آیا کشورهای عرب خلیج فارس از آمریکا گریزان و به چین روی می آورند؟
تهران - ایرنا - در حالی که آمریکا بر حضور نظامی در محیط پیرامونی چین و تهدید منافع امنیتی پکن اصرار دارد، برخی تحلیلگران آمریکایی اعتراف می‌کنند که سرخوردگی کشورهای عرب خلیج فارس ممکن است آنها را از آمریکا گریزان و به اتخاذ راهبرد به سمت چین ترغیب کند.
به گزارش ایرنا، مایکل روبین کارشناس آمریکایی موسسه "امریکن اینترپرایز" طی گزارشی در وبسایت نشنال اینترست نوشت: "چین حضور اقتصادی خود را در خاورمیانه گسترش داده اما به لحاظ دیپلماتیک بی‌طرف و از حیث نظامی غایب بوده و روابط دوستانه‌ای با ایران، اسرائیل و عربستان سعودی داشته است."
وی افزود: "مواضع کنشگرانه و قاطع شی جین پینگ رئیس جمهوری چین ممکن است به حوزه پیرامونی این کشور محدود نباشد. چین به عنوان مثال نه تنها پایگاهی نظامی در جیبوتی به فاصله چند مایلی از مقر نیروهای آمریکایی تاسیس کرده بلکه در همین منطقه نیز شروع به برنامه های پروازی کرده است."
در این گزارش آمده است: آمریکا در نیم قرن گذشته ادعای سیطره بر آبراه‌های بین‌المللی در خلیج فارس را داشته اما همانند دریای جنوبی چین و تنگه باب‌المندب ممکن است چین قصد به چالش کشیدن آمریکا را داشته باشد."
این رسانه آمریکایی می‌افزاید: "جرات و جسارت نظامی فزاینده چین پیامدهای مختلفی دارد. وزارت امور خارجه آمریکا بارها فرض را بر این قرار داده که هر جا به عنوان پیشرو حرکت کند، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز دنباله‌روی خواهند کرد. چون این کشورها همواره این سیاست را در پیش می گرفتند اما بعد از تقویت قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی چین در سطح جهان به ویژه در خاورمیانه و خلیج فارس آنها به تدریج می روند به نوعی یاس و سرخوردگی از آمریکا دچار شوند و لذا برای حفظ توازن در منطقه به نوعی به چین گرایش پیدا کنند. یعنی اینکه کشورهای عربی خلیج فارس ممکن است از واشنگتن سرخورده شده باشند و حتی خصومت‌های فزاینده کنگره آمریکا علیه عربستان نیز رهبران این کشور و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس را متوجه توازنی در ورای منطقه کند.
نویسنده تصریح می کند که "واشنگتن باید برای رقابت در سطح منطقه آماده شود و دیگر نمی‌تواند همراهی کشورهایی مانند امارت، عربستان و بحرین - چه رسد به کویت و قطر و عمان - را تضمین شده بداند. همچنین درصورتی که چین بخواهد حضور خودش را در خاورمیانه قوی تر کند توهم دوستی اسرائیل با چین هم باید به پایان برسد."
تیرگی روابط چین و آمریکا و اصرار آمریکا بر قدرت‌نمایی در محیط پیرامونی چین
ابراز نگرانی برخی محافل سیاسی در آمریکا از افزایش حضور و قدرت نظامی چین در منطقه در حالی است که آمریکا طی اقدامی بی سابقه دو ناو هواپیمابر خود را با هدف قدرت نمایی در برابر چین و اختلاف افکنی میان کشورهای منطقه به دریای جنوبی چین اعزام کرده است.
این اقدام آمریکا برای ارتش چین که اکنون برای نخستین بار رزمایشی را همزمان با حضور این ناوها در همان منطقه برگزار می‌کند، تحریک آمیز توصیف شده است.
برگزاری همزمان دو رزمایش جداگانه از سوی آمریکا و چین در شرایطی است که اوضاع اصلا در این منطقه خوب نیست و روابط چین و آمریکا پیش از این به خاطر تایوان، هنگ کنگ، جنگ تجاری و همچنین شیوع ویروس کرونا تیره شده است.
آمریکا برای شرکت در این رزمایش، دو ناو هواپیمابر را به همراه تعدادی ناوشکن، تجهیزات و تسلیحات دیگر به دریای جنوبی فرستاده و ارتش چین نیز در حال برگزاری رزمایش بزرگی در این منطقه است که پکن بارها آن را حیاط خلوت خود معرفی کرده است. به نظر می رسد آمریکا به دلیل آنکه به رغم همه تهدیداتش نتوانست پس از تصویب قانون امنیتی هنگ کنگ اقدامی در برابر چین انجام دهد و در برخورد با همه گیری کرونا هم چهره یک کشور ناکارامد را از خود به نمایش بگذارد؛ می‌خواهد با چنین قدرت نمایی در برابر چین آبروی از دست رفته‌اش را باز یابد. در واقع این برنامه نمایشی را باید کسب اعتبار از سوی واشنگتن پس از این همه ناکامی و ناکارامدی ها توصیف کرد.
«سونگ جونگ پینگ» کارشناس مسایل نظامی در پکن با یادآوری اینکه هدف آمریکا از این رزمایش، قدرت نمایی و به رخ کشاندن سلطه خود در منطقه است، افزود آمریکا می خواهد قدرت خود را تزلزل ناپذیر نشان دهد و در این منطقه نیز همچنان حضور فعال نظامی داشته باشد.
«لی جیه» کارشناس نیروی دریایی چین هم می‌گوید: آمریکا اگرچه با اعزام دو ناو هواپیمابر به منطقه می‌خواهد بگوید که قدرت بزرگی است اما همه می‌دانند این کشور در برابر ویروس کرونا عملکرد مناسبی نداشته و زیر تیغ انتقادها است. سونگ اما بر این باور است که آمریکا می‌خواهد با چنین اقدامی جلوی اقتدار نظامی چین را سد کند و همزمان برای تقویت روابط با تایوان و حراست از این جزیره تلاش کند.
پایگاه تحلیلی "مدرن دیپلماسی" در همین زمینه گزارش داد که نیروی دریایی ارتش چین هم‌اکنون دومین قدرت دریایی جهان است و این کشور قصد مقابله با حضور گسترده دریایی آمریکا در دریای چین و اقیانوس آرام را دارد. این درحالی است که سابقه نوسازی نیروی دریایی چین تنها به سال 2012 می‌رسد زمانی که "هو جینتائو" رئیس جمهوری در هجدهمین کنگره حزب کمونیست این کشور دستور تحول این کشور به سمت تبدیل به یک قدرت دریایی را صادر کرد. شی جینپینگ رئیس جمهور کنونی چین هم گفته که این کشور باید نیروهای دریایی خود را توسعه دهد و متعاقبا هزینه‌های دفاعی چین بین سالهای 2015 تا 2020 به میزان 55 درصد افزایش یافت. چین در سال 2018 به کشوری با بیشترین سفارش‌های کشتی‌های جنگی تبدیل شد و کره جنوبی را که 43.9 درصد سفارش های جهانی را داشت پشت سر گذاشت.
دوران گذار روابط بین‌الملل و احتمال تشدید رقابت‌های چین و آمریکا
در حالی که کارشناسان روابط بین‌الملل از ورود جهان به دوران گذار و تغییر موازنه‌های قدرت خبر می‌دهند، استیفن والت استاد روابط بین‌الملل هاروارد در یادداشتی با عنوان "قدرت های نوظهور و ریسک های جنگ؛ نگاهی رئالیستی به روابط چین و آمریکا" نوشته است که کمتر مساله بین‌المللی به اهمیت روابط چین و آمریکا وجود دارد. اگر روابط دو کشور رو به وخامت گذارد و رقابت امنیتی دو کشور تشدید شود؛ ریسک جنگ بالا می‌رود. رقابت چین و آمریکا ممکن است به سطح خصومت های جنگ سرد نرسد اما با این حال سایه تیره ای بر سیاست جهانی خواهد افکند.
در این یادداشت که در کتابی از انتشارات آکسفورد با موضوع چین در سال 2018 چاپ شده، آمده است: اگر افزایش قدرت اقتصادی و نظامی چین ادامه یابد، بر اساس اصول رئالیسم در روابط بین‌الملل پیش بینی می شود که آمریکا و چین بطور فزاینده ای یکدیگر را به عنوان رقیب ببینند و وارد رقابت امنیتی شدیدتری شوند. اگر قدرت گیری چین ادامه یابد این کشور در نهایت درصدد خارج کردن آمریکا از شرق آسیا خواهد بود همانطور که آمریکا در پایان قرن 19 بریتانیا و فرانسه را از نیمکره غربی خارج کرد.
رئالیسم پیش بینی تیره و تاری برای آینده روابط چین - آمریکا و آینده امنیت در آسیا دارد. از سال 2009 شمار فزاینده ای از کارشناسان درباره رقابت چین و آمریکا ابراز نگرانی می‌کنند اما برخی ناظران اعتقاد دارند که یک برخورد جدی اجتناب ناپذیر نیست و روابط چین - آمریکا قابل "مدیریت" است. این دسته از کارشناسان می‌گویند که حکومت‌گری عاقلانه و دیپلماسی پیچیده می‌تواند به دو کشور اجازه دهد که از گرفتار شدن در "تله توسیدید" (قدرت گیری آتن و هراس ناشی از آن در اسپارت که از دید توسیدید مورخ یونانی جنگ را اجتناب ناپذیر ساخت) اجتناب کنند.
والت با بیان اینکه آمریکا باید کارایی شبکه ائتلاف آسیایی خود را ارتقا بخشد، خاطرنشان می‌کند که در دهه‌های پیش رو، مدیریت موثر ائتلاف ها بهترین بخت برای حفظ ثبات منطقه ای و جلوگیری از زورآزمایی مستقیمی است که به نفع هیچکس نیست.
*س_برچسب‌ها_س*