دوازدهم فروردین؛ سرآغازی برای حکومت مردمی

امام خمینی (ره) در ابتدای شروع نهضت انقلاب اسلامی، مبارزات خود را در چارچوب نظام سلطنتی و با شیوه اصلاح گرایانه شکل داده بودند و بر همین اساس در قالب نامه و توصیه به رژیم پهلوی، تلاش کردند تا آنها را از رفتارهای استبدادی برحذر دارند اما پس از مدتی از اصلاح نظام ناامید شدند و بنابراین بر حذف آن تاکید کردند. ایشان رژیم سلطنتی را ضد اسلامی و غیر مشروع می دانست و یکی از دلایل غیرمشروع بودن رژیم پهلوی را رای گیری های فرمایشی عنوان می کردند و می گفتند: زمانی که رژیم پهلوی در ایران حاکم بود، مردم در همه پرسی شرکت می کردند در حالی که نتیجه رفراندم از قبل تعیین شده بود و عملا رای گیری به صورت فرمایشی صورت می گرفت.

همچنین در 12 بهمن 1357 خورشیدی، امام (ره) در بهشت زهرا در صحبت های خود ضمن غیر قانونی خواندن دولت بختیار، تاکید کردند این دولت باید کنار برود و دولت موقت از طریق شورای انقلاب تعیین شود و یکی از مهمترین وظایف دولت موقت فراهم کردن مقدمات همه پرسی قانون اساسی تدوین شده توسط مجلس مؤسسان و برگزاری انتخابات مجلس بود، سرانجام در 15 بهمن 1357 خورشیدی، مهدی بازرگان از طرف امام به عنوان مأمور تشکیل دولت موقت معرفی شد. بدین ترتیب با پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل دولت موقت از طرف امام (ره)، زمینه مهمترین همه پرسی تاریخ ایران جهت تعیین نوع حکومت فراهم شد، این همه پرسی در روز جمعه 10 فرودین 1358خورشیدی برگزار شد.

شور و شوق ملت ایران در همه پرسی 10 فروردین 1358

امام (ره) در 4 فروردین 1385، در پیامی مردم را به شرکت در رفراندم دعوت و کوتاهی در این امر را پایمال شدن خون شهدا بیان کردند و حضور زنان را در این امر خطیر، تعیین کننده دانستند و این امر را برای هر مرد و زن ایرانی از وظایف ملی و اسلامی به شمار آوردند و از مسوولان مربوط خواستند با تبلیغات خود مردم را نسبت به شرکت در انتخابات تشویق کنند و از مردم خواستند در این روز حساس و مهم دست از کارهای دیگر کشیده و در این همه پرسی شرکت کنند، چرا که سرنوشت شان به این امر بستگی خواهد داشت و فرمودند مردم در رأی دادن کاملا آزاد هستند. در برگه همه پرسی این سوال مطرح شد: آیا با تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی با قانون اساسی جدید موافقید یا نه؟ جواب تنها به صورت آری یا نه بود پس از پایان همه پرسی آمار رای دهندگان بیش از 20 میلیون تن بود که بیش از 98 درصد آنان به جمهوری اسلامی ایران، رأی مثبت دادند. این موضوع سبب شد تا 12 فروردین خورشیدی 1358 روز جمهوری اسلامی نامیده شود، روزی که ملت ایران با تصمیم قاطع و بیش از 98 درصد آراء با وحدت و یکپارچگی کم نظیر خود بر جمهوری اسلامی ایران مهر تایید زدند. امام خمینی (ره) در پیامی به ملت ایران، 12 فروردین را روز عید نامیدند در قسمتی از این پیام آمده است «صبحگاه 12 فروردین که روز نخستین حکومت الله است، از بزرگ ترین اعیاد مذهبی و ملی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند؛ روزی که کنگره های قصر 2500 ساله حکومت طاغوتی فرو ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه رخت بر بست و حکومت مستضعفین که حکومت خداست به جای آن نشست. بدین ترتیب باید گفت: روز 12 فروردین 1358خورشیدی یکی از مهمترین روزها در سیر تحولات انقلاب اسلامی ایران برای تثبیت حق رای و اندیشه مردم در نظام اسلامی بوده و نشان می دهد که انتخابات برای جمهوری اسلامی از ابتدا تا کنون چقدر حیاتی بوده است.

