سدهایی که آب به زمین‌های تشنه استان اردبیل می رسانند
اردبیل - ایرنا - هنوز فصل گرما نرسیده دمای هوا در اردبیل تابستانی گرم را تداعی می‌کند، بارش‌ها در سال زراعی جاری بسیار کم شده و خشکسالی همچنان سایه شوم خود را بر سر منطقه تداوم بخشیده و کشاورزان برای گریز از خسارت به محصولات تشنه خود تنها چشم امید به سدهایی دارند تا آب ذخیره شده پشت آن رهاسازی شود.
دو سه روز پیش باتوجه به کم بارشی اول بهار مقدار یک هزار و 500لیتر در ثانیه از آب سد سبلان و مقدار 500لیتر دیگر نیز از سد احمد بیگلو این شهرستان رهاسازی شد تا زمین‌های کشاورزی و باغ های تشنه کشاورزان سیراب شود. این سدها دو سه سال پیش بهره‌برداری شد و اکنون در ابتدای فصل خشکسالی به داد کشاورزان رسیده‌اند.
آب از گذشته نه چندان دور در اردبیل رو به کاهش گذاشته است، هم بارش‌ها کم شده و هم چشمه‌های زیر زمینی از مدتها پیش رو به نزول و کاهش گذاشته و در این میان اگر آب سدهای که در سالهای اخیر اجرایی شده نبودند خشکسالی دمار از روزگار کشاورزان استان در آورده و آنها را بیچاره می‌کرد.
یکی از اقدامات ماندنی نظام جمهوری اسلامی ایران بویژه در زمان دولت تدبیر و امید پیش بینی و اجرای سدهایی برای جمع آوری آبهای سطحی و ذخیره‌سازی آنها بود، سدهایی که تعدادی از آنها در سالهای اخیر به بهره‌برداری رسیده و چند سد و طرح پایاب آنها نیز در مرحله افتتاح قرا گرفته است.
بر اساس اعلام مسئولات استان اردبیل احداث 10 سد بزرگ در استان اردبیل طی سالهای اخیر اجرایی شده است، سه سد از این تعداد در جریان سفر رییس جمهوری در دی ماه سال 98 به بهره‌برداری رسید. مطالعات فنی 10 سد مخزنی دیگر نیز با اخذ مجوزهای لازم از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.
سد احمدبیگلو در مشگین شهر، سد بفراجرد خلخال و سد تازه‌کند گرمی (قباله یا سمبورچای) سه سدی هستند که در سال 98 به بهره برداری رسید.
سد گیوی و سد سبلان نیز از جمله سدهایی هستند که عملیات اجرایی آنها در دولت تدبیر و امید تکمیل شده و هم اکنون طرح‌های پایاب آنها در حال اجرا هستند.
سد گیوی (کوثر) با ظرفیت 76 میلیون متر مکعب 102 متر ارتفاع دارد، این سد روی رودخانه گیوی چایی از نوع خاکی سنگ ریزه‌ای با هسته رسی احداث و حجم مفید آن 53 میلیون مترمکعب است.
سد عنبران هم از جمله سدهایی است که احداث آن در دولت تدبیر و امید سرعت گرفته و هم اکنون دارای 50 درصد پیشرفت فیزیکی می باشد.
همچنین دولت تدبیر و امید بیش از 15 هزار میلیارد ریال برای اجرای پروژه پایاب سد خداآفرین سرمایه‌گذاری کرده و در حال حاضر هم تسریع در روند عملیات اجرایی پروژه پایاب این سد نیازمند تخصیص اعتبارات بیشتر است که تلاش می‌شود اعتبار لازم تامین شود.
شبکه پایاب سد خدا آفرین مغان، سد احمد بیگلو مشگین‌شهر، سد عمارت گرمی و سد تازه کند گرمی طرح‌های چهارگانه‌ای است که منابع مورد نیاز آن از محل صندوق توسعه ملی تامین شده و هم‌اکنون چهار هزار نفر در آنها مشغول بکار هستند.
