رکوردشکنی خروج سرمایه پس از شهریور 99/ بورس در آستانه بحران جدی؟
اقتصادنیوز: بورس تهران در چهارمین روز معاملاتی هفته بیشترین خروج پول هفتگی و بیشترین خروج پول پس از اوایل شهریور 99 را به ثبت رسانده است.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، به نظر فعالان بازار سرمایه، این رفتار سرمایه گذاران نشان می‌دهد نااطمینانی همچنان پایدار است و دورنمای فضای سیاسی کشور افق روشن و مشخصی را نشان نمی‌دهد، این موضوع باعث شده سرمایه گذاران اقدام به خروج از بازار سهام کنند و منتظر شفاف تر شدن آینده باشند. در همین زمینه در گفت‌وگو با دو کارشناس بازار سرمایه ضمن تحلیل شرایط به راهکارهای مدیریتی لازم جهت عبور از بحران فعلی پرداخته شده است.
چه باید کرد؟
علی جبل‌عاملی، کارشناس بازار سرمایه ضمن ارزیابی شرایط فعلی به راه‌های موجود برای برون رفت از آن پرداخت: بازار سرمایه در هفته‌های اخیر تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل درونی و بیرونی با نوسانات قابل توجهی مواجه بوده است. بدون تردید، فضای کلی بازار تابعی از انتظارات فعالان آن نسبت به آینده تحولات سیاسی، اقتصادی و حتی روانی است. در این میان، رخدادهای منطقه ای و افزایش سطح تنش ها، در کوتاه مدت بر رفتار سرمایه گذاران تاثیرگذار بوده و منجر به افزایش موقت فشار فروش شده است. با این حال، به نظر می رسد بخش قابل توجهی از این فشار فروش، صرفا از ناحیه تحولات بیرونی نبوده و ریشه در نگاه کلی تر نسبت به چشم انداز اقتصاد دارد. نگرانی نسبت به پایداری تصمیمات، نبود قطعیت در برخی حوزه‌های سیاستگذاری و دشواری در پیش بینی روندها، موجب شده فضای ذهنی بخشی از سرمایه گذاران با تردید همراه باشد. این تردید خود را در قالب رفتار محافظه کارانه تر، کاهش سطح مشارکت و حتی خروج مقطعی از بازار نشان می‌دهد.
در چنین فضایی، حتی اخبار مثبت یا ثبات مقطعی نیز ممکن است آن‌گونه که انتظار می رود، اثرگذار نباشد. در کنار مسائل کلان، نباید از واقعیت های درونی خود بازار نیز غافل شد. برخی از صنایع بورسی، حتی در شرایط عادی و بدون تنش های سیاسی، با چالش های جدی مواجه هستند. مسائلی مانند ناترازی های مالی، فشارهای هزینه ای، ابهام در دسترسی به منابع انرژی، محدودیت در تامین مواد اولیه، یا پیچیدگی در سیاست‌های قیمت گذاری، از جمله مسائلی هستند که چشم انداز سودآوری را در بسیاری از گروه‌ها با تردید مواجه کرده اند. این چالش ها در مواردی حتی مزمن شده اند و نیاز به راه حل های ساختاری و چندبُعدی دارند. بنابراین، حتی در شرایط ثبات بیرونی نیز بازگشت اعتماد به بازار، منوط به بهبود فضای کسب وکار و کاهش ریسک های درون زا خواهد بود.
از سوی دیگر، ذهنیت سرمایه گذار نسبت به محیط کلی سرمایه گذاری بسیار حساس است. گاهی مجموعه ای از عوامل، حتی اگر هرکدام به تنهایی تاثیر بالایی نداشته باشند، در کنار هم می‌توانند شرایطی را ایجاد کنند که منجر به افزایش بی اعتمادی یا سرخوردگی شود. بخشی از این فضا ممکن است ناشی از ناهماهنگی میان تصمیم‌گیری ها در بخش‌های مختلف اقتصادی باشد، یا اینکه اطلاعات و تحلیل ها به شکل شفاف و منظم به فعالان بازار نرسد. در چنین شرایطی، آنچه می‌تواند تا حدی این فضا را متعادل کند، ارائه سیگنال های روشن، منسجم و آرام بخش از سوی بخش‌های تصمیم ساز اقتصادی کشور است. هماهنگی در تصمیمات، پرهیز از اظهارات ناگهانی و مهم‌تر از همه، تقویت فضای گفت‌وگو و شنیدن صدای بازار، می‌تواند به تدریج اعتماد فرسوده شده را احیا کند. بازار سرمایه، بیش از هر چیز به پیش بینی پذیری و ثبات در سیاستگذاری نیاز دارد؛ این دو مولفه اگر به درستی تامین شوند، خود به مرور زمان زمینه ساز بازگشت آرامش خواهند شد.
در مقطع فعلی، شاید آنچه بیش از هر ابزار یا سیاست خاصی اهمیت دارد، درک حساسیت شرایط و اتخاذ رویکردی تدریجی، صبورانه و مبتنی بر اجماع کارشناسی باشد. هرگونه تغییر یا مداخله بدون سنجش دقیق پیامدها، ممکن است در فضای کنونی اثر معکوس ایجاد کند. در مقابل، حمایت بلندمدت از منافع سرمایه گذاران، اطمینان بخشی مستمر و پرهیز از نوسانات مقرراتی، می‌تواند اعتماد عمومی به بازار را تقویت کند. در نهایت، باید پذیرفت که بازار سرمایه بخشی از کلیت اقتصاد کشور است. اگر محیط کلان اقتصادی به سمت شفافیت، انسجام و ثبات حرکت کند و در کنار آن، مشکلات ساختاری صنایع نیز مورد توجه قرار گیرد، اثرات مثبت آن در بازار نمایان خواهد شد. امید است در ادامه مسیر، با پرهیز از اقدامات مقطعی و حرکت به سمت اصلاحات پایدار، فضای سرمایه گذاری در کشور به شرایط مطلوب تری برسد.
الگوی روسی بازگشایی بورس
احسان خاتونی، کارشناس بازار سرمایه ضمن ارزیابی وضعیت موجود به راهکارهای لازم جهت برون رفت از این شرایط پرداخت و گفت: بخشی از فشار فروش این روزها را می‌توان ناشی از ناپایدار بودن وضعیت آتش بس ارزیابی کرد. این نگرانی که به طور مستمر از سوی کارشناسان نظامی و تحلیلگران سیاسی داخلی و خارجی از طریق رسانه‌ها مطرح می‌شود، آثار روانی سنگینی بر سهامداران و سرمایه گذاران وارد کرده است. خاتونی، تصمیم اخیر نهاد ناظر بازار سرمایه مبنی بر بازگشایی بازار پس از تعطیلی، بدون برنامه ریزی دقیق را یک تصمیمی غیرحرفه ای دانست که با انتقاد فراوان همراه بوده است. وی گفت: باز شدن ناگهانی بازار در حالی که حمایت مشخصی از آن صورت نگرفت و صفوف فروش سنگین و گسترده شکل گرفت، نشانه ای از نبود راهبردی منسجم در مواجهه با بحران های مالی است.
برخی صاحب نظران پیشنهاد داده اند که به جای تعطیلی، بهتر بود دامنه نوسان به مثبت و منفی یک درصد محدود و حجم مبنا افزایش می یافت تا بازار به صورت کنترل شده تر مدیریت شود. برای مقایسه، در زمان جنگ اوکراین و روسیه، بازار سهام روسیه نیز برای مدتی بسته شد، اما بازگشایی آن با برنامه ریزی دقیق همراه بود؛ به طوری که ابتدا سهام شرکت‌های بزرگ باز شدند، با حمایت مواجه شدند و به تدریج سایر نمادها وارد جریان معاملات شدند. متاسفانه چنین رویه‌های حرفه ای و مدیریت شده ای در رگولاتوری بازار سرمایه ایران کمتر دیده می‌شود. این شیوه مدیریت بحران می‌تواند منجر به خروج اعتماد از بازار سرمایه شود؛ موضوعی که در بلندمدت پیامدهای بسیار جدی تری برای اقتصاد خواهد داشت. در شرایطی که در جنگ فیزیکی، دولت برای جبران خسارات افراد اقدام می کند، بازار سرمایه عملا به حال خود رها شده و سهامداران در خط مقدم این بحران بی دفاع مانده اند. در چنین شرایطی، لازم است بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی، به طور فوری برنامه‌های حمایتی گسترده ای برای بازار سرمایه تخصیص دهند؛ بازاری که اکنون نیز در سطوح ارزندگی بالایی قرار دارد. قابل ذکر است که بانک مرکزی در مواقعی برای جبران ناترازی بانکی و اضافه برداشت ها، مبالغ سنگینی را به سیستم بانکی تزریق می کند، اما در حمایت از بازار سرمایه، حتی کسری از آن منابع نیز به کار گرفته نشده است.
در نهایت باید یادآور شد که شرایط کنونی کشور عادی نیست و حمایت از بازار سرمایه در چنین فضایی، از اهمیت کمتری نسبت به مدیریت خود جنگ برخوردار نیست. بازار سرمایه نه تنها بازتابی از اعتماد عمومی است، بلکه نقشی محوری در مقاومت اقتصادی کشور ایفا می کند. امید است سیاستگذاران هرچه سریع تر نسبت به احیای این اعتماد اقدامات عملی و موثری اتخاذ کنند.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید