر رساندن مشکلات» با همه مخالفان عرب خود را پیش گرفته و چشم‌اندازی نیز برای باز کردن صفجه جدید با ترکیه دارد، چندان به معارضان در این کشور اعتماد ندارد و در تعامل با رهبران آن‌ها محتاطانه رفتار می‌کند. این تحلیلگر عرب زبان تصریح کرد، علت این رفتار محتاطانه بشار اسد با معارضان ترکیه به دلیل روابط عمیق آن‌ها با آمریکا و مواضع خصمانه این معارضان علیه ائتلاف روسی - چینی - ایرانی است. همین امر روشن می‌کند که چرا رئیس جمهور سوریه به لحن آشتی‌جویانه معارضان ترکیه و ابراز تمایل قلیچدار اوغلو برای سفر به دمشق قبل از انتخابات و ارائه پیشنهاداتی درباره مشارکت در روند بازسازی سوریه و پرداخت غرامت به این کشور و نیز تسهیل روند بازگشت آوارگان سوری، پاسخ نداد. بر اساس این مقاله، بند اصلی در نشست‌های چهارگانه مسکو با حضور وزرای سوریه و ترکیه، تضمین برای عقب‌نشینی نیرو‌های ترکیه از اراضی سوریه بعد از انتخابات بود که به نظر می‌رسد در این زمینه به بشار اسد اطمینان داده شده است؛ بنابراین می‌توان گفت که در صورتی که دولت ترکیه به وعده‌های خود در خصوص عقب‌نشینی از خاک سوریه عمل کند، ممکن است به زودی شاهد دیدار روسای جمهور دو کشور و شاید در حضور روسای جمهور ایران و روسیه و بازگشت به توافق آدانا در سال 1998 باشیم که سنگ‌بنای آشتی میان آنکارا و دمشق خواهد بود. عبدالباری عطوان در پایان این یادداشت خود نوشت، به نظر می‌رسد یکی از بارزترین نتایج سیاست جدید اردوغان در اتحاد با روسیه و دشمنی با آمریکا، بازگشت آوارگان سوری به کشورشان و سرازیر شدن سرمایه‌های کشور‌های خلیج فارس برای حمایت از اقتصاد ترکیه باشد. در پایان می‌توان گفت که از جمله ویژگی‌های ترکیه جدید در مرحله پیش رو، جهت‌گیری به سمت شرق و تقویت روابط با سوریه و عربستان و ایران و مصر و نیز سایر کشور‌های عربی خواهد بود.