تئاتر در 100 روز نخست وزارت فرهنگ؛ گام‌های نهم تا هیجدهم
تهران - ایرنا - سکانداری محمدمهدی اسماعیلی در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی سوم آذر 1400 نزدیک به 90 روز می‌شود که وی در این بازه زمانی 18 گام مهم و اجرایی را در آسیب‌شناسی و توسعه هنرهای نمایشی برداشته است؛ در این گزارش بر 9 گام بعدی او درنگ می‌کنیم.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران 28 خرداد 1400 برگزار و آیت‌الله دکتر سیدابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس‌جمهوری ایران و مسئول کابینه دولت سیزدهم انتخاب شد. مراسم تنفیذ رئیس جمهوری منتخب 12 مرداد و تحلیف سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری 14 مرداد برگزار شد.
بعد از رایزنی اعضای خانه ملت با وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم و حضور آنها در کمیسیون‌های تخصصی روند تایید صلاحیت و رای اعتماد به وزرای کابینه سیزدهم از 30 مرداد در مجلس شورای اسلامی آغاز شد.
سوم شهریور 1400 نمایندگان مجلس شورای اسلامی در پایان بررسی صلاحیت و برنامه های وزیران پیشنهادی با 181 رای موافق، 77 رای مخالف و 28 رای ممتنع با تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی محمد مهدی اسماعیلی به عنوان چهاردهمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی موافقت کردند.
در نهایت آیت‌الله دکتر سیدابراهیم رئیسی، 7 شهریور 1400 حکم محمدمهدی اسماعیلی را به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را صادر کرد.
در بخشی از حکم رئیس جمهوری منتخب دولت سیزدهم خطاب به محمدمهدی اسماعیلی آمده بود: جناب آقای دکتر محمدمهدی اسماعیلی، با استناد به اصول هشتادوهفتم و یکصدوسی‌وسوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با عنایت به رای اعتماد مورخ 3/6/1400 مجلس شورای اسلامی جنابعالی را به سمت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب می‌نمایم. امید است با اتکال به خداوند متعال و اهتمام به عدالت محوری، روحیه انقلابی، مردم داری، پاکدستی و فسادستیزی، قانون مداری، مفاد عهدنامه مدیران دولت مردمی و تعامل با هیات محترم وزیران در تحقق اهداف دولت و حل مشکلات کشور مجدانه بکوشید.
حال با استناد به قرار گرفتن در آستانه 100 روزه شدن آغاز به کار دولت سیزدهم و گذر سه ماه از حکم وزارت محمدمهدی اسماعیلی در مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مرور برنامه‌ها، اقدامات و فعالیت‌های او طی این بازه زمانی در حوزه هنرهای نمایشی می‌پردازیم.
وزیری که با توجه به سابقه بیش از دو دهه حضور مستمر در امور فرهنگی کشور و آشنایی با فراز و فرود اقدامات مدیریت کلان در حوزه وزارتی و شاخه‌های متعدد آن، حتی پیش از دریافت رای اعتماد از مجلس اقدامات خود را در حوزه آسیب‌شناسی و ارائه برنامه‌ها در حوزه‌های متعدد و متکثر فرهنگ و هنر آغاز کرد و در این بازه زمانی کوتاه (چند قدم مانده به 100 روزه شدن سکانداری‌اش در وزارتخانه) اقدامات منتج به اجرایی شدن را نیز در دستور کار قرار داده است.
برای تمرکز بیشتر بر اقدامات دکتر اسماعیلی در حوزه‌های متکثر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی دو گزارش به بازتاب و درنگ بر 18 گام نخست وی در حوزه هنرهای نمایشی تا به لحظه تنظیم این گزارش می‌پردازیم. بخش دوم این گزارش از خاطر شما می‌گذرد.
گام دهم؛ تحقق وعده بسته حمایتی در کمتر از سه هفته از آغاز کار وزیر
اجرایی و عمل‌گرا بودن فارغ از شعارزدگی هر چند در ابتدا به عنوان یکی از شعارهای رئیس‌جمهوری خود را نشان داد؛ اما تحقق آن شعارها در قالب عملیاتی زودتر از خد تصور خود را در برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اثبات رسید.
به گونه‌ای که تنها طی کمتر از سه هفته از شنیدن خبر حمایت از اهالی فرهنگ و هنر از زبان محمدمهدی اسماعیلی، تحقق تصویب بسته حمایتی اصحاب فرهنگ و هنر در جلسه هیات دولت را آن هم در روز ملی سینما (21 شهریور 1400) رسانه‌ای و اجرایی کرد.
محمدمهدی اسماعیلی شامگاه 21 شهریور با حضور در خبر 22 شبکه یک سیما در رابطه با خبر رئیس جمهوری مبنی بر تخصیص بسته‌های حمایتی به اصحاب فرهنگ و هنر گفت: در ایام کرونا بیشترین آسیب را در کنار سایر اقشار جامعه اصحاب فرهنگ و هنر دیدند. اهالی سینما و تئاتر و به ویژه تئاتری‌ها بیشتر آسیب دیدند. دولت در صدد است این آسیب‌ها را جبران کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: از سه هفته قبل که کار خود را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کردم نخستین برنامه کوتاه‌مدت را رسیدگی به معیشت اهالی فرهنگ و هنر اعلام کردم. آقای رئیس جمهور هم به این موضوع اهتمام داشته و از بنده درخواست کرد کمک‌هایی را در قالب بسته‌های حمایتی آماده کنیم. بعد از بررسی‌های انجام شده در مورد بسته حمایتی ارائه شده امروز در جلسه هیأت دولت این کمک‌ها تصویب شد و آقای رئیس جمهور در روز ملی سینما وعده اهدا این بسته‌های حمایتی را دادند.
وی در مورد جزئیات این بسته‌های حمایتی تصریح کرد: برای تمام کسانی که در صندوق اعتباری هنر عضویت و هنر کارت دارند تسهیلات در دو قالب کمک‌های بلاعوض و وام‌های با سود پایین در اختیار اصحاب فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.
گام یازدهم؛ دمیدن امید به تنور اجراها
روند واکسیناسیون عموم افراد جامعه از جمله هنرمندان یا روی کار آمدن دولت سیزدهم سرعت گرفت و تنها طی یک ماه از آغاز به کار جدی دولت، جامعه از نظر درصد دریافت دزهای اول و دوم به آماری رسید که شاهد کاهش شدید آمار ابتلا و مرگ و میر هموطنان‌مان ناشی از این ویروس در روزهای پایانی شهریور 1400 بودیم.
همین موضوع نشان دهنده عزم بالای دولت جهت فراهم کردن شرایط نسبی بازگشت هنرمندان به حرفه تخصصی‌شان در عرصه‌های مختلف هنری بود، در 27 شهریور 1400 رنگ عملیاتی به خود گرفت و ستاد ملی مقابله با کرونا همچنین دولت اجازه بازگشایی سالن‌های تئاتری را با تغییر رنگ پایتخت و بسیاری دیگر از استان‌ها و شهرستان‌های کشور از قرمز به نارنجی و زرد صادر کرد.
ابلاغ همین دستور کافی بود بار دیگر شاهد بازگشت رنگ و نور امید بر چهره هنرمندان تئاتر و سیمای تماشاخانه‌ها و سالن‌های دولتی و خصوصی تئاتر در کشور باشیم. درست از زمان ابلاغ این دستور در تاریخ مذکور درخواست هنرمندان تئاتر برای اجرا در تالارهای سراسر کشور ارائه شده و همین خود نوید روزهای بهتر و بهتر برای خانواده تئاتر و از آن مهمتر مخاطبان این هنر را می‌دهد.
گام دوازدهم؛ تاکید بر اعتلای تعزیه
نختسین رویداد تئاتری که همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم و سکانداری محمدمهدی اسماعیلی جنبه اجرایی پیدا کرد برگزاری سوگواره آئینی زخم عتیق است. رویدادی که توسط انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، بنیاد فرهنگی روایت فتح و نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه جامع علمی کاربردی در دهه پایانی ماه صفر از 7 تا 17 مهر برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم شامگاه 14 مهر ضمن بازدید از سوگواره آیینی زخم عتیق در بنیاد فرهنگی روایت فتح از برنامه‌های این وزارتخانه برای رشد و اعتلای هنر آیینی و نمایشی تعزیه خبر داد.
محمدمهدی اسماعیلی که در این بازدید به تماشای مراسم تعزیه شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) نشست، تعزیه را جزو مواریث فرهنگی کشور و هنری ناشی از فرهنگ دینی ایران اسلامی برشمرد و گفت: هنر تعزیه جزو مواریث فرهنگی و ملی ماست و حتما حمایت از این هنر باید در دستور کار نهادها و دستگاه‌های فرهنگی ذی‌ربط قرار گیرد. ما هم برنامه‌هایی را برای رشد، اعتلا و توسعه این هنر ارزشمند در نظر داریم که انشاءالله اجرایی خواهیم کرد.
حمید نیلی مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس نیز ضمن قدردانی از حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سوگواره گفت: قطعا حضور و حمایت دلگرم کننده وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مایه مباهات جامعه فرهنگ و هنر است. امیدواریم زمینه سازی مطلوب برای رشد و توسعه حداکثری این هنر آئینی و مذهبی بیش از پیش فراهم آید.
گام سیزدهم؛ توجه به استعدادها و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان‌ها
دومین رویداد تئاتری که محمدمهدی اسماعیلی در آن شرکت کرد، نخستین جشنواره سراسری نمایش کودک باغچه‌بان در شهرستان مرند بود. اسماعیلی 18 مهر 1400 با حضور در شهرستان مرند و بازدید از آثار حاضر در نخستین جشنواره سراسری نمایش کودک باغچه‌بان با اشاره به تداوم و امتداد تمدن ایران اسلامی افزود: حوزه فرهنگی مرز نمی‌شناسند و به همین دلیل، حوزه وسیعی است. حوزه تمدن و فرهنگ به سیاست ربطی ندارد و نگاه دولت به نگاه مرزهای سیاسی نیست و نباید آن را به بعد نظامی و سیاسی ربط داد.
نگاه ما در دولت سیزدهم، توجه به استعدادها و ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی و هنری در اقصی نقاط کشور خواهد بود. در نگاه دولت، توجه به استعدادها و ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی و هنری را بسط خواهیم داد و از مرکزگرایی خارج خواهیم شد.
اسماعیلی افزود: امروز نخستین جشنواره کودک و نوجوان در مرند محلی برای معرفی ظرفیت‌های بزرگ هنری و فرهنگی است و امیدوارم با تداوم برگزاری جشنواره سراسری نمایش کودک باغچه‌بان در سال‌های آتی، این جشنواره در مرحله بین المللی نیز برگزار شود.
گام چهاردهم؛ تلاش برای افزایش سالن‌های نمایشی استان‌ها
یکی دیگر از برنامه‌های محمدمهدی اسماعیلی در حوزه تئاتر در برنامه 83 صفحه‌ای ویتوسعه عادلانه فضاهای فرهنگی و تقسیم به مساوات بودجه فرهنگی در تمام استان‌ها و شهرستان‌ها به ویژه در حوزه تئاتر با محوریت افزایش و توسعه زیرساخت‌ها و سالن‌های نمایشی در سطح کشور است.
رویکردی که بار دیگر جنبه عینی و عملیاتی یافته و برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را این بار به نام روز بزرگداشت حضرت حافظ (20 مهر) و در قالب سفر وی به استان فارس در 22 مهر مطرح شد.
محمد مهدی اسماعیلی در حاشیه سفر هیات دولت به فارس در جمع خبرنگاران گفت: بارها تاکید کردیم دولت مردمی رویکرد خود را بر حضور مستقیم میان مردم و شنیدن حرف‌های آنها قرار داده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به مصوبات سفر هیات دولت برای فارس نیز گفت: در حوزه فرهنگ و هنر ازآنجا که فارس استانی فرهنگی و هنری است، مصوبات مختلفی در نظر گرفته شده ازجمله تکمیل تالار مرکزی شیراز برای برگزاری همایش‌ها و اجراهای تئاتری با اعتباری نزدیک به 200 میلیارد تومان است. این پروژه در حال حاضر 20 درصد پیشرفت فیزیکی داشت که تا دو سال دیگر به بهره برداری می‌رسد.
گام پانزدهم؛ تاکید بر اولویت استان‌ها و تمرکززدایی برنامه‌ها از تهران
سومین رویداد و جشنواره تئاتری که اسماعیلی از آغاز دوران وزارتش با آن همراه شد پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان بود که از پنجم تا 10 آبان ماه 1400 در مریوان برگزار شد.
اسماعیلی روز ششم آبان همزمان با افتتاح پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان در دیدار با نماینده ولی فقیه در استان کردستان اظهار کرد: تلاش ما این است که برنامه‌های فرهنگی و هنری را با تمرکززدایی از تهران به مناطق بومی در کشور مثل کردستان ببریم و در این راستا ستادی را در وزارتخانه تشکیل داده‌ایم.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مأموریت خود می‌داند که مقوله فرهنگ و هنر را به قابلیت‌های عمومی برگرداند لذا در این راستا نیازمند پیشتازی بزرگان در هر منطقه‌ای هستیم که در کردستان شورای فرهنگ عمومی باید از این ظرفیت‌ها استفاده کند.
