دود سفید از تهران
آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه اعلام کرد که ایران ذخایر مواد هسته ای نزدیک به درجه تسلیحات خود را در سه‌ماه و نیم گذشته کاهش داده که این اقدامی غافلگیرکننده است که احتمالا از سوی کشورهای غربی که از افزایش سوخت هسته ای غنی شده ایران نگران شده اند، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
لارنس نورمن در گزارشی برای خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد:«ایران هنوز به اندازه کافی مواد با درجه نزدیک به تسلیحات برای سوخت تقریبا سه سلاح هسته ای دارد که بر وضعیت آن به عنوان یک کشور دارای تسلیحات هسته ای آستانه تاکید دارد.» اما نورمن تاکید می کند که ایران با رقیق کردن مقداری از اورانیوم غنی‌شده 60درصد خود در هفته های اخیر با مواد کم غلظت تر، ذخیره 60درصد خود را برای اولین بار از زمان شروع تولید سوخت هسته ای در سال 2021 کاهش داده است. در هفته های اخیر، ایران دوبار فرآیند رقیق سازی اورانیوم 60درصد را با مخلوط کردن آن با اورانیوم غنی شده 2 درصد انجام داده است.
همچنین به نوشته بلومبرگ، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه (7 اسفند) ادعا کردند سطح اورانیوم غنای بالای ایران از ماه نوامبر تاکنون با کاهش 5 درصدی همراه شده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده ایران برای دستیابی به این کاهش، مجموعا 8.31 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا 60 درصد را با مواد کم غلظت مخلوط کرده است. این اتفاق، نخستین کاهش در ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران از سال 2021 محسوب می شود. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده سطح ذخایر اورانیوم ایران با غنای 60 درصدی به 5.121 کیلوگرم کاهش پیدا کرده است. این آژانس مدعی شده این میزان از اورانیوم در ماه نوامبر 3.128 کیلوگرم بوده است. همچنین میزان اورانیوم با غنای 20 درصدی ایران از 1.567 کیلوگرم به 2.712 کیلوگرم افزایش یافته است. این اقدام ایران در حالی صورت می گیرد که واشنگتن و شرکای اروپایی اش در مورد نحوه پاسخ‌گویی به برنامه هسته ای ایران به مشکل خورده اند.
در یکی از آخرین واکنش ها از سوی غرب به برنامه هسته ای ایران، وزیران خارجه گروه هفت شامل آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس و همچنین مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با صدور بیانیه ای «بر عزم خود مبنی بر اینکه ایران نباید هرگز به سلاح هسته ای دست یابد، تاکید کردند.» آنها از «تشدید بدون وقفه» برنامه هسته ای ایران انتقاد کردند. وزیران گروه هفت تاکید کردند: «راه حل دیپلماتیک بهترین مسیر برای رسیدگی به نگرانی های جهانی است.» مقامات آمریکایی می گویند که تبدیل این مقدار به مواد با درجه تسلیحات تقریبا 90 درصد، کمتر از دو هفته طول می کشد. ایران تنها کشوری است که دارای تسلیحات غیرهسته ای اورانیوم غنی شده 60 درصد است. طبق تعریف آژانس، ایران برای ساخت بمب اتمی به حداقل 42 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا 60 درصد نیاز دارد.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس به نقل از گزارشی که آژانس منتشر کرده ایران به افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص پایین ادامه داده است. این کشور 145.1 کیلوگرم به ذخایر اورانیوم 20 درصدی خود اضافه کرده که به گفته کارشناسان می تواند ظرف چند هفته به سطح لازم برای ساخت سلاح افزایش یابد. اورانیوم غنی شده تا حدود 90 درصد می‌تواند برای سوخت بمب های هسته ای استفاده شود. ایران اکنون 712 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی‌شده دارد. در همین خصوص فرانس‌پرس در گزارشی مدعی شده میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به 27 برابر سقف مجاز در توافق هسته ای سال 2015 میلادی رسیده است. براساس گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که توسط این خبرگزاری مشاهده شده، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا 10 فوریه (21 بهمن) 5525.5 (5 هزار و 525 و نیم) کیلوگرم برآورد شده که نسبت به آخرین گزارش فصلی در نوامبر، 1038.7 (هزار و 38 و هفت دهم) کیلوگرم افزایش داشته است. مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده اند که برنامه هسته ای این کشور صرفا برای اهداف صلح‌آمیز است. مقامات آمریکایی گفته اند که ایران می تواند ظرف چند ماه به سلاح هسته ای دست یابد.
دولت بایدن نیز طی بیش از سه سال گذشته از سیاست دیرینه ایالات متحده مبنی بر تلاش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای، حمایت کرده است. هر چند ایران می گوید قصد ساخت سلاح ندارد. کاهش اورانیوم غنی شده 60 درصد، به ایالات متحده و شرکای اروپایی اش که به طور فزاینده ای نگران گسترش برنامه هسته ای هستند، مهلتی برای تصمیم گیری می دهد. دولت بایدن در تلاش های خود برای احیای توافق هسته ای 2015 با ایران شکست خورد؛ توافقی که تحریم های بین المللی علیه تهران را در ازای محدودیت های سخت اما موقت بر فعالیت هسته ای این کشور لغو کرد. تلاش هایی برای کاهش تنش نیز در سال گذشته انجام شد که ناشی از گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین مقامات ارشد ایالات متحده و ایران در عمان بود. این مذاکرات غیرمستقیم نیز پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر پایان یافت. ایران در سال گذشته به عنوان بخشی از تلاش های محدودسازی تنش، تولید اورانیوم 60 درصدی خود را کاهش داده بود. آژانس در اواخر سال گذشته اعلام کرد، با این حال، ایران این کاهش را در نوامبر معکوس کرد.
واکنش آمریکا
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به سوالی درباره انتشار گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران پاسخ داد. به گزارش ایسنا، متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبرگزاری رویترز درباره رؤیت گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص برنامه هسته ای ایران، مبنی بر اینکه چه واکنشی به کاهش سطح «اورانیوم نزدیک به سطح بمب» ایران دارد که در این گزارش به آن اشاره شده، گفت: «تا جایی که می دانم، این گزارش هنوز علنی نشده است و من درباره گزارشی که هنوز منتشر نشده، نظری نمی دهم.» میلر در بخشی از این نشست خبری که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شده، گفت:«اما ما همچنان نگرانی های جدی درباره تداوم گسترش برنامه هسته ای ایران، از جمله تولید مداوم اورانیوم با خلوص بالا داریم که هیچ دلیل غیرنظامی موثقی ندارد.»
قطعنامه ای صادر نمی شود
همچنین یک منبع آگاه به «ایسنا» خبر داد که در نشست آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، قطعنامه ای علیه ایران تصویب نخواهد شد. در یک سال گذشته ایران و آژانس همکاری و مذاکرات فنی و حقوقی مستمر و فشرده ای درباره موضوعات مختلف از جمله حل و فصل چهار مکان، صدور روادید بازرسان آژانس، همترازی مواد هسته ای و ذرات اورانیوم 84 درصدی داشته اند. یک منبع آگاه در رابطه با احتمال صدور قطعنامه درباره ایران در نشست شورای حکام به «ایسنا» گفت: «در نشست آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی قطعنامه ای علیه برنامه هسته ای ایران تصویب نمی شود.» به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی و رژیم صهیونیستی تلاش دارند، فشار بر ایران را به شکل های مختلف حفظ کنند؛ اما به نظر دولت آمریکا که درگیر بحران غزه و اوکراین و انتخابات آتی ریاست جمهوری است چندان به تشدید فضا در مورد ایران تمایلی ندارد و از هرگونه تنش نظامی، دیپلماتیک و هسته ای با تهران اجتناب می کند. در عین حال این احتمال که سه کشور اروپایی و آمریکا در نشست هفته آینده و «بیانیه ای غیرالزام آور»، همانند گذشته ادعاهای خود علیه برنامه هسته ای ایران را تکرار کنند، وجود دارد.
پیام سیاسی ایران به آژانس
رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل بین الملل درباره پیام سیاسی کاهش ذخایر اورانیوم 60درصد از سوی ایران به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «پیام مشخص این است که ایران نمی خواهد با سرعت به سمت ذخیره سازی هرچه بیشتر اورانیوم 60 درصد برود. بخشی از این تصمیم ایران به این برمی گردد که آژانس در گزارش های قبلی خود نسبت به کاهش اطلاعات و کاهش آگاهی خود از فعالیت های هسته ای ایران ابراز نگرانی کرده بود.» وی افزود:«یعنی در کنار پیام سیاسی، شاید ایران می خواهد به آژانس نیز یک پیام مثبت ارسال کند؛ مبنی بر اینکه به دنبال ایجاد بحران با آژانس نیست. سیاست ایران در قبال آژانس همواره این بوده که با این نهاد دچار بحران نشود و آژانس به وظایف فنی اش بپردازد.»
قهرمانپور در پاسخ به اینکه آیا ایران پیامی برای اروپا و آمریکا نیز به طور مشخص داشته است، توضیح داد:«در حال حاضر موضوع هسته ای ایران چندان در دستور کار آمریکا و اروپا نیست؛ زیرا آمریکا در سال انتخابات قرار دارد و تمرکزش بر مسائل مرتبط با انتخابات است و اروپا نیز دغدغه جنگ اوکراین را دارد.» به گفته این کارشناس، چون موضوع در دستورکار غربی ها نیست نمی توان گفت مخاطب خاص پیام سیاسی ایران آنها هستند؛ اما اگر آژانس گزارش مثبت ارائه بدهد بر رویکرد اروپا و آمریکا نیز تاثیرگذار خواهد بود. همچنین این کارشناس در توضیح این موضوع که تاثیر این گزارش روی نشست فصلی آژانس که تا یکی دو هفته دیگر برگزار می شود چیست، گفت:«آژانس فعلا نمی خواهد وارد بحران جدی با ایران شود؛ زیرا همان‌طور که اشاره شد آمریکا در سال انتخابات به‌سر می برد و بحران های جنگ غزه و اوکراین نیز غرب را به شدت به خود مشغول کرده است. به همین دلیل واشنگتن و بروکسل فعلا روی موضوع هسته ای ایران تمرکز نمی کنند و مانند قبل همان بیانیه های تکراری را صادر خواهند کرد.»
--> اخبار مرتبط- اسرائیل: مختومه شدن تحقیقات هسته‌ای در ایران نگران‌کننده است
- گزارش جدید آژانس برجام را ناکافی می‌داند
- روسیه: بایدن و ترامپ عامل پیشروی برنامه هسته‌ای ایران هستند
- گزارش جدید آژانس اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران / 18 برابر بیش از حد توافق شده در برجام اورانیوم غنی کرده است
- فوری / ادعای جدید آژانس درباره فعالیت هسته ای ایران