تکمیل مطالعات فنی سدهای سینه سر و توسانلو و تکمیل احداث سد کله‌سر گرمی با توجه به اعتبار مصوب 110 میلیارد ریالی قانون بودجه 1400، اتمام عملیات سد تازه‌کندگرمی با توجه به اخذ اعتبار مالی جدید در سال جاری و تعیین نهایی پیمانکار تصفیه خانه سد تازه‌کند، مطالعه سدهای اهل ایمان و اینچه‌نو در شهرستان مشگین شهر، مطالعات سدهای نیاخرم و مجره و اقدامات اجرایی برای تکمیل سد گیوی شهرستان کوثر و انتخاب پیمانکار سد هشجین در خلخال نیز جزو برنامه‌های اولویت دار شرکت آب منطقه ای اردبیل می‌باشد.
اکبر بهنامجواستاندار اردبیل در تشریح فعالیت‌های دولت در زمینه سدسازی گفت: سد سازی در دولت تدبیر و امید شتاب گرفته و نمونه بزرگ آن احداث بزرگرترین پروژه آبی خاکی کشور در منطقه مغان می باشد.
وی افزود: پایاب سد خداآفرین در شمال استان اردبیل بعنوان بزرگترین پروژه آبی خاکی کشور، 95درصد پیشرفت فیزیکی دارد که عملیات اجرایی آن در این دولت شدت گرفته است.
استاندار اردبیل اضافه کرد: پروژه پایاب سد خدا آفرین بزرگترین پروژه آبی خاکی بعد از انقلاب است که پنج هزار هکتار از این پایاب سال گذشته به بهره برداری رسیده است.
وی گفت: برای این پروژه بالغ بر 2500میلیارد تومان هزینه شده و حدود یک هزار و 100 میلیارد تومان دیگر نیاز دارد تا 45هزار هکتار زمین از زمین های دیم آبی شود.
بهنامجو ادامه داد: از این میزان برای سال جاری 250 میلیارد تومان تامین شده که بهره برداری از 7 هزار هکتار این اراضی برای سال جاری هدف گذاری شده است.
استاندار اردبیل تشریح کرد: سال گذشته در بخش آبیاری مدرن پنج هزار هکتار در استان به بهره برداری رسیده و برای امسال نیز 12هزار هکتار برنامه‌ریزی شده، که در سفر وزیر جهاد کشاورزی تامین هزینه ایجاد زیرساخت مصوب شد.
بهنامجو اضافه کرد: سال آینده علاوه بر افزایش 700 هزار تن محصولات کشاورزی در بخش پایاب سد خداآفرین، 200 هزار تن دیگر نیز در سایر نقاط افزایش تولید خواهیم داشت.
استاندار اردبیل گفت: با تخصیص 450 میلیارد ریال اعتبار و تکمیل پروژه پایاب سدهای عمارت و احمدبیگلو، سال زراعی آینده اراضی پایاب این سدها واقع در استان به زیرکشت می‌رود..
وی تشریح کرد: پایاب سدهای عمارت و احمد بیگلو در مجموع 5 هزار و 700 هکتار مساحت دارد و از سنوات گذشته کارهای فیزیکی آن شروع شده و به لحاظ کمبود اعتبار لازم دچار رکود نسبی بود.
استاندار اردبیل با بیان اینکه عملیات اجرایی پایاب سد گیوی بدون وقفه در حال انجام بوده و تسریع شده است، گفت: این سد و پایاب آن یکی از آرزوهای دیرینه مردم منطقه می‌باشد و در بازه زمانی 2 ساله تکمیل خواهد شد.
وی افزود: عملیات اجرایی تونلی که آب را از پایین دست سد انتقال خواهد داد به طول 700 متر شروع شده و 6 ماه کار مستمر برای اجرای آن نیاز است.
استاندار اردبیل گفت: برای بهره‌مندی مردم منطقه از این پروژه، سازمان جهاد کشاورزی استان نیز نسبت به احداث شبکه آبیاری فرعی، داخل مزارع و باغات منطقه، برنامه‌ریزی لازم را انجام داده است.
