روایت تولیدکننده «واکسن بومی mRNA» از دیدار با رهبر انقلاب / رد پیشنهاد 50 میلیون دلاری به عشق ایران

گروه سلامت خبرگزاری فارس - محمد رضازاده: قرار است ساعتی مهمان محققان جوان کشور باشیم، محققانی که با دستان خالی کاری کرده‌اند کارستان، از همان روزهایی که اسم «فایزر» و «مادرنا» سر زبان‌ها افتاد تصمیم گرفتند در میدان رقابت با این برندهای جهانی حاضر شوند، آن روزهایی که همه دانشمندان و محققان سردرگم بودند و نمی‌دانستند این ویروس وحشی از کجا آمده و چگونه باید آن را مهار کنند به عنوان اولین گروه کشور تصمیم گرفتند واکسن کرونا بسازند. با انگیزه بالا وارد زمین شدند، خودشان را گرم کردند تا پنجه در پنجه شرکت‌های بزرگ ساخت واکسن بیاندازند و امروز با افتخار اعلام کنند که واکسن کرونای ایرانی mRNA ساخته‌اند.

شاید آن روز فکر نمی‌کردند در این مسیر با چالش‌های زیادی مواجه شوند و آنها که اولین گروه ساخت واکسن بودند امروز آخرین گروهی باشند که مجوز آزمایش بالینی واکسن را دریافت کرده‌اند! وقتی از آنها می‌پرسم چرا فرایند ساخت واکسن شما اینقدر طولانی شد می‌گویند «ما اسیر تحریم‌های شدید داخلی شدیم تحریم‌های خارجی حقیقتا اثر قابل توجهی بر کار ما نداشت!»

بله، صحبت از بروزترین فناوری ساخت دارو و واکسن دنیاست، فناوری‌ای که امروز به دست محققان جوان ایرانی بومی شده، تا در محضر رهبر معظم انقلاب اعلام کنند که شعار «ما می‌توانیم» را معنا کردند و با افتخار بگویند واکسن ما «ساخت ایران» است و امروز در جمع معدود کشورها با این توان قرار داریم. گرم صحبت با متخصصان جوان شرکت هستم که جوان دیگری به جمعمان اضافه می‌شود، از سوالاتی که محققان از او می‌پرسند به نظر می‌رسد که مدیر مجموعه باشد. حدسم درست است دکتر وحید خدامی مدیرعامل شرکت و جزو اساتید برتر این حوزه با نزدیک به دو دهه فعالیت مستقیم و متمرکز در زمینه فناوری RNA.

بعد از خوش و بش کردنمان سرگذشتش را اینگونه روایت می‌کند «من هم‌سن انقلابم؛ یعنی متولد 1357 در تهران. پس از دوران مدرسه، در رشته علوم آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی تهران تحصیل کردم، کارشناسی ارشد را در دانشگاه تربیت مدرس در رشته بیوتکنولوژی پزشکی گذراندم و از همانجا فعالیت من بر روی فناوری RNA شروع شد. در همان دوران ازدواج کردم و با همسرم که ورودی اولین دوره دکترا مستقیم بیوتکنوژی دانشگاه تهران است برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شدیم. هر دو دکتری را در زمینه زیست شناسی مولکولی گرفتیم از دانشگاه یوتا، ولی چون تحقیقات ما در موسسه سرطان انجام شد مدرک دکترای ما با عنوان دکترای علوم سرطان صادر شد و در ایران این مدرک با عنوان پزشکی مولکولی ترجمه شد.

بنده سپس در موسسه سرطان هانتسمن به مدت یک سال و سپس در دانشگاه علوم پزشکی هاروارد، دپارتمان زیست شناسی سلولی به مدت حدود سه سال دوره پسا دکتری گذراندم که تمام این مدت در حوزه RNA کار کردم و نتایج تحقیقات بنده در نشریاتی چون Nature Biotechnology، Nature Protocols، PNAS و غیره به چاپ رسید.

تصمیم گرفتیم به ایران برگردیم

نتیجه این فعالیتها بسیار مورد توجه قرار گرفت به گونه ای که نامزد و یا برنده دریافت چندین گرنت و جایزه مختلف شدم و در سال 2014 به عنوان دانشجوی برتر گروه علوم پزشکی در دانشگاه یوتا انتخاب شدم. سال 1396 در آمریکا چندین مصاحبه برای عضویت هیات علمی در دانشگاه‌های مختلف آمریکا را داشتم و احتمال ماندن ما وجود داشت اما نهایتا با همسرم تصمیم گرفتیم به ایران برگردیم، در ایران ابتدا برای همکاری به پژوهشگاه رویان دعوت شدم و در همان جا برای اولین بار در ایران فعالیت‌هایم در زمینه فناوری راهبردی mRNA را شروع کردم.

پس از حدود یک سال و نیم همکاری با این پژوهشگاه به دانشگاه علوم پزشکی تهران منتقل شدم و همزمان هم با حمایتهای معاونت علمی و فنی ریاست جمهوری و همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در مرکز رشد این دانشگاه شرکت دانش بنیان خصوصی رناپ برای حوزه راهبردی mRNA را رسما راه اندازی کردم و جالب اینکه این اتفاق ماهها قبل از شیوع بیماری کرونا رقم خورد.

mRNA چیست؟

آقای دکتر به عنوان اولین سوال، برایمان در خصوص فناوری mRNA توضیح دهید؟

mRNA یک نوع پلیمر طبیعی ناپایدار است که اطلاعات زیستی برای تولید پروتئین‌ها را از DNA در هسته سلول به محل پروتئین‌سازی در سیتوپلاسم سلول‌ها انتقال می‌دهد، این نسخه‌های ناپایدار وضعیت پویایی به سلول می‌دهند و لحظه لحظه زندگی تمام موجودات زنده کره زمین به آنها وابستگی کامل دارد. فناوری استفاده از mRNA به عنوان دارو و واکسن حدود 12 سال است که در دنیا به صورت جدی دنبال می‌شود و با شروع کرونا تصمیم بر آن شد که واکسنی با این فناوری تولید و تزریق شود.

واکسنی که توسعه و تولید آن در شرکت مادرنای آمریکا تنها 40 روز طول کشید و حدود بیست روز هم بررسی آن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا طول کشید، و نهایتا پس از تنها دو ماه از شناسایی ویروس کرونا این واکسن به اولین انسان تزریق شد و بعد از ده ماه هم مجوز مصرف عمومی گرفت. در طول تاریخِ داروسازی و بویژه واکسن سازی این زمان یک رکورد بی‌نظیر تلقی می‌شود و این مساله اهمیت راهبردی این فناوری را میرساند.

تحسین رهبر انقلاب باعث دلگرمی ما شد

آقای دکتر شما چند روز قبل در دیدار با رهبر معظم انقلاب نیز حضور داشتید و به بیان دستاوردهای محققان ایرانی در این زمینه پرداختید، از آن روز بگویید.

چندی پیش ظاهرا از طریق یکی از اصحاب رسانه برای مراسم دیدار با حضرت آقا به دفتر ایشان معرفی شدم و به فضل پروردگار به این دیدار مهم دعوت شدم، راستش را بخواهید دیدار با ایشان یکی از آرزوهای ما بود که با لطف خدا محقق شد، در آن دیدار رهبر معظم انقلاب توجه ویژه‌ای به موضوع دانش‌های نوین و فناوری‌های پیشرو داشتند، ایشان به موضوع رقابت‌پذیری و افزایش بهره‌وری و حمایت از دانش بنیان‌ها تاکید داشتند، موضوعاتی که اگر به آن‌ها توجه شود کشور با تحولی چشمگیر در پیشرفت مواجه خواهد شد.

بنده در دیدار با رهبر انقلاب ضمن تشریح اقدامات خودمان در این حوزه گفتم اگر کشوری این فناوری راهبردی را نداشته باشد کشوری وابسته خواهد بود. در آن دیدار بنده عرض کردم به دلیل انحصاری و نو بودن فناوری ما ناچار بودیم دانش این فناوری را به طور کامل به صورت بومی خودمان توسعه دهیم که به عنایت الهی و به همت جوانان خلاق و دانشمند کشور این مساله انجام شد.

حضرت آقا پس از سخرانی بنده در باب تشریح واکسن mRNA اقدامات ما را تحسین کردند و تحسین ایشان موجب دلگرمی ما شد

این فناوری در انحصار دو شرکت خارجی بود اما با این حال ما به این دانش دست یافتیم. به عنوان مثال دستگاههای خاصی که در تولید و فرمولاسیون محصولات این فناوری استفاده می‌شود را به طور کامل خودمان طراحی کرده و ساختیم. اصل فناوری، مواد اولیه لازم، و تمام آزمون‌های تخصصی و پیچیده پایش کیفیت را خودمان توسعه دادیم. حضرت آقا پس از سخرانی بنده در باب تشریح واکسن mRNA اقدامات ما را تحسین کردند و تحسین ایشان موجب دلگرمی ما شد.

فناوری mRNA، به نوعی دنیا را به دو قسمت تبدیل کرد

در خصوص اهمیت این فناوری توضیح دهید؟

همانطور که پیشتر عرض کردم ما پنج سال و نیم پیش و قبل از دوران کرونا کار خودمان را شروع کردیم، و شرکت ما فعالیت رسمی خود را هم از ابتدای سال 1398 آغاز کرد، آن دوران روی واکسن درمانی سرطان و بیماری‌های قلبی کار را شروع کردیم و نگاهی به حوزه واکسنهای پیشگیرانه نداشتیم بیشتر به دلیل اینکه واکسن در مجموع یک مقوله دولتی است و تجربیات هم نشان داده است که حمایت تضمین شده‌ای وجود ندارد، اما در داستان کرونا تلاش زیادی صورت گرفت و ما احساس وظیفه کردیم که در این زمینه گام برداریم. 20 بهمن 1398 (حدود 10 روز قبل از اینکه اولین مورد کووید در ایران تایید شود) تیم واکسن ما تشکیل شده بود. مسوولان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بویژه ستاد توسعه زیست فناوری در آن دوران خیلی به ما کمک کردند. بحمد الله ما امروز علاوه بر بخش تحقیق و توسعه مستقل، مرکز تولید اختصاصی هم داریم.

این فناوری یک فناوری راهبردی در دنیا است، فناوری mRNA دنیا را به دو قسمت تبدیل کرده است، کشورهایی که این فناوری را دارند و کشورهایی که از این فناوری محرومند! با افتخار عرض میکنم مجموعه ما ایران را در جرگه کشورهایی که به این فناوری آن هم به صورت کاملا بومی دست پیدا کرده قرار داده است.

درحال حاضر شرکت بایوانتک آلمان که واکسن خود را به فایزر داد و شرکت مادرنا دنیا را به دو قسمت تبدیل کرده‌اند، این شرکت‌ها هر کدام در بخشهای مختلف دنیا نمایندگی تاسیس کرده‌اند ولی ما به داشتن دانش و فناوری بومی افتخار می‌کنیم و خوشبختانه تیم بسیار خوب و متبحری در اختیار داریم و این اتفاق بسیار مبارکی است برای ایران.

حمایت شدیم اما نه به اندازه کافی!

در این مسیر حمایت لازم را دریافت کردید؟

ما در مقایسه با شرکت‌های دانش بنیان دیگر ایرانی شاید بتوانیم بگوییم حمایت قابل توجهی دریافت کردیم اما در مقایسه با مجموعه ها و شرکت‌های واکسن ساز در دنیا و حتی در مقام مقایسه با دیگر واکسن سازان داخلی حمایت بسیار ناچیزی دریافت کردیم. بعضی از حمایتها هم به طور کامل از ما دریغ شد. به عنوان مثال به ما مانند دیگر مجموعه های واکسن ساز در ابتدا به طور رسمی قول ارز دولتی داده شد ولی در ادامه و زمانی که ما هزینه های گزافی کرده بودیم حتی یک سنت هم به ما ارز دولتی اعطا نشد در صورتی که برخی مجموعه ها دهها میلیون دلار ارز دولتی دریافت کردند.

فعالیت بخش خصوصی چابک سریع و مستمر است و از اینرو همانطور که رهبر معظم انقلاب بارها فرموده اند این بخش باید مورد توجه جدی قرار گیرد

ما به دولت اعتماد کردیم و هزینه کردیم اما امروز حمایت متناسبی وجود ندارد. اما به هر حال نکته حائز اهمیت آنست که حمایت‌های اندک دریافتی ما هم به طور کامل صرف تربیت نیروی انسانی و توسعه محصول شده است، ما ارزش افزوده و توانمندی ایجاد کردیم. این توامندی بسیار ارزشمند است. اما کماکان منتظریم حمایت در سطح کارمان انجام شود. بخش خصوصی با کمترین ریخت و پاش بیشترین بازدهی را در کمترین زمان ممکن دارد و از اینرو حمایت از این بخش به نوعی صرفه جویی در منابع کشور است.

ببینید رهبر انقلاب همانطور که در همان دیدار هم به صراحت فرمودند تاکید دارند که «تولید سریع و مستمر داشته باشیم»، تولید در نهادهای دولتی و حاکمیتی علاوه بر پرخرج بودن نه سریع اتفاق می‌افتد و نه مستمر. دلیل اصلی این است که نهادهای دولتی بروکراسی زیادی دارند و کارها ماه‌ها طول می‌کشد پس سریع نمیتوانند باشند. همچنین کارها مستمر نیستند به دلیل اینکه مسوولان در حال تغییر هستند و با تغییر مسولان سیاستگذاریها تغییر میکند. اما فعالیت بخش خصوصی چابک سریع و مستمر است و از اینرو همانطور که رهبر معظم انقلاب بارها فرموده اند این بخش باید مورد توجه جدی قرار گیرد و همانطور که ایشان تاکید کردند به همین دلایل هم بخشهای حاکمیتی و دولتی از رقابت با بخش خصوصی باید پرهیز کنند.

سیستم کشور حمایتگر نیست؛ دو سال تمام زمان را از دست دادیم! 

چرا روند بررسی واکسن شما اینقدر طولانی شد؟

ما پا به پای واکسن‌سازان دیگر حرکت کردیم ما اسفند ماه 1399 اولین ویالهای واکسنمان را در یکی از پیشروترین شرکتهای خصوصی در حوزه بیوتکنولوژی در کشور پر کردیم و این واکسن میتوانست نهایتا چند ماه بعد به واکسیناسیون عمومی کشور وارد شود. اما الان بعد از دو سال ما در اسفند ماه 1401 پس از طی مصائب و مشقات فراوان تازه در حال شروع کارآزمایی باینی هستیم. سوال این است که چرا بررسی واکسن ما اینقدر طولانی شد؟ جالب این است که پرونده‌ای که ما همان ابتدا فرستاده بودیم بعد از طی یک مدت بسیار طولانی همان پرونده تایید شد. یعنی چیزی را ما حتی عوض هم نکردیم!

سوال این است که چرا بررسی واکسن ما اینقدر طولانی شد؟ جالب این است که پرونده‌ای که ما همان ابتدا فرستاده بودیم بعد از طی یک مدت بسیار طولانی همان پرونده تایید شد. یعنی چیزی را ما حتی عوض هم نکردیم!

فقط دو سال تمام زمان را از دست دادیم! ما می‌توانستیم روزهایی که با 700 فوتی کرونا مواجه بودیم این واکسن را به دست مردم برسانیم. در کمیته علمی کرونا در وزارت بهداشت ما دو بار این واکسن را ارائه کردیم که مورد تحسین بسیاری از خبرگان حاضر در جلسه قرار گرفت. نتایج مطالعات پیش بالینی ما در نشریه Vaccines از گروه انتشارات Nature چاپ شد. اهل فن میدانند این مجله بالاترین مجله علمی تخصصی در حوزه واکسن است. نتایج منتشر شده از مطالعات ما نیز قابل مقایسه با نتایج واکسنهای فایزر و مادرنا است و برای قضاوت در دسترس محققان است.

 در کارآزمایی بالینی واکسن ما شرکت کنید

چقدر از کیفیت این واکسن اطمینان دارید؟

ما امروز نیاز به کمک داریم به ویژه از مردم عزیزمان، همانطور که مردم در کارآزمایی بالینی سایر واکسن‌ها شرکت کردند امیدواریم به ما هم کمک کنند، سخت‌گیری روی کار ما زیاد بوده است. با جرأت اعلام می‌کنم این واکسن بسیار خوب است، ما از بیش از 5 سال قبل روی این فناوری کار کردیم، آن دوران کسی این فناوری را نمی‌شناخت، اگر ما حمایت می‌شدیم به فاصله تنها چند ماه از حضور شرکت‌های فایزر و مادرنا ما می‌توانستیم واکسن mRNA کرونای تمامی ایرانی و مطمئن را وارد بازار کنیم، موضوع مهمی که متاسفانه توجهی به آن نشد. این واکسن برای کشور افتخار است، متاسفانه اکوسیستم کشور ما حمایتگر نیست و از فناوری جدید حمایت نمی‌کند.

ما نمی‌توانیم با فناوری بجنگیم. متاسفانه برخی سوگیری‌های غیر علمی و برخی رقابتها به روند کار ما خیلی ضربه زد. ولی الان هم دیر نیست و ما به دنبال مقصر نیستیم. ما با تمام توان در صحنه علم و فناوری و سلامت کشور در صحنه هستیم و هر کسی که در این مهم به ما کمک کند دست او را به گرمی می‌فشاریم.

رهبر انقلاب گفتند بروید «خطوط مقدم علم را بشکنید»

رهبر انقلاب در دیداری که خدمت ایشان بودیم در بخشی از سخنرانی خود فرمودند «دانش و فناوری باید بالا برود. همین مقداری که ما امروز موفقیت داریم، ناشی از پیشرفت علم در کشور است که بحمدالله از پانزده شانزده سال پیش در کشور شروع شده؛ یک روند خوبی داشته، پیشرفت خوبی داشته. اینکه می‌بینید این جوان اینجا می‌آید، با شجاعت اظهار می‌کند که ما این کار را کرده‌ایم، و این کار را می‌توانیم بکنیم و مانند اینها، به خاطر این است که اینها در دانش پیشرفت کرده‌اند، راه علم باز شد. گفتیم بروید خطوط مقدم علم را بشکنید، از آن عبور کنید، بروید جلو؛ اکتفا نکنید به اینکه در قسمت‌های مؤخرِ قافله علمی جهان باقی بمانید.»

 رهبر انقلاب در موضوع فناوری از مسوولان چند پله جلوتر هستند

یک نکته جالبی عرض کنم چند وقت پیش گفت‌وگویی از آقای دکتر محمدجواد لاریجانی شنیدم که می‌گفتند حدود سی سال پیش که نزد حضرت آقا رفتیم و گفتیم چیزی به اسم اینترنت در دنیا ایجاد شده است و توضیحات را دادیم حضرت آقا ما را خواستند و صریح فرموند چیز بسیار خوبی است، باید عملیاتی شود در کشور و باید مورد توجه جوانان قرار گیرد و هم زمان هم فرمودند که باید آسیب شناسی شود. این خیلی جالب است ولی بسیاری از جوانان ما نمی‌دانند که رهبرشان سه دهه قبل در زمینه اینترنت چنین نظری داشته است. بنده شخصا شهادت می‌دهم تا جایی که دیده ام رهبر انقلاب همیشه در موضوع فناوری از بیشتر مسوولان چند پله جلوتر هستند. و ای کاش فرمایشات ایشان به سرعت دنبال میشد و بشود که ما میتوانستیم خیلی جلوتر از این باشیم و میتوانیم که باشیم.

این نکته را هم عرض کنم همانطور که امروز نمی‌شود اینترنت را از زندگی مردم حذف کرد، امروز این واکسن‌ها که با فناوری نوین در مدت زمان بسیار کوتاهی عملیاتی شده و در ابعاد میلیارد دُزی قابل عرضه می‌شوند و می‌توانند در شرایط بحرانی به داد سلامت کشورها برسند را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. نمی‌توان کماکان به روش‌های سنتی رجوع کرد و از دنیا در این زمینه عقب ماند. یک نکته بسیار مهم این است که این واکسن کرونا بود که اینقدر جهانی شد و قابلیت تهیه آن از کشورهای دیگر فراهم شد. آیا اگر یک بیماری عفونی خاص ایران و منطقه خدایی ناکرده شیوع پیدا کند هم ما میتوانیم دهها میلیون دوز از کشورهای دیگر واردات واکسن داشته باشیم؟

پروپوزال ما بدون هیچ بررسی رد شد!

وزارت بهداشت در این مسیر چقدر از شما حمایت کرد؟

آیا اصلا دلشان برای ما می‌سوزد که برایمان واکسن بسازند؟ و آیا باید صبر کنیم خودمان با روش‌های سنتی سال‌ها و ماه‌ها طول بکشد واکسن تهیه کنیم؟ امروز رهبر انقلاب ما را تشویق می‌کنند اما متاسفانه برخی مسوولان اهتمام لازم را ندارند. بنده آذر سال 1396 اولین پروپوزال فناوری mRNA را به موسسه نیماد وزارت بهداشت ارائه دادم که متاسفانه بدون هیچ بررسی رد شد! آن موقع افراد زیادی نبودند که با این فناوری آشنا باشند ولی بعدا در قضیه کووید مشخص شد که این فناوری بسیار مهم هست و تازه عموم مردم دنیا دارند متوجه میشوند که غیر از کووید چقدر این فناوری در تهیه انواع واکسنها، درمان سرطان و درمان بیماریهای ژنتیکی و غیره اهمیت دارد.

آذر سال 1396 اولین پروپوزال فناوری mRNA را به موسسه نیماد وزارت بهداشت ارائه دادم که متاسفانه بدون هیچ بررسی رد شد! آن موقع افراد زیادی نبودند که با این فناوری آشنا باشند ولی بعدا در قضیه کووید مشخص شد که این فناوری بسیار مهم هست

اینکه به محققان و مکتشفان ما در زمانی که باید و شاید توجهی نمی‌شود این موضوع انگیزه محققان جوان را می‌گیرد و برخی را از کشور فراری میدهد. خوشبختانه نهادهایی از طرف رهبر انقلاب در این مسیر به ما کمک کردند اما انتظار ما از مسوولان دولتی بیشتر بود. ما احادیث زیادی داریم که در آنها بر جست‌وجوی علم تاکید شده است و در این زمینه نه محدودیت سن، نه محدودیت جنس و نه محدودیت جغرافیایی و نه محدودیت حتی معلم (اینکه کافر یا مسلمان باشد) هیچ محدودیتی در طلب علم نیست و علم باید علم نافع باش یعنی کاربردی. اینکه گروهی تلاش کنند پا به پای دنیا حرکت کنند بعد در میانه راه متهم بشوند به اینکه علم غربی را توسعه میدهند و غیره پذیرفتنی نیست و خلاف تعالیم اسلامی و خلاف مشی رهبری است. متاسفانه ما هنوز هم از این جنبه ضربه می‌خوریم که امیدوارم به زودی انشالله این مشکلات را دیگر نداشته باشیم.

درمان و پیشگیری از کرونا، زخم‌های دیابتی، درمان نقائص ژنتیکی نظیر بیماری پروانه‌ای و درمان انواع سرطان‌ها

آقای دکتر از این فناوری در چه حوزه‌هایی استفاده می‌شود؟

درحال حاضر سرعت رشد فناوری به قدری بالا رفته است که بدون تعارف پزشکانی که از بیست سال پیش دوره‌های جدید را سپری نکردند به نوعی سنتی محسوب می‌شوند. ما نمی‌توانیم از فناوری در دنیا عقب بمانیم، این فناوری در حوزه اطلاعات زیستی است، از این فناوری در درمان و پیشگیری از کرونا، زخم‌های دیابتی، درمان انواع بیماری‌های ژنتیکی نظیر بیماران پروانه‌ای و سرطان‌ها می‌توان استفاده کرد.

ما اکنون بر محصول ژن‌درمانی بیماران پروانه‌ای نیز درحال تحقیق هستیم که امیدواریم سال آینده در بالین استفاده شود

ما درحال حاضر درحال تحقیق بر درمان تورمورهای جامد هستیم که این روش کمک زیادی به درمان سرطان می‌کند، این کار در آستانه تزریق به بیماران سرطانی است. واکسن سرطان را به صورت جدی پیگیری می‌کنیم و واکسن کرونای ما آماده استفاده است. تولید سایر واکسن‌ها از جمله HIV نیز با این فناوری امکانپذیر است. متاسفانه عقب افتادن حمایت از فناوری به نفع مافیای دارو و وارد کننده‌ها است، اگر ما زمین بخوریم سایر محققین نیز دلسرد می‌شوند. ما اکنون بر محصول ژن‌درمانی بیماران پروانه‌ای نیز درحال تحقیق هستیم که امیدواریم سال آینده در بالین استفاده شود، لازم است عرض کنم حمایت از توسعه محصول ژن درمانی بیماری پروانه ای در مجموعه ما توسط یک موسسه خیریه درحال انجام است.

برای انواع سویه‌ها واکسن ساختیم و توانایی تولید داریم

آمادگی تامین واکسن کرونا را دارید؟

چندی پیش انجمن ویروس شناسی و ایمنی‌شناسی ایران به طور جداگانه به وزیر محترم بهداشت نامه زدند و اعلام کردند که لازم است برای کشور واکسن mRNA به دلیل کیفیت و کارایی بالاتر تامین شود، یک ماه قبل نیز ما به وزیر بهداشت نامه زدیم و اعلام کردیم که زیرساخت و توانایی تولید این واکسن را داریم اما هنوز پاسخی دریافت نکرده ایم که امیدواریم به این مساله توجه لازم صورت گیرد. همچنین ما برای انواع سویه‌ها واکسن ساختیم و توانایی تولید داریم.

این را هم عرض کنم که اغماض در زمینه کرونا جایز نیست. بسیاری از مردم و متاسفانه برخی از مسوولان به طور پیوسته عنوان میکنند که دوران کرونا سپری شده است. ما همین الان که با هم صحبت می‌کنیم روزانه حداقل حدود 5 نفر فوتی در اثر ابتلا به کرونا داریم و این تازه آمار رسمی هست یعنی ممکن است افرادی به دلیل کرونا فوت کرده باشند ولی چون تست نشده و یا رسما ثبت نشده است در آمار لحاظ نمیشود. اما اگر همین عدد را هم به طور متوسط در طول سال در نظر بگیریم و خطر سویه های جدید با احتمال پاندمی فراگیر را هم منتفی بدانیم و غیره همین تعداد را باید اهمیت بدهیم چرا که تک تک ایرانیها عزیزان ما هستند.

در حال حاضر هم در آمریکا و هم در اروپا واکسن کرونا در حال ورود به برنامه واکسیناسیون عمومی سالانه است و ما نمیتوانیم نسبت به این موضوع بی توجهی کنیم. مضافا بر اینکه در سالهای آینده واکسنهای ترکیبی کرونا و آنفلوانزا و یا دیگر ویروسهای تنفسی به واکسیناسیون عمومی ورود پیدا خواهند کرد. بنابراین بسیار مهم هست که مسوولان وزارت بهداشت به تکمیل هر چه سریعتر کارآزمایی این واکسن اهتمام کرده و مردم عزیزمان نیز با مشارکت خود در اجرای کارآزمایی بالینی در این زمینه به سلامت و پیشرفت کشور کمک کنند.

برخی از کارشناسان خصوصا گروه‌های طب سنتی اعلام می‌کنند که این واکسن خطرناک است، در این خصوص توضیح دهید؟

تا کنون این واکسن به صورت میلیارد دُزی تزریق شده است، اگر این واکسن کشنده بود باید منجر به کشتار جمعی می‌شد، یک نکته ای که امر را مشتبه میکند این است: وقتی مثلا صد میلیون دُز از این واکسن در آمریکا استفاده شد، در آمریکا نیز روزانه تعدادی از افراد به دلیل بیماری یا به صورت عادی با دلایل گوناگون می‌میرند و شرکت‌های واکسن‌ساز موظف‌اند گزارش فوتی‌ها یا هر گونه عارضه‌ای را در تمامی افرادی که واکسن دریافت کرده‌اند را ارائه دهند.

متاسفانه برخی از افراد بدون توجه به اینکه ربط مستقیم عارضه و مرگ را با واکسن بررسی کنند همه مرگ‌ها و عوارض گزارش شده را بدون هیچ سند و مدرکی به واکسن mRNA ربط می‌دهند. طبیعتا یک جمعیت میلیونی در طول روز تعدادی فوتی هم دارد! آیا اگر همه این افراد واکسن زده باشند باید تمام فوتی ها و تمام حوادث را جزء عوارض واکسن عنوان کنیم؟ ما حتی در مقابل دشمنانمان هم باید جانب انصاف را رعایت کنیم و این دستور قرآن است. متاسفانه در برخی رسانه ها در این زمینه بی توجهی و بعضا افراط شد و این مساله در بی مهری به واکسن بومی و ایرانی و مطمئن ما هم بی تاثیر نبوده است. باز هم عرض میکنم دنبال مقصر نیستیم. دنبال این هستیم با هم و با تعامل به نفع کشور و به نفع حقیقت تلاش کنیم و کاستی ها را اصلاح کنیم.

رد پیشنهاد 50 میلیون دلاری برای فعالیت در کشور خارجی

شما از سایر کشورها پیشنهاد همکاری نداشتید؟

این فناوری افتخار ایران و افتخار جوانان است، ما فرزند ایرانیم و وظیفه ما تلاش برای نجات انسان‌ها است. ابتدای کرونا از یک شرکت بین المللی پیشنهادی به ما شد که در یکی از کشورهای عربی تا 50 میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند ولی شرطشان این بودکه برای راه‌اندازی این فناوری به آن کشور برویم با این استدلال محکمه پسند که انتقال پول به ایران امکانپذیر نیست. ولی ما قبول نکردیم. اعتقاد بنده و همکارانم از ابتدا این بوده است که ما باید ابتدا در داخل بسیار توانمند شویم و یک فناوری با این اهمیت را به طور کامل و در وسعت جهانی به صورت کاملا بومی توسعه دهیم.

ابتدای کرونا از یک شرکت بین المللی پیشنهادی به ما شد که در یکی از کشورهای عربی تا 50 میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند ولی شرطشان این بودکه برای راه‌اندازی این فناوری به آن کشور برویم

ما فقط انتظار حمایت داریم و این انتظار یک انتظار فردی و یا شرکتی نیست بلکه یک خواست ملی است چرا که ما به عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه این فناوری مهم و در قالب یک مجموعه دانش بنیان کاملا خصوصی می توانیم بدون ریخت و پاش و با سرعت و کیفیت بالا در کوتاه ترین زمان ممکن نیاز کشور خودمان و کشورهای منطقه را در این زمینه بسیار مهم و راهبردی برآورده کرده و ارمغان آور علم و فناوری و سلامت و ثروت برای کشور عزیزمان باشیم. پس چرا متوقع نباشیم؟ امیدواریم از این پس شاهد حمایت بیشتر مسوولان از نخبگان جوان باشیم.

این نکته را هم عرض کنم بنده از سرمایه‌گذاران و خیرین سلامت دعوت می‌کنم که از این فناوری حمایت کنند، ما اگر می‌خواستیم در آمریکا یا برخی کشورهای دیگر کار کنیم حمایت لازم را داشتیم اما ما در ایران جوانان ایرانی را آموزش دادیم در شرایط سخت در وطن خودمان کار کردیم. ما در صورتی که حمایت لازم را داشته باشیم می‌توانیم ژن درمانی بیماران تالاسمی، هموفیلی و غیره و درمان بسیاری از انواع سرطان را به صورت کاملا بومی و تراز جهانی در کوتاه ترین زمان ممکن تقدیم ملت شریف ایران کنیم.

پایان پیام /

شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید واکسن mrna ایرانی واکسن کرونای ایرانی جدیدترین واکسن کرونا این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است