بازی در میانه ایران و اعراب
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بلافاصله بعد از بازگشت از سفر یک‌روزه خود به عربستان و امارات متحده عربی، دو کشور مهم حوزه خلیج فارس، در کاخ کرملین میزبان سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران بود. این دیدار که دومین دیدار رئیسی از روسیه در قالب روابط دوجانبه است، چند روز پس از امضای سند «مقابله با تحریم ها» توسط وزرای خارجه دو کشور صورت گرفت. آیا این زمان‌بندی دیدارهای رئیس جمهور روسیه...
محمود شوری، معاون موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) در پاسخ به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «در حال حاضر مهم‌ترین دستورکار ایران و روسیه مساله گسترش همکاری های اقتصادی دوجانبه و مجموعه همکاری هایی است که دو طرف در چارچوب طرح های مختلف اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کریدور شمال - جنوب دنبال می‌کنند. البته از گذشته مساله همکاری های نظامی هم بین طرفین مطرح است.» شوری در پاسخ به اینکه آیا در دوره گذار به نظم چندهمسویی، مناسبات تهران و مسکو نیز تغییر خاصی پیدا کرده است، توضیح داد: «روابط ایران و روسیه فراتر از این موضوعات، برای دو طرف اهمیت خاص و ویژه ای دارد. زیرا برای هر دو کشور حق انتخاب های محدودی وجود دارد و به نفع ایران و روسیه است که در این چارچوب روابط خوب خود را حفظ کنند. ضمن اینکه بحث گذار در نظام بین‌الملل موضوعی است که به صورت کلان می‌تواند در روابط ایران و روسیه تاثیرگذار باشد اما در شرایط زمانی موجود خیلی نمی‌توان با این مفاهیم روابط طرفین را تحلیل کرد.»
به گفته شوری، بخش عمده ای از روابط ایران و روسیه به این دلیل است که دو طرف به این روابط نیاز دارند و می‌توان پیش‌بینی کرد که دلیلی وجود ندارد دو طرف بخواهند این رابطه خوب را خراب کنند یا فرصت های همکاری را نادیده بگیرند. حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مهمان در بنیاد علم و سیاست آلمان نیز درباره دلایل سفر پوتین به امارات و عربستان و سپس میزبانی از رئیس جمهور ایران در کرملین درست یک روز بعد از این سفر، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «این دیدارها را باید در چارچوب تلاش روسیه با هدف موازنه برقرار کردن در روابطش بین ایران و کشورهای عربی تلقی کرد. زیرا طی یکی دو سال اخیر یعنی با شروع جنگ اوکراین و افزایش همکاری نظامی بین ایران و روسیه و امروز هم همکاری ها در بحث جنگ غزه، این گمانه زنی به صورت جدی مطرح است که سیاست روسیه به سمت ایران و رهبران محور مقاومت شیفت پیدا کرده است.»
وی افزود: «توالی سفرها یعنی ابتدا سفر پوتین به ریاض و ابوظبی و سپس میزبانی از آقای رئیسی در مسکو بیانگر آن است که روسیه می خواهد همزمان روابط با این کشورها را حفظ کند.» به گفته این کارشناس، نوع نگاهی که روسیه به هر کدام از این بازیگرها دارد در چارچوب سیاست خارجی و سیاست خاورمیانه ای روسیه تعریف می‌شود؛ به این صورت که ایران را بیشتر به عنوان شریکی نگاه می‌کند که در حوزه های امنیتی و نظامی می‌توان با آن همکاری کرد و از آنجا که مانند روسیه تحت تحریم های شدید است می‌تواند با ایران در یک‌سری از پروژه هایی که در راستای دور زدن تحریم ها دارد، شریک شود. بنابراین جنبه نظامی، امنیتی و ژئوپلیتیک در روابط با ایران بیشتر غلبه دارد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه در خصوص مناسبات روسیه با امارات و عربستان، نخست بحث اقتصاد مطرح است، گفت: «روسیه در پی آن است تا ضمن توسعه اقتصادی با این کشورها و جذب سرمایه‌گذاری بتواند وضعیت اقتصادی داخلی خود را بهبود ببخشد.» به گفته کارشناس مسائل روسیه، جنبه استراتژیک این روابط نیز به تقابل روسیه با غرب مربوط می‌شود و مسکو می خواهد به غرب نشان دهد که نه تنها منزوی نیست بلکه یک بازیگر فعال در معادلات منطقه ای است. وی در نهایت گفت: «پوتین با چنین دیدارهایی به دنبال این است که چنین تصویری را از خود و روسیه برای غرب به نمایش بگذارد.»
--> اخبار مرتبط