بهار آمریکایی؛ سرآغاز پایان استکبار

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، هادی محسنی؛ یک روز پس از قتل فلوید موج اعتراضات در آمریکا به راه افتاد. آخرین کلماتی که او به زبان آورد «نمی توانم نفس بکشم» شعار اصلی اعتراضات است.

خشمی سهمگین خیابان‌ها را در خود فرو برد و شعله‌های اعتراض و تظاهرات خشمگینانه از ساحل شرقی تا ساحل غربی این کشور را در برگرفت. مقامات آمریکائی در ده‌ها شهر این کشور با تظاهرکنندگان برخورد کردند. برخی شهر‌ها شاهد آشوب و تعرض به اموال عمومی و به آتش کشیده شدن خودرو‌های پلیس و سرقت از فروشگاه‌ها بوده اند. از زمان ترور مارتین لوترکینگ رهبر جنبش مدنی مطالبه گرا و اعتراضات دانشجویی در دهه شصت قرن گذشته چنین صحنه‌هایی بی سابقه است.

در حالی که به نظر می‌رسید اوضاع از کنترل خارج می‌شود، دولت آمریکا از ارتش و گارد ملی این کشور درخواست کمک کرد و دستوری اجرائی به صورت اضطراری برای بسیج عمومی صادر شد تا آشوبگران غارتگر و آتش افروزان مهار شوند. استقرار این نیرو‌ها برای سرکوب تظاهرات مدنی عمومیت ندارد.

این تحرکات موجب شد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در تماس تلفنی با فرمانداران ایالت‌های این کشور موضع قاطع اتخاذ و به آن‌ها اعلام کند باید برخی افراد را بازداشت کنند. ترامپ به فرمانداران هشدار داد اگر آن‌ها را سرکوب نکنید احمق جلوه خواهید کرد. ترامپ در پیام ضبط شده‌ای که توسط نیویورک تایمز منتشر شد در یک سخنرانی طولانی با عصبانیت گفت: باید اوضاع را تحت کنترل در آورید. اگر اوضاع را کنترل نکنید وقت خود را تلف کرده اید و آن‌ها شما را زیر پا له خواهند کرد و شما مثل گروهی احمق جلوه خواهید کرد. باید برخی افراد را بازداشت و محاکمه کنید و حبس طولانی مدت برای آن‌ها در نظر بگیرید.

هزاران آمریکایی در اعتراض به خشونت پلیس، نژادپرستی و نابرابری اجتماعی دست به اعتراض زده اند. رئیس جمهوری آمریکا با خطرناک‌ترین نافرمانی مدنی در دوره حکومت خود روبروست. در حالی که این کشور هنوز تحت فشار ناشی از شیوع کرونا قرار دارد، ترامپ فرصتی دارد تا به نوعی نمایش انتخاباتی بپردازد و پایگاه انتخاباتی خود را در میان راستگرایان افراطی تقویت کند.

وی پس از دقایقی سخنرانی در خصوص اهمیت قانون و نظم و سرکوب اعتراضات در یک باغ گل به سمت کلیسای سنت جرج معروف به کلیسای رئیس جمهور‌ها به راه افتاد تا کتاب مقدس را در برابر این کلیسا به دست بگیرد و بالا ببرد. مایکل کاری رئیس این کلیسا، ترامپ را به بهره برداری ابزاری از کلیسا و کتاب مقدس برای اهداف سیاسی و حزبی متهم کرد.

بحث‌هایی بین جمهور ترامپ و معاونان اصلی وی درمورد اقداماتی که کاخ سفید باید برای آرام سازی تنش‌ها انجام دهد، به وجود آمده است. دستیاران ترامپ به دو گروه تقسیم شده اند. تیم نخست به سرپرستی مارک میدووس رئیس کارکنان کاخ سفید بر لزوم سخنرانی ترامپ خطاب به مردم آمریکا تاکید دارد تا درخصوص حمایت وی از قانون و نظم و پشتیبانی وی از پلیس اطمینان دهد. تیم دوم به سرپرستی جارد کوشنر مشاور ریاست جمهوری و دامادش با حضور تعدادی از دستیاران ارشد ترامپ درباره تأثیر چنین لحنی در سخنرانی هشدار می‌دهند. زیرا در سایه چالش‌های بسیاری نظیر مرگ بیش از 100 هزار نفر براثر ابتلا به کرونا و افزایش بی سابقه بیکاری، ممکن است موجب تحریک رأی دهندگان سیاه پوست شود.

واکنش‌های داخل جامعه آمریکایی و نژادها، مذاهب و فرقه‌های مختلف میان خشم شدید به علت خشونت پلیس و حوادث مکرر علیه سیاهپوستان آمریکایی و جریان نگران از افزایش خطرات نژاد پرستی و دیگر طرفدار پلیس متفاوت است. مواضع فرمانداران ایالتی و شهرداران نیز هر یک حسب وابستگی‌های فکری و عقیدتی و حزبی متفاوت بوده است.