ویژگی های جمهوری اسلامی از نگاه امام (ره)

12فروردین 1358 خورشیدی روزی بود که استقرار نظام جمهوری اسلامی به رای مردم گذاشته شد تا همه بتوانند در مهمترین تصمیم تاریخ ایران سهیم باشند و نظامی مستقر شود که پشتوانه اصلی آن مردم هستند. در این روز، ساختار جدید سیاسی و اجتماعی، بر مبنای آرای اکثر مردم تثبیت شد و پس از اینکه بیش از 20میلیون تن به پای صندوق رفتند، امام (ره) در پیامی آن را روز امامت امت، روز جمهوری اسلامی ایران و روز نخستین «حکومت الله» نامید، روزی که حکومت مستضعفین بر مستکبرین پیروز شد.

از دیدگاه امام (ره) جمهوری اسلامی، از یک طرف دارای محتوای اسلامی است و با اصول و مقررات اسلام اداره می شود به طوری که اسلام در تمام شوؤن زندگی افراد راه پیدا کند و اقتصادی سالم را به همراه داشته باشد. ایشان معتقد بود اصل جمهوری اسلامی؛ یعنی حکومتی که شکل آن مردمی و مسوولان حکومتی با آراء ملت انتخاب می شوند. از دیگر مشخصه های جمهوری اسلامی که امام خمینی (ره) بر آن تأکید کرده اند عبارتند از: عدالت اجتماعی، استقلال ملی، آزادی که در اسلام به طور مطلق وجود دارد به جز مسایلی که به نفع ملت و کشور نیست، روابط حسنه با کشورهای شرق و غرب در صورت داشتن روابط حسنه آنها نسبت به دولت اسلامی.

بدین ترتیب در 12فروردین 1358 خورشیدی ثمره مبارزات ضد سلطنتی و طاغوتی به بار نشست و شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی ملت ایران عینیت یافت و نظام جمهوری اسلامی ایران مستقر شد.

همچنین آیت الله خامنه ای در تبیین واژه جمهوری اسلامی چنین می فرمایند: «جمهوری اسلامی، از لحاظ معنا بر 2 پایه استوار است: یکی جمهور مردم؛ یعنی آحاد مردم و جمعیت کشور، این ها هستند که امر اداره کشور و تشکیلات دولتی و مدیریت کشور را تعیین می کنند و دیگری اسلامی؛ یعنی این حرکت مردم، بر پایه تفکر اسلام و شریعت اسلامی است. این یک امر طبیعی است. در کشوری که اکثریت قریب به تمام آن مسلمان هستند، آن هم مسلمان مؤمن، معتقد و عامل که در طول زمان، ایمان عمیق خودشان را به اسلام ثابت کرده اند و نشان داده اند، در چنین کشوری، اگر حکومتی مردمی است، پس اسلامی هم هست.»

«آزادی» از دیگر شعارها و خواسته‌های ملت ایران در ایام انقلاب بود که با استقرار جمهوری اسلامی شکل عملی به خود گرفت و قشرهای مختلف با حضور در تمام صحنه‌ها آزادانه به خواسته‌های خود جامه عمل پوشانده و در تعیین سرنوشت خود مشارکت می‌کنند. گرچه لغت آزادی نیز همانند دیگر واژه‌ها، امروزه مظلوم واقع شده و در نظام سلطه مصادره می‌شود و با نام آزادی حقوق خیلی‌ها تضییع می‌گردد، ولی این واژه در اسلام معنای متعالی دارد. بر این اساس مردم طبق قانون برای تعالی و کمال خود از حق انتخاب و آزادی بیان برخوردار است و هیچ شخصی نمی تواند این حق را از مردم سلب کند. در این مکتب سلب آزادی و حق انتخاب از خود نیز نوعی ظلم به خویش است.

«استقلال» بعد دیگری از نظام جمهوری اسلامی ایران است که با استقرار آن ملت ایران از وابستگی به شرق و غرب رهایی یافت و در عرصه بین الملل با حفظ اصول به دفاع از حقوق خویش پرداخت. استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران و سرنگونی نظام سلطنتی پهلوی علاوه بر اینکه تحولات داخلی به دنبال داشت، تغییراتی در نظام بین الملل به ویژه در خاورمیانه ایجاد کرد، تغییراتی که با اهداف استعمارگران همسو و سازگار نبود و دشمنی آنان را علیه ملت ایران برانگیخت. از این رو حفظ استقلال هزینه‌هایی در برداشت و دشمنان این مرز و بوم با طراحی توطئه‌های مختلف از جمله جنگ تحمیلی، ترور شخیصت‌های سیاسی، تحریم اقتصادی و... سعی در خدشه دار کردن استقلال ملت ایران داشتند.

تلاش گروهک ها مخالف نظام برای حذف کلمه اسلامی از جمهوری اسلامی

بعد پیروزی از انقلاب اسلامی تا رفراندم 12 فروردین 1358خورشیدی گروهک های وابسته به استکبار غرب و شرق توطئه هایی علیه انقلاب طراحی کردند و شرکت در همه پرسی را تحریم و دروغ ها و شایعه های بی اساس میان مردم پخش کردند تا به وسیله فضای جامعه را مسموم و از شرکت مردم در همه پرسی جلوگیری کنند در واقع در آستانه همه پرسی، گروه های مخالف و نیز ضد انقلاب هدف مشترک حذف کلمه «اسلامی» از «جمهوری اسلامی» را دنبال می کردند و خواستار جمهوری دموکراتیک به شکل غربی بودند و تلاش می کردند، حکومتی با ماهیت اسلام تشکیل نشود و رژیم پیشنهادی از محتوای اسلام بیگانه باشد. از جمله گروهک خلق الساعه جمهوری خواه فدرالیست، جبهه دموکراتیک ملی و فدائیان خلق همه پرسی را تحریم و فضای رای گیری را غیر دموکراتیک دانستند اما امام (ره) در این خصوص در پیامی از مردم خواستند به جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد رای دهند، ایشان معتقد بودند: مسأله جمهوری مربوط است به شکل حکومت؛ یعنی این که مردم حق دارند، سرنوشت خود را خودشان در دست بگیرند و کلمه «اسلامی» محتوای این حکومت را بیان می کند.

به این ترتیب، جمهوری اسلامی؛ یعنی حکومتی که شکل آن انتخاب رییس حکومت از طرف عامه مردم است و محتوای آن هم اسلامی است و با اصول و مقررات اسلام اداره می شود.

بازتاب حضور مردم در رسانه های خارجی

رفراندم جمهوری اسلامی انعکاس وسیعی در جهان و رسانه های خارجی داشت و همه خبرگزاری های بین المللی از استقبال و حضور گسترده مردم خبرهای مفصلی را مخابره کردند و پیش بینی بیشتر آنان این بود که گروه بسیاری از رای دهندگان به جمهوری اسلامی رای خواهند داد. رادیو مسکو: رفراندم ایران درباره نظام آینده کشور 10 فروردین آغاز و به مدت 2 روز ادامه دارد و خبرگزاری فرانسه نوشت: هزاران ایرانی در خانه ایران در نیویورک که محل اخذ رای تعییین شده بود، رفتند تا رای خود را به صندوق بیندازند. همین طور ایرانیان مقیم فرانسه ساعت 9 صبح از شهرهای دیگر در پاریس و در سفارت ایران جهت دادن رای تجمع کردند و تا ساعت 3 بعد از ظهر، تعداد 15 هزار تن رای خود را به صندوق انداختند. این خبرگزاری از قول نوری آل بالا قاضی، دبیر کل انجمن دوستی و همبستگی با ملت ایران گفت: این رفراندم با رای گیری کاملا آشکار بود.

بنابر گزارش سفارت آمریکا در تهران به وزارت امور خارجه آمریکا، 11 فروردین 58، حضور مردم در همه پرسی قابل توجه بود و در این روز مشکلی پیش نیامد و انتظار می رود جمهوری اسلامی با اکثریت آراء به پیروزی برسد. در کویت، شمار زیادی از ایرانیان مقیم در همه پرسی شرکت کردند و گروه ناظر بر همه پرسی که از فرانسه به منظور نظارت آمده بودند، رفراندم ایران را کاملا دموکراتیک و پیروزی قدرت انقلابی را کاملا محرز دانستند.

استقرار نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج کشور بازتاب بسیاری به همراه داشت و پیام های تبریک فراوانی برای امام (ره) ارسال شد. احمد حسن البکر (رییس جمهوری عراق) نخستین فردی بود که این پیروزی بزرگ را به ملت ایران تبریک گفت و بعد از او سران بسیاری از کشورها از جمله: شیخ زایدبن سلطان (حاکم امارات)، سلطان قاموس بن سعید (امیر عمان)، حافظ اسد (رییس جمهوری سوریه)، شیخ خلیفه حمد آل ثانی (امیر قطر) و حبیب بورقیبه (رییس جمهوری تونس) از پیروزی جمهوری اسلامی اظهار خشنودی کردند. کیم ایل سونگ (رییس جمهوری دمکراتیک خلق کره) و لئونید برژنف (رهبر شوروی) رفراندم ملی ایران را پیروزی بزرگی برای ملت ایران دانستند. همچنین دولت شوروی خواستار روابط دوستانه و احترام متقابل میان 2 کشور شد.

• انقلاب اسلامی ایران
• مشارکت انتخاباتی
• قانون اساسی
• جمهوری اسلامی