اقدام غافلگیرانه اوپک‌پلاس در کاهش تولید نفت
به گزارش خبرگزاری فارسبه نقل از شانا، مهدی یوسفی کارشناس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در مطلبی نوشت: پنجم اکتبر 2022 وزیران نفت و انرژی ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک موسوم به اوپک‌پلاس تصمیم گرفته بودند، عرضه نفت خود را برای ماه‌های نوامبر و دسامبر 2022 روزانه 2 میلیون بشکه نسبت به رقم تولید ماه اوت 2022 کاهش دهند و در نشست‌های بعدی این سطح تولید را تا پایان سال 2023 تمدید کردند.
در حالی که بیشتر تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند، در نشست کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌پلاس (JMMC) که قرار بود سوم آوریل (دوشنبه، 14 فروردین‌ماه 1402) برگزار شود، این مقدار تولید تمدید شود، اما یک روز پیش از برگزاری نشست، ائتلاف اوپک‌پلاس در اقدامی غافلگیرانه اعلام کرد بعضی از اعضا در اقدامی داوطلبانه در مجموع روزانه یک میلیون و 660 هزار تولید خود را کاهش خواهند داد.
بر این اساس، عربستان سعودی 500 هزار بشکه در روز، امارات متحده عربی 144 هزار بشکه در روز، عراق 211 هزار بشکه در روز، کویت 128 هزار بشکه در روز، قزاقستان 78 هزار بشکه در روز، الجزایر 48 هزار بشکه در روز، عمان 40 هزار بشکه در روز و گابن 8 هزار بشکه در روز کاهش تولید خواهند داشت و این کاهش از یکم ماه مه 2023 اعمال خواهد شد و تا پایان سال 2023 ادامه می‌یابد.
افزون بر این، روسیه نیز پیش از این اعلام کرده بود که در پاسخ به اعمال سقف قیمتی از سوی گروه هفت، اتحادیه اروپا و استرالیا، روزانه 500 هزار بشکه تولید خود را کاهش خواهد داد. این مقدار کاهش افزون بر کاهش مصوب 2 میلیون بشکه در روز سال 2022 است و با احتساب آن حدود 3.7 درصد از عرضه جهانی را شامل می‌شود.
این اقدام اوپک‌پلاس به دلایل سیاسی، همچنین شرایط کنونی بازار نفت قابل تحلیل است؛ از جنبه سیاسی پس از تنش‌های اوکراین - روسیه، بلوک غرب با تحریم واردات نفت خام و فرآورده از روسیه و اعمال سقف قیمتی بر واردات نفت‌خام و فرآورده‌های صادراتی روسیه تلاش کرد درآمدهای روسیه را کاهش دهد.
اگرچه روسیه توانست با تغییر مسیرهای صادراتی خود به آسیا و به‌ویژه هند و چین و دادن تخفیف قابل توجه تا حدودی جریان صادرات خود را حفظ کند، اما درآمدهای این کشور از صادرات نفت و فرآورده به‌طور چشمگیری کاهش یافت و کاهش قیمت‌ها این روند را تشدید کرد.
حمایت از قیمت‌های بالاتر برای حفظ درآمدهای صادراتی، بدون همکاری دیگر تولیدکنندگان اوپک‌پلاس میسر نبود و از طرف دیگر پس از خروج ترامپ از کاخ سفید و روی کار آمدن بایدن، روابط ریاض و به‌طور خاص محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با واشینگتن همانند گذشته نبوده و عربستان تلاش کرده است به چین و روسیه نزدیک شود و با کاهش تولید اخیر و افزایش قیمت نفت، افزون بر تأمین مالی پروژه‌های بلندپروازانه خود، با مسکو همکاری بیشتری کند.
اگرچه در تحلیل این اقدام اوپک‌پلاس برخی تحلیلگران دلایل سیاسی را برجسته کرده‌اند اما از لحاظ شرایط بازار نفت نیز قابل بررسی و توجیه است. سال گذشته میلادی قیمت نفت شاخض برنت پس از آنکه در اوایل مارس 2022 به بیش از 130 دلار در بشکه رسید، روندی کاهشی داشت و تا پایان سال 2022 به حدود 80 دلار برای هر بشکه رسید و این روند نزولی در سال 2023 نیز ادامه یافت و در اواسط مارس 2023 به حدود 71 دلار به ازای هر بشکه رسید که 55 دلار کمتر از سال گذشته میلادی در همین مقطع زمانی است.
به‌طور خلاصه دلایل این روند کاهشی قیمت، نگرانی نسبت به رکود اقتصادی در آمریکا و اروپا، بحران بانکی اخیر و نگرانی نسبت به گسترش آن، کاهش کمتر از حد انتظار تولید و صادرات نفت روسیه، افزایش ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت، همچنین رشد کمتر از حد انتظار تقاضای نفت است.
برآوردها نشان می‌دهد در چند ماه گذشته رشد عرضه بیش از رشد تقاضا بوده و سبب مازاد عرضه در بازار شده است و از طرف دیگر پس از کنار گذاشتن محدودیت‌های مقابله با شیوع ویروس کرونا در چین، این امیدواری در بازار شکل گرفت که رشد تقاضای این کشور سبب تقویت قیمت‌ها خواهد شد، اما با گذشت سه ماه از لغو محدودیت‌ها در چین، رشد تقاضای این کشور زیاد نبوده است و پیش‌بینی می‌شود بخش عمده رشد تقاضای پیش‌بینی‌شده این کشور در نیمه دوم سال باشد و در فصل دوم 2023 همچنان رشد تقاضای این کشور قابل توجه نباشد.
از این رو با توجه به نگرانی نسبت به رکود اقتصادی و بحران بانکی و وجود مازاد عرضه در بازار و نبود رشد تقاضای چین در فصل دوم 2023 احتمال تضعیف بیشتر قیمت زیاد بود و اوپک‌پلاس برای جلوگیری از این موضوع اقدام پیشگیرانه انجام داد.
پیامد اصلی این اقدام اوپک‌پلاس، باقی ماندن قیمت‌ها در محدود 80 تا 90 دلار در فصل دوم 2023 خواهد بود و در نیمه دوم سال 2023 که شرایط بازار از لحاظ تقاضا بهبود یابد، از آنجا که این اقدام داوطلبانه بوده و نیاز به تصویب اوپک‌پلاس ندارد، احتمال دارد از سوی این کشورها نادیده گرفته شود و از طرف دیگر بالا بودن سطح قیمت سبب تأخیر در پر کردن دوباره ذخیره‌سازی‌های راهبردی آمریکا خواهد شد که سال گذشته میلادی حدود 220 میلیون بشکه از آن برداشت شد.
پایان پیام /