«باید» های نخستین سفر پزشکیان به عراق

به گزارش مشرق، بناست اولین سفر رسمی مسعود پزشکیان در قامت رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران به عراق انجام شود. این سفر در حالی است که به‌باور کنشگران باید برخی «باید» ها رعایت شود تا ضمن تأمین منافع ملی، دستاورد قابل قبولی نیز برای رئیس‌جمهور باشد.

مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان قرار است امروز در رأس هیئتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی، برای سفر رسمی سه روزه به عراق سفر کند. این سفر به به دعوت رسمی «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر عراق صورت می‌گیرد، علاوه بر دیدارهای رسمی با نخست وزیر، رئیس جمهور، رؤسای مجلس و دستگاه قضائی و امضای اسناد همکاری مشترک، دیدارهایی نیز با تجار و ایرانیان ساکن عراق خواهد داشت.

دولت کنونی عراق به رهبری محمد شیاع السودانی، نخست وزیر، از زمان سقوط حزب بعث در سال 2003 یکی از نزدیک ترین دولت‌های این کشور به ایران بوده است.

اولین سفر رئیس‌جمهور به کشوری که عضو جبهه مقاومت است و کشوری که از لحاظ فرهنگی و اعتقادی سنخیت زیادی با ملت ایران دارند پیام‌های مهمی را به جهان مخابره می‌کند.

همچنین بنظر می‌رسد این سفر در جهت ارتقای روابط با کشورهای همسایه، رشد اقتصادی و حل برخی از اختلاف‌ها نیز منجر خواهد شد.

قرار است پزشکیان در جریان این سفر از برخی پروژه‌های شرکت‌های ایرانی در بصره نیز بازدید کند و به دعوت رسمی مقامات اقلیم کردستان راهی اربیل و سلیمانیه در شمال عراق شود.

سفر رئیس دولت چهاردهم به عراق در حالی است که رئیس جمهور شهید در چندین سفر به عراق در قامت رئیس‌جمهور و رئیس قوه قضائیه، برخی گره‌های موجود را حل کرده بود و همچنین پرونده شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی را پیگیری می‌کرد بنابراین باید پیگیری جدی توافقات قبلی در دستور کار باشد و برای آزادی مدافعانی در بند عراق هستند، تلاش ویژه صورت گیرد.

امضای پیش‌نویس توافقنامه‌های امنیتی میان تهران - بغداد

«محمدکاظم آل صادق» سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق اعلام کرد که سفر «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور ایران در سایه شرایط و تحولات منطقه و موضوع غزه و با هدف تحکیم روابط 2 کشور در زمینه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی انجام می‌شود.

وی گفت: عراق کشوری مهم در منطقه است و مورد توجه سیاست خارجی دکتر پزشکیان است و همانطور که رئیس جمهور ایران اعلام کرد که سیاست خارجی وی بر اساس اهمیت به کشورهای همسایه است، نشان می‌دهد که عراق یک اولویت در این زمینه بوده و این سفر به امضای یادداشت‌های تفاهمی می‌انجامد که در راستای منافع 2 کشور خواهد بود.

آل صادق در خصوص نقش میانجیگری عراق میان ایران و کشورهای منطقه، خاطرنشان کرد: ایران راه درازی را برای احیای روابط با عربستان طی کرده است و امروز صحبت از توسعه روابط با برخی از کشورهای منطقه مانند مصر و دیگر کشورهای منطقه ازجمله اردن است و امکان تعامل مثبت با این موضوع وجود دارد.

وی اضافه کرد: عراق همانطور که قبلاً روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی را احیا کرده بود می‌تواند ایفای نقش کند و امیدواریم بار دیگر بتواند این نقش را برای تحکیم روابط با سایر کشورهای منطقه ایفا کند.

سفیر ایران در خصوص دیگر پرونده‌هایی که در سفر پزشکیان به بغداد مطرح می‌شود، تصریح کرد: حوزه اقتصادی پرونده مهمی است و 2 طرف در خصوص این پرونده رایزنی خواهند کرد. پرونده امنیتی نیز مطرح است و تفاهم نامه‌ها و توافق‌هایی نیز میان مقامات دو کشور در این زمینه امضا خواهد شد.

تقویت پیوند امنیتی ایران و عراق

یکی دیگر از وجوه مهم حضور رئیس‌جمهور در بغداد بر روند همکاری‌های امنیتی ایران و عراق متمرکز است؛ روندی که ناظر بر یک توافقنامه امنیتی است که در صورت اجرا ایجاد ثبات و امنیت در مرزهای شمال غربی جمهوری اسلامی ایران با عراق را تضمین خواهد کرد.

ایران و عراق پس از گفتگوهای طولانی، سال گذشته به یک توافق امنیتی دوجانبه دست یافتند که خلع سلاح این گروه‌ها و جابجایی آنها در عمق خاک عراق را مورد تاکید قرار می‌دهد. این توافق که توسط بغداد و اربیل حمایت می‌شود، اکنون در حال اجراست.

رئیس جمهور احتمالاً در جریان این سفر مایل است اطمینان حاصل کند که خلع سلاح این گروه‌ها به شکلی همه جانبه اجرایی شود و این گروه‌ها هیچ خطر امنیتی در آینده ایجاد نکنند.

بنابراین تقویت پیوند امنیتی ایران و عراق با توجه به هدف این کشور برای خارج کردن نیروهای امریکایی اهمیتی دوچندان دارد چرا که در حال حاضر آمریکا مانع بزرگی برای شکل‌گیری کامل این روابط است و حتی نارضایتی خود را از روند تبادلات تجاری تهران و بغداد با مانع تراشی‌های اقتصادی و تحریمی نمایان کرده است.

نقش میانجیگری عراق

بغداد در تسهیل مذاکرات ایران و عربستان سعودی در سال‌های 2021-2022 نقش مهمی ایفا کرد و میزبان پنج دور مذاکرات بود. این تعامل به طور قابل توجهی به آتش بس با میانجیگری سازمان ملل در یمن و در نهایت عادی سازی روابط ریاض و تهران در سال 2023 با میانجیگری چین کمک کرد.

همچنین عراق با میزبانی سه دور گفت‌وگو در بغداد بین سال‌های 2020 تا 2022، زمینه ساز مذاکرات بین ایران و اردن شد.

علاوه بر این، برنامه‌هایی برای آغاز میانجیگری میان ایران و مصر داشت که به مرحله تبادل پیام رسید اما هرگز فضا برای رایزنی‌های حضوری فراهم نشد.

عراق فراتر از یک همسایه است

سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان نیز در گفت‌وگویی با شبکه «الفرات» عراق پیرامون سفر رئیس جمهور به عراق، اظهار داشت: عراق برای ایران فراتر از یک کشور همسایه است، عراق کشور دوست و برادر ما است و ما نقاط مشترک زیادی داریم.

وی با بیان اینکه با عراق در مسیر درستی برای کنترل مرزها و مقابله با گروه‌های خرابکار حرکت می‌کنیم، افزود: ایران از مشکل خشکسالی رنج می‌برد و ما می‌خواهیم دیپلماسی آب را فعال کنیم.

وزیر امورخارجه گفت: امنیت و ثبات در عراق امنیت و ثبات برای ایران است و دشمن مشترک ما رژیم صهیونیستی است.

عراقچی تاکید کرد: تعیین عراق توسط رئیس‌جمهور به عنوان اولین کشوری که به آن سفر می‌کند، نشان دهنده عمق روابط میان دو کشور است.

عراق شریک قابل اطمینان در تعاملات منطقه‌ای ایران است

در اینباره حسین روزبه تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: عراق کشوری است که از نظر تمدنی و سیاست خارجی مسائل کاملاً مرتبط با جمهوری اسلامی ایران است و از نظر تأثیرگذاری و فضاهای کلان حکمرانی همواره مورد توجه حکمرانان جمهوری اسلامی بوده و هست.

وی ادامه داد: مسائل کلان عراق به سرعت و مستقیم با مسائل جمهوری اسلامی ایران مرتبط می‌شود. در حقیقت در سال‌های اخیر نیز با شکل‌گرفتن دولت‌های مردمی‌تر در عراق و توسعه همکاری‌های دوجانبه در سطوح راهبردی، عراق به عنوان یک شریک قابل اطمینان و اتکا در حوزه سیاست خارجی و در تعاملات منطقه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده است.

سفر «پزشکیان» به عراق فرصت خوبی برای اجرایی شدن توافقنامه‌ها است

همچنین سید هادی سید افقهی با اشاره به سفر رئیس جمهور کشورمان به عراق، اظهار داشت: جمهوری عراق به لحاظ ژئوپلیتیکی، فرهنگی، اجتماعی، آئینی، سیاسی و اقتصادی جایگاه ویژه‌ای در روابط ما با این کشور دارد.

وی ادامه داد: نمی‌توانیم از مجموعه کشورهایی که همجوار ما هستند، کشوری را جایگزین عراق کنیم که نقش و اهمیت عراق را برای ما داشته باشد.

کارشناس مسائل غرب آسیا تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق در بُعد حاکمیتی و مردمی عمق راهبردی برای یکدیگر هستند.

سید افقهی عنوان کرد: روابط فی‌مابین دو کشور شاهد فراز و فرودهای زیادی بوده و در زمان جنگ تحمیلی روابط کاملاً قطع بود چرا که موضع آنها جنگ طلبانه بود اما پس از فروپاشی حزب بعث دیوارهای مانع بر سر راه ارتباط میان دو کشور فروریخت و به مرور زمان علیرغم کارشکنی‌های آمریکا، اراده مردم و بسیاری از گروه‌های سیاسی، شیعی، سنی و حتی کُردها مایل به ادامه روابط هستند.

انتظار می‌رود در جریان سفر رئیس جمهور به عراق و همچنین حضور در سلیمانیه و اربیل تحول بزرگی در روابط دو کشور رخ دهد. علاوه بر این به واسطه میزبانی و نقش میانجیگری عراق از هیأت‌های نمایندگی ایران و عربستان که ماحصلش احیای روابط دیپلماتیک دو کشور بود، این سفر بتواند برای احیا و بهبود روابط تهران با سایر بازیگران منطقه منجر شود.