استقرار آب شیرین کن در 4 استان ساحلی خلیج فارس / مذاکرات ایران و افغانستان برای حقابه هامون ادامه دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، احمدرضا لاهیجان زاده روز یکشنبه در نشست خبری آنلاین گفت: برای خلیج گرگان و تالاب میانکاله از دو سال پیش برنامه و مطالعات جامعی با حضور همه دستگاه‌ها آغاز شد و برنامه جامعی را تدوین کردیم که در ستاد ملی تالاب‌ها به تصویب رسید و در سال 1399 معاون اول رییس جمهوری آن را به همه دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد. وی اظهارداشت: در این مطالعات و برنامه جزییات کامل همه حوضه آبخیز تالاب میانکاله و خلیج گرگان و نیز تکالیف هر دستگاه و وزارتخانه در این برنامه دیده شد است که باید در مدت پنج سال اجرا کنند و پیش بینی می‌شود اگر دستگاه‌ها در این مدت به تکالیف خود عمل کنند مشکلات عمده خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده رفع خواهد شد. لاهیجان زاده ادامه داد: لایروبی مسیر‌های منتهی به تالاب میانکاله و خلیج گرگان یکی از اقداماتی که در این برنامه دیده شده و با اجرای آن اتصال با دریا تسهیل می‌شود که کار‌ها توسط استانداری در حال انجام است، با این کار آب راحت‌تر به تالاب و خلیج وارد می‌شود. معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: در سال‌های گذشته، چون لایروبی صورت نگرفته بود و مسیر‌ها را رسوبات پوشانده بود، اگر باران و سیلابی هم اتفاق می‌افتاد آب زیادی به تالاب‌ها نمی‌رسید، اما در 3 تا 4 سال گذشته هزاران کیلومتر از این مسیر‌ها را در کشور لایروبی کردیم که با این کار حداکثر روان آب‌ها وارد تالاب‌ها می‌شود. لاهیجان زاده گفت: بحث پسروی دریا بزرگترین عامل تهدید خلیج گرگان است و اولین فداشوندگان پسروی آب دریا، تالاب‌های ساحلی هستند که این اتفاق خود را در خلیج گرگان نشان می‌دهد حتی این اثر را در تالاب انزلی هم می‌بینیم برای همین پسروی دریا در این مطالعات پیش بینی شده است. وی درباره تامین حقابه تالاب‌ها اظهار داشت: از سال 1342 مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست شروع به حفاظت کردند و یک بازه 20 تا 30 ساله زمان برد تا حفاظت از این مناطق معنی پیدا کند، در زمینه تامین حقابه تالاب‌ها هم در ابتدای راه هستیم و برای جا افتادن این مساله به زمان نیاز است، اما جلسات زیادی با وزارت نیرو داریم تا بهترین زمان رها سازی آب مشخص شود همچنین در صورت لزوم از اهرم‌های قانونی هم استفاده خواهیم کرد. معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: 9 حوضه آبریز با 9 مدیر داریم که با تک تک آن‌ها جلسه می‌گذاریم و روش‌های تامین آب را دنبال می‌کنیم، اما این‌ها مسائل جدیدی برای وزارت نیرو است که باید به آن‌ها ورود کند اگر تا حدودی صبر و حوصله داشته باشیم، اما در عین حال کار را با جدیت دنبال کنیم دو تا سه سال آینده شرایط بهتر خواهد شد. وی تاکید کرد: یک زمانی در مقطعی هم قانون محکمی برای حفاظت از تالاب‌ها نداشتیم هم اینکه مطالعات جامعی برای اثبات مطالب خود در زمینه تالاب‌ها که مربوط به نیاز آبی و ارزشگذاری تالاب‌ها است نداشتیم، اگر قرار است تالابی احیا شود باید حتما از منظر علمی همه جوانب احیای یک تالاب در حوضه آبخیز مطالعه و اعلام شود، زمانی که با وزارت نیرو، جهاد و سایر بهره برداران از منابع آبی صحبت می‌کنیم حتما باید با دست پر وارد مذاکره شویم تا بتوانیم حقانیت تالاب و خدمات اکوسیستمی آن به منطقه را اعلام کنیم بنابراین بر پایه این مطالعات هم برنامه‌های اجرایی برای همه تالاب‌ها پیش بینی کردیم و بر اساس آن پروژه‌ها را همه ساله تعریف و اجرایی می‌کنیم. خروج آب از تالاب صالحیه با برداشتن زه کش کنترل شد لاهیجان زاده درباره تالاب صالحیه گفت: تالاب صالحیه بین دو استان البرز و قزوین و مشترک واقع شده است، 25 سال گذشته زه کشی بزرگی به طول 20 تا 30 کیلومتر وسط این تالاب احداث شد که موجب خارج شدن آب از آن و تبدیل اراضی تالاب به زمین‌های کشاورزی شد، بعد‌ها هم کشاورزی در این مناطق تحت الشعاع قرار گرفت و اکنون به کانون بالقوه‌ای برای گرد و غبار تبدیل شد که حتی با وزش باد به سمت غرب شاهد به هوا بلند شدن خاک‌های زیادی به سمت تهران بوده ایم. وی افزود: بنابراین برای اینکه تالاب بتواند دوباره به شرایط خود برگردد در قدم اول بحث مسدود کردن این زه کش مطرح شد که این اتفاق افتاد و چند صد هکتاری از آن منطقه آبگیری شد، از طرفی هم بارندگی‌هایی که در زمستان پیش بینی شده نشان می‌دهد که وضعیت بهتر می‌شود، چون دیگر خروج آب از طریق این زه کش کنترل می‌شود. معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با تکمیل تصفیه خانه شهرک مهر نیز آب آن نیز وارد تالاب صالحیه می‌شود، همچنین مسیر آبی که از رودخانه مجاور وارد تالاب می‌شد لایروبی شد و آب راحت‌تر وارد تالاب می‌شود؛ موازی همین اقدامات نیز در استان قزوین در حال انجام است. وی اظهار داشت: همچنین مطالعه جامعی توسط دانشگاه تهران و صندوق ملی محیط زیست در حال انجام است که 3 تا 4 ماه آینده به پایان می‌رسد و همه راهکار‌هایی که بشود این تالاب را احیا کرد دیده شده که بر اساس این مطالعات اعتبار خواهیم گذاشت و بحث احیا دنبال خواهد شد. بحث قرق هم در این منطقه مطرح است که در دستور کار قرار گرفته، چون با حفظ پوشش گیاهی منطقه گرد و غبار هم کنترل می‌شود. مذاکرات ایران و افغانستان برای حقابه هامون ادامه دارد لاهیجان زاده گفت: مذاکرات ایران و افغانستان که از آن به عنوان دیپلماسی آب هم یاد می‌کنند و مسوولیت آن با وزارت خارجه و نیرو است در حال پیگیری است. بعد از روی کارآمدن طالبان مذاکرات قبلی تا حدودی متوقف شد، اما دوباره در حال آغاز است که پیش بینی می‌شود شرایط برای رسیدن به توافق مهیاتر است با توجه به اینکه دولت قبلی افغانستان مقاومت زیادی داشت، اما به نظر می‌رسد با این مجموعه مذاکرات بهتر جلو برود. وی ادامه داد: هفته گذشته هیاتی از اتحادیه اروپا به سازمان حفاظت محیط زیست آمد و با توجه به اینکه پروژه سیستان با همکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل در حال انجام است، این هیات قول داد که بحث بین المللی کردن این پروژه و همکاری با افغانستان را از طریق سازمان ملل دنبال کنند. سونامی را برای خلیج فارس پیش بینی نمی‌کنند لاهیجان زاده درباره وقوع سونامی در خلیج فارس گفت: سونامی را برای خلیج فارس پیش بینی نمی‌کنند و برای دریای عمان هم وقوع آن را حداقل می‌دانند البته این‌ها مواردی است که سازمان هواشناسی دنبال می‌کند، همچنین وقوع توفان‌های فصلی هر چند می‌توانند خساراتی ایجاد کنند، اما اگر از آن‌ها درست استفاده شود می‌توانند بخش زیادی از گرد و غبار و مشکلات کم آبی را کاهش دهند. به علت تغییر اقلیم در برخی مناطق شاهد بارش‌های سیل آسا مثلا 200 میلیمتر در مدت دو روز هستیم که اگر مدیریت شوند منبع خوبی برای تامین کمبود آب خواهد بود. افتتاح مرکز پایش تالاب‌ها در روز جهانی تالاب‌ها معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان محیط زیست گفت: با توجه به اهمیت تعیین نیاز آبی تالاب ها، مطالعات 20 تالاب انجام شده که 12 مورد در حال نهایی شدن است و نزدیک به 23 مورد دیگر نیز در دستور کار اجرا قرار گرفته است. وی تاکید کرد: یکی از مهمترین گام‌ها برای احیای تالاب ها، پایش این حوضه‌های آبی است که بر این اساس تصویربرداری هوایی، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با کیفیت بالا و بهره گیری از نرم افزار‌های به روز جزو برنامه‌های سازمان است که برای این منظور مرکز پایش تالاب‌ها در روز جهانی تالاب‌ها به بهره برداری خواهد رسید. لاهیجان زاده با بیان اینکه دریای خزر می‌تواند هماهنگی و همبستگی بین کشور‌های حاشیه این دریا ایجاد کند، گفت: برای این منظور در سال 1382 کنوانسیون تهران با هدف حفاظت از محیط زیست دریا ایجاد شد که در آن پنج پروتکل از جمله تنوع زیستی، ارزیابی و آلودگی نفتی پیش بینی شد که تاکنون سه پروتکل توسط دولت و مجلس ایران تصویب شد و چهارمین پروتکل هم در نوبت رسیدگی در مجلس شوراس اسلامی است، پنجمین پروتکل نیز مربوط به پایش است که در حال تهیه پیش نویس آن هستیم. وی افزود: در نشست‌های مشترکی که در پایتخت‌های کشور‌های حاشیه خزر انجام می‌گرفت و اکنون به صورت مجازی انجام می‌گیرد، صرفا بحث جمع آوری و آلودگی هم نیست و ظرفیت‌های گردشگری هم مورد توجه قرار گرفته و مطالعات و پژوهش‌هایی بخصوص در حوزه تغییر اقلیم قرار گرفته است. عقب نشینی دریای خزر تا 20 سال آینده ادامه دارد لاهیجان زاده با بیان اینکه دریای خزر به واسطه تغییر اقلیم و تغییرات انسان ساخت به شدت تحت تاثیر قرار گرفته، گفت: پیش بینی‌ها نشان می‌دهد تا 20 سال دیگر عقب نشینی دریا ادامه خواهد داشت و این پسروی از شمال دریاچه یعنی از سمت روسیه خواهد بود، کاهش حجم آب دریاچه و افزایش دما به شدت بر تنوع زیستی اثرگذار بوده و همه برنامه ریزی برای کاهش اثرات تغییر اقلیم معطوف شده است. وی درباره تصویب پروتکل‌های ذیل کنوانسیون دریای خزر در راستای کاخش تاثیر پسروی بر خزر گفت: استاندارد‌های محیطی و تخریب دریای خزر که به صورت مستند و علمی وجود نداشت و در حال حاضر برای دریای خزر ابلاغ شده است. اکتشافات دریایی کشور جمهوری آذربایجان بدون اطلاع کشور‌های همسایه لاهیجان زاده درباره اقدامات اکتشافی در دریای خزر اظهار داشت: با توجه به شرایط دریای خزر و تاثیر آلودگی بر محیط زیست آن، باید دستگاه‌های بین المللی بر روند اکتشافات بر این دریا به ویژه فعالیت‌های نفتی آذربایجان نظارت داشته باشند. معاون سازمان محیط زیست افزایش دمای خلیج فارس را موجب کاهش تنوع زیستی و افزایش شوری این پهنه آبی دانست و گفت: حدود 40 سال پیش ورودی آب به خلیج فارس به تنهایی از اروندرود و بهمنشیر 100 تا 120 میلیارد متر مکعب بود، اما به دلیل سدسازی‌های ترکیه، عراق و سوریه حداقل آب آن هم در حد چند میلیارد متر مکعب وارد خلیج فارس می‌شود که موجب افزایش شوری، دما و بالا رفتن‌ای سی خلیج فارس شده است. استقرار آب شیرین کن در 4 استان ساحلی خلیج فارس لاهیجان زاده درباره افزایش آب شیرین‌کن‌های حوضه خلیج فارس افزود: 55 درصد آب شیرین کن‌های دنیا در همین چند کشور حاشیه خلیج فارس است، برای احداث و فعالیت آب شیرین کن‌ها در آب‌های ایرانی خلیج فارس نیز نسبت به آمایش سرزمین اقدام کرده ایم و قرار است در چهار استان بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان آب شیرین کن مستقر کنیم. وی تاکید کرد: بیشترین تمرکز برای استقرار آب شیرین کن به سمت بخش اقیانوسی شرق دریای عمان است که در فاصله 40 تا 50 کیلومتری با عمق مناسب جانمایی شده اند، با این روش در آینده اجازه نمی‌دهیم شورابه آب شیرین کن‌های متمرکز وارد خلیج فارس شود و با روند جداسازی نمک پیش خواهیم رفت. معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «راپمی» (سازمان منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خلیج فارس و دریای عمان) در 2 تا 3 سال اخیر دچار رکود شده و چند ماه پیش با انتخاب مسئول جدید فعالیت‌هایش مجدد آغاز شد و چندین جلسه کارشناسی بر روی آلودگی خلیج فارس در حال انجام است که یکی از آن‌ها موضوع آب شیرین کن‌ها است که با فناوری‌های روز مورد استفاده قرار گیرند تا دیگر شوری وارد دریا نشود. وی درباره انتقال آب خزر به مناطق مرکزی ایران افزود: با تعدیل‌های بسیار زیادی سال گذشته مجوز آن صادر شده و در لایحه بودجه جزو پروژه‌های دارای مجوز است، اما عنوان آن در بودجه به معنای داشتن مجوز نیست و باید در کمیسیون تلفیق بررسی شود.