گام شانزدهم، تامین اعتبار ساخت تالار نمایشی مرکزی سنندج
یکی دیگر از اقدامات محمدمهدی اسماعیلی در سفر به استان کردستان به بهانه برگزاری افتتاح پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، تلاش و تاکید مجدد وی بر توسعه زیرساخت‌ها و افزایش سالن‌های نمایشی با تامین اعتبار تکمیل سالن مرکزی سنندج برای برگزاری همایش‌های ملی و بین‌المللی و اجرای آثار فاخر و ارزشمند تئاتر در این شهرستان بود.
اسماعیلی در سفر خود به کردستان از پروژه تالار مرکزی سنندج بازدید کرد در این بازدید افزود: اولویت قراردادن پروژه‌های شاخص و زیربنایی در حوزه فرهنگ و هنر از برنامه‌های ما در چهار سال پیش‌رو است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد: پروژه تالار مرکزی سنندج یکی از پروژه‌های زیرساختی در حوزه فرهنگ و هنر کردستان و حتی غرب کشور محسوب می‌شود لذا اعتبار ویژه ای برای اتمام آن اختصاص خواهیم داد. برای تکمیل این پروژه حدود 200 میلیارد تومان اعتبار نیاز است که در سفر قریب الوقوع رئیس جمهور به استان کردستان مصوب خواهد شد.
گام هفدهم؛ تاکید بر توسعه فضای تئاتر در استان‌ها با نگاه بین‌المللی
چهارمین جشنواره‌ای تئاتری که محمدمهدی اسماعیلی در قامت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در آن حضور یافت به تاریخ 20 آبان و حضور در آیین اختتامیه پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر کوتاه ارسباران برمی‌گردد که از 17 تا 20 آبان در منطقه ارسباران شهرستان اهر استان آذربایجان شرقی برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر کوتاه ارسباران گفت: امروز تئاتر کوتاه در ایران به نام ارسباران شناخته می شود. جشنواره سراسری تئاتر کوتاه ارسباران الگویی عینی و نمونه‌ای گویا برای ترویج و تعمیق هنر اسلامی و ایرانی در اقصی نقاط کشور است. اجرای این جشنواره با قدرت و قوت و شور و اشتیاق چراغ برگزاری بسیاری برنامه های فاخر در دیگر شهرستان‌ها را نیز روشن می‌کند.
اسماعیلی برگزاری شانزدهمین دوره جشنواره تئاتر کوتاه ارسباران را با گستره بین المللی نوید داد و تصریح کرد: ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توان و سعی خود را به کار خواهیم گرفت تا این جشنواره سال آینده با گستره بین المللی برگزار و دبیرخانه دائم آن ایجاد شود.
وی ارتقای جدی وضعیت فرهنگ و هنر در سطح کشور را از مهمترین رویکردهای دولت سیزدهم برشمرد و گفت: نگرش دولت مردمی بر این اصل استوار است که تمرکز گرایی را در برنامه های فرهنگی و هنری متوقف کند و هنرمندان برای دیده شدن، ترقی و تعالی نیازی به حضور در مرکز نداشته باشند، بلکه هر هنرمند در شهر خود رشد یافته و برای شهر و استان خود افتخارآفرینی کند.
گام هجدهم؛ تاکید بر بازتاب زندگی و سلوک حاج قاسم در قاب تئاتر به عنوان یک نماد و مظهر ملی
25 آبان 1400، روزی بود که محمدمهدی اسماعیلی در محل وزارتخانه میزبان جلسه شورای سیاستگذاری سومین جشنواره تئاتر سردار آسمانی بود. در این جلسه شورای سیاستگذاری پوستر این دوره از جشنواره نیز رونمایی شد.
اسماعیلی با بیان اینکه هر چه در مورد حاج قاسم سلیمانی بگوییم و انجام دهیم، کم گفته‌ایم گفت: حاج قاسم مورد وثوق آحاد جامعه است و به عنوان یک نماد و مظهر ملی به انسجام اجتماعی کمک شایانی کرده است.
وی افزود: مهمترین وجه این گونه امور فرهنگی و هنری به ویژه در تئاتر که به نام و یاد چهره‌های بزرگی همچون حاج قاسم برگزار می‌شود، نماد سازی از این شخصیت است که نیاز به هیچ بزرگنمایی ندارد و در واقع این شخصیت آنچنان بزرگ هست که مورد اعتنا و بهره‌برداری هنرمندان قرار گیرد.
در وصیت نامه شهید سلیمانی شاهدیم که ایشان خود را برای ولایت و وطن به مثابه یک «سرباز» می داند و مجموعه خصوصیات فردی و ابعاد شخصیتی وی چنان است که برای اصحاب فرهنگ و هنر محل رجوع منشا و خلق آثار هنری است که می بایست برای نسل های آتی بماند و روایت درست و صحیحی از این چهره ماندگارجبهه پایداری داشته باشیم.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*