 رویکرد رسانه‌های آمریکایی نیز درخصوص این بحران متفاوت است

شبکه فاکس نیوز که به ترامپ نزدیک است و روایتگر مواضع جمهوری خواهان به شمار می‌آید سعی دارد بگوید این مسئله ناشی از عملکرد تعداد محدودی عناصر پلیس است و با اصلاحات می‌توان از دست آن خلاص شد، اما ترامپ با توئیت خود مبنی بر اینکه: وقتی غارت آغاز می‌شود تیراندازی نیز آغاز می‌شود، اوضاع را خطرناک کرد.

اما رسانه‌های نزدیک به حزب دمکرات مثل سی ان ان تلاش می‌کنند قیام فعلی را به عنوان قیام علیه ترامپ توصیف کنند. منتقدان ترامپ امیدوارند این تحرکات منجر به شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری شود. سی ان ان سوابق او را در زمینه تعامل با موضوع نژادپرستی در آمریکا بازخوانی می‌کند. از ابراز تردید ترامپ درخصوص محل تولد باراک اوباما رئیس جمهوری سابق گرفته تا اعتراضات سال 2017 شارلوتس ویل در ویرجینیا و اعتراضات کنونی.

حامیان ترامپ امیدوارند نتیجه این آشوب‌ها علیه بایدن و بسیج رأی دهندگان به نفع ترامپ باشد. این درحالیست که بایدن به سبب نگرانی از اینکه غارتگری و آشوب موجب شود اوضاع از کنترل خارج شود، درباره خرابکاری‌های غیرضروری هشدار داده و بر اهمیت اعتراضات مسالمت جویانه تاکید کرده است.

ناآرامی‌هایی که آمریکا اکنون شاهد آن است فراتر از واکنش به قتل یک شهروند سیاه پوست به دست پلیس سفید پوست یا اعتراض به خشونت‌های پلیس به نظر می‌رسد. این ناآرامی‌ها در واقع قیامی گسترده علیه نژادپرستی است که نه فقط علیه سیاه پوستان بلکه علیه همه اقشار جامعه آمریکا صورت می‌گیرد. آنچه اکنون به وجود آمده است خشمی گسترده از حیات سیاسی در دوران رئیس جمهوری بسیار بحث برانگیز و جنجالی و اختلاف برانگیز و اقتصادی گرفتار رکود است.

رکودی که از زمان رکود بزرگ تاکنون احتمالا بی سابقه است. قیام فعلی همچنین پیشینه غم انگیزی در قالب ویروس کرونا دارد که جامعه آمریکا را دچار فرسایش کرده و شکاف‌های مهمی در نهاد‌های اقتصاد شماره یک جهان به وجود آورده است.

وقایع روز‌های اخیر نشان می‌دهد آمریکا هنوز از ارزش‌هایی دفاع می‌کند و از تحقق رویای مارتین لوترکینگ فاصله بسیاری دارد. وعده‌های عدالتی که همچنان صرفا درحد نوشته‌هایی روی کاغذ هستند و آشوب همچنان تنها زبان برای رساندن فریاد‌ها و اعلام موضع است.

شاید بهترین توصیف برای اوضاع کنونی از پروفسور کرنل وست از دانشگاه پرینستون باشد که طی مصاحبه تکان دهنده‌ای در سی ان ان گفت: ما شاهد شکست آمریکا به عنوان یک تجربه اجتماعی هستیم. تاریخ 200 ساله سیاه پوستان در آمریکا گواه شکست سیستم سرمایه داری آمریکاست که نتوانسته است ارزش‌های خود از قبیل عدالت، حقوق و آزادی افراد را بین همه شهروندان خود به طور مساوی تامین کند.

وی افزود: فرهنگ این کشور به واسطه بازار فروش هدایت می‌شود. همه چیز و همه کس در اینجا به فروش می‌رسند. این شکست امپراتوری آمریکا در همه سطوح محسوب می‌شود. مارتین لوترکینگ به ما هشدار داده بود. گوئی که او امروز به ما می‌گوید: درباره نظامی گری و فقط اندیشه‌های مادی و نژاد پرستی با شما سخن گفته ام.

اکنون به نظر می‌رسد نظام آمریکا قادر نیست خود را اصلاح کند. نتوانسته اند نظام قدیم حاکم بر آمریکا را به نحوی اصلاح کنند که نیاز‌های جامعه سیاه پوستان و نژاد‌های دیگر تامین شود. ما امروز با فاشیست جدیدی مواجه هستیم که در کاخ سفید نشسته است و تظاهرکنندگان را سارق می‌پندارد. این درحالیست که از شکل گیری گروه‌های طرفدار اسلحه حمایت می‌کند.

این وقایع، استکبار آمریکا را از عرش سلطه جهانی به پایین کشیده است. بهار آمریکایی، به کجا می‌رود؟ آیا شاهد جنگ داخلی و جدایی طلبی ایالت‌ها خواهیم بود یا فاشیسم می‌تواند قیام را سرکوب کند؟ پاسخ به هفته‌های آینده موکول می‌شود.

هادی محسنی - فعال دانشجویی دانشگاه تهران

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفا منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.