وی ادامه داد: برای تامین مالی احداث شبکه آبیاری پایاب سد گیوی به میزان 220 میلیارد تومان تفاهم‌نامه‌ای بین بانک‌های عامل، وزارت نیرو و استانداری اردبیل مبادله و پیمانکار ذیصلاح نیز انتخاب شده و در منطقه در حال انجام عملیات اجرایی است.
بهنامجو افزود: با احداث شبکه آبیاری پایاب سد گیوی آب کافی و مطمئن برای مصارف بخش‌های مختلف شهرستان کوثر تامین خواهد شد.
عباس جنگی مرنی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل هم در این باره گفت: سال گذشته 11 هزار میلیارد ریال برای اجرای طرح‌های تامین آب استان از محل اعتبارات توازن منطقه‌ای، فاینانس بانک‌های داخلی، منابع ملی و منابع اعتباری سفر ریاست‌جمهوری هزینه شده است.
وی افزود: با این اعتبار بخش بزرگی از طرح‌های نیمه‌تمام آب استان تکمیل شده و به بهره‌برداری می‌رسد.
جنگی مرنی با اشاره به آغاز رایزنی برای جذب چهار هزار میلیارد ریال برای اجرای طرح‌های آبیاری پایاب سدهای استان اردبیل اظهارکرد: برای نخستین بار در کشور از محل فاینانس بانک‌های داخلی 2 هزار و 200 میلیارد ریال برای اجرای طرح آبیاری پایاب سد گیوی جذب شده است.
وی با بیان اینکه طرح شبکه آبیاری و زهکشی سد سبلان و طرح آبرسانی مشگین‌شهر از جمله طرح‌های تامین اعتبار شده است، بیان کرد: تامین منابع مالی شبکه آبیاری و زهکشی سد سبلان از طریق 600 میلیارد ریال فاینانس داخلی و با عاملیت بانک توسعه تعاون پیگیری و به نتیجه رسیده و درحال دریافت می‌باشد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل همچنین از تامین یک هزار میلیارد ریال اعتبار از محل منابع سرمایه‌گذاری بنیاد مستضعفان برای اجرای طرح آبیاری پایاب سد خداآفرین در منطقه مغان خبر داد و بیان کرد: یک هزار و 200 میلیارد ریال اعتبار از محل منابع بانکی نیز برای احداث تصفیه‌خانه آب شهر انگوت جذب شده است.
وی با اشاره به عملیات اجرایی سد عمارت گرمی گفت: عملیات اجرایی این سد پیشرفت خوبی دارد و امید می‌رود تا پایان سال جاری آبگیری شود.
جنگی مرنی افزود: پروژه احداث سد عمارت شهرستان گرمی با پیشرفت فیزیکی 93 درصد به مرحله تکمیل رسیده و عملیات اجرایی این سد توسط پیمانکاران ادامه دارد و در صورت مساعد بودن هوا و تامین اعتبار لازم در زمان مقرر به بهره‌برداری می‌رسد.
وی اظهار کرد: در سایه پیگیری مسئولان وزارت نیرو و استان اردبیل، اعتبارات لازم برای طرح سد عمارت پیش بینی شده و با فاینانس یک هزار میلیارد ریالی بنیاد مستضعفان و جانبازان امیدواری برای تکمیل این سد با مساعد شدن شرایط آب و هوایی منطقه بیشتر شده است.
جنگی مرنی ادامه داد: برای اتمام این پروژه سه هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که تلاش بر این است که این اعتبارت هرچه زودتر تامین شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اردبیل افزود: سد عمارت با حجم مخزن 182 میلیون مترمکعب از نظر حجم بزرگترین سد استان اردبیل است که با بهره‌برداری از آن امکان آبیاری اراضی منطقه و جلوگیری از خروج منابع آبی کشور میسر می‌گردد.
وی ادامه داد: با بهره‌برداری از این سد 15 میلیون متر مکعب آب برای شرب، 75 میلیون متر مکعب برای کشاورزی و 28 میلیون متر مکعب نیز برای امور زیست محیطی اختصاص خواهد یافت
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل همچنین از اختصاص اعتبار مناسب و سرعت گرفتن عملیات اجرایی پروژه‌های پایاب سدها و شبکه‌های آبیاری در این استان خبر داد.
عباس جنگی مرنی ضمن اشاره به تامین مالی احداث فاز اول شبکه آبیاری و زهکشی سد سبلان مشگین‌شهر توسط بانک توسعه تعاون افزود: این بانک 600 میلیارد ریال برای احداث فاز اول شبکه آبیاری و زهکشی سبلان اختصاص داده و اکنون این شبکه در حال احداث و تکمیل است.
وی درباره تامین مالی شبکه آبیاری سد گیوی بیان کرد: اولین تجربه ملی و کشوری برای احداث شبکه آبیاری از فاینانس داخلی در شبکه آبیاری و زهکشی گیوی با مبلغ 2هزار و 130 میلیارد ریال در استان اردبیل در سال گذشته ایجاد شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل با بیان اینکه دولت تدبیر و امید بیش از 15 هزار میلیارد ریال برای اجرای پروژه پایاب سد خداآفرین سرمایه‌گذاری کرده است افزود: تسریع در روند عملیات اجرایی پروژه پایاب سد خداآفرین نیازمند تخصیص اعتبارات بیشتر است که تلاش می‌شود اعتبار لازم تامین شود.
وی اظهار کرد: در دولت تدبیر و امید توجه ویژه‌ای به این پروژه بزرگ شده و با بهره‌برداری آن علاوه بر اشتغال فراوان در بخش کشاورزی سالانه یک میلیون تن تولید محصولات کشاورزی استان افزایش خواهد یافت.
جنگی مرنی با اشاره به اینکه پایاب این سد 36 هزار و 700 هکتار از اراضی دیم دشت مغان را در استان اردبیل آبی خواهد کرد، گفت: پروژه بزرگ پایاب سد خداآفرین در چهار ناحیه عمرانی یک، 2، سه و چهار عملیاتی شده که در ناحیه عمرانی یک در دشت فتحعلی مساحت دارای تخصیص به هکتار هزار و 100 هکتار می‌باشد و تمامی این سطح توسط دستگاه‌های سنترپیوت به سیستم‌های نوین آبیاری تحت فشار مجهز شدند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اردبیل همچنین با اشاره به احداث سد مخزنی سقزچی در شهرستان نمین گفت: این سد در بخش ویلکیج شهرستان نمین یکی از معدود سدهای در حال سرریز شمالغرب کشور است و جاذبه های ویژه منطقه ویلکیج و موقعیت استثنایی سد مخزنی سقزچی و ظرفیت های گردشگری این سد باعث شده، توسعه گردشگری در آن، از اولویت‌های اصلی شرکت آب منطقه ای اردبیل باشد.
وی با اشاره به اینکه این سد یکی از نزدیکترین سدها به مرکز استان است اظهار کرد: جاذبه های سقزچی موجب توسعه منطقه خواهد بود.
جنگی مرنی افزایش طرح‌های آبیاری نوین در استان اردبیل را یادآور شد و گفت: برای نخستین بار در کشور از محل فاینانس بانک‌های داخلی 2 هزار و 200 میلیارد ریال برای اجرای طرح آبیاری پایاب سد گیوی و 600 میلیارد ریال نیز برای اجرای پایاب سد سبلان منابع اعتباری جذب شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اردبیل از اختصاص 120 میلیارد ریال برای آبرسانی شهرهای نمین و عنبران خبر داد و گفت: پیگیری‌های لازم برای تامین منابع مالی طرح آبرسانی نمین و عنبران انجام شده و مبلغ 120 میلیارد ریال برای این طرح اختصاص و اجرای این طرح با سرعت انجام می‌شود.
وی افزود: با اجرای طرح آبرسانی نمین و عنبران، آب شرب و بهداشتی این شهرها و هفت روستای تحت پوشش مجتمع روستایی وحدت تا افق 1425 تامین خواهد شد.
جنگی مرنی درباره عملیات اجرایی سد عنبران نیز گفت: عملیات اجرایی سد عنبران نمین از مرداد 97 با حجم یک میلیون مترمکعب و با هدف تامین آب کشاورزی، تغذیه چاه‌ها و قنوات پایین دست، گردشگری و توسعه صنایع روستایی در بالادست شهر مرزی عنبران با پیشرفت فیزیکی 50 درصد در حال احداث است و این سد در نیمه اول سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
سید غنی نظری نماینده مردم شهرستان خلخال در مجلس شورای اسلامی هم گفت: با تامین اعتبار عملیات اجرایی پایاب سد گیوی در دولت قوت گرفت.
وی با بیان اینکه یکی از مطالبات اصلی مردم شهرستان کوثر تکمیل پایاب سد گیوی است، افزود: پس از جذب منابع مالی لازم عملیات اجرایی پایاب سد گیوی قوت گرفت و اولین محموله از لوله‌های سامانه انتقال آب سد گیوی تخلیه شد.
نظری افزود: با تامین اعتبار 220 میلیارد تومانی طرح پایاب سد گیوی از محل منابع سفر هیات دولت به استان و پیشرفت عملیات اجرایی تونل 800 متری، اولین محموله از لوله های 64 اینچی سامانه انتقال آب پایاب در محل کارگاه این طرح در شهرستان کوثر خریداری شد.
نماینده مردم شهرستان خلخال و کوثر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای توسعه کشاورزی جنوب استان اردبیل توجه ویژه دولت لازم است تا طرح پایاب سد گیوی به شکل جدی اجرا و تکمیل شود، گفت: هر چند در سال 96 بدنه سد به بهره‌برداری رسید اما به منظور بهره‌برداری کامل از سد، پروژه نیازمند تامین اعتبار عمرانی بود.
نظری گفت: دولت طبق وعده‌های خود توسعه مناطق را با جدیت دنبال می‌کند و با پیگیری‌هایی که در ماه‌های اخیر داشتیم توانستیم این اعتبار را برای پایاب سد گیوی جذب کنیم.
وی افزود: با احداث سامانه انتقال آب از سد و خطوط لوله تحت فشار و سازه های آبی آن، کشاورزان و باغداران منطقه از ذخایر و منابع آبی سد گیوی برخوردار خواهند شد.
عباس جهانگیرزاده نماینده مردم بیله‌سوار، پارس آباد و اصلاندوز از پیگیری تامین اعتبارات لازم جهت تکمیل سد خداآفرین توسط کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی خبر داد.
وی افزود: اعتبارات لازم جهت اجرای ادامه پروژه پایاب سد خداآفرین از طریق کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس پیگیری و تصمیماتی جهت اجرایی کردن و تکمیل پروژه اتخاذ خواهد شد.
جهانگیرزاده ادامه داد: مشکل تخصیص اعتبارات جهت اجرای پروژه در اولین فرصت پیگیری می شود و تا پایان امسال بیش از 50 درصد پایاب سد خداآفرین به کشاورزان واگذار و آماده کشت خواهد شد.
نماینده مردم پارس‌آباد، بیله‌سوار و اصلاندوز در مجلس شورای اسلامی گفت: بر اساس وعده‌ای دولت قرار است حداقل 38 هزار هکتار از اراضی پایاب سد خداآفرین به مرحله بهره‌برداری برسد.
جهانگیرزاده اظهار کرد: متاسفانه به رغم وعده‌های داده شده مبنی بر اجرای 62 هزار هکتاری اراضی پایاب سد خداآفرین
این میزان به 50 درصد کاهش رسید و پروژه بلاتکلیف باقی ماند که با توجه به کسری بودجه برای تکمیل این پروژه، هم‌افزایی و افزایش توان اقتصادی مردم منطقه نیز در منطقه حاکم است.
وی با اشاره به این که پروژه پایاب سد خداآفرین به عنوان یکی از پروژه‌های مهم آبی به شمار می‌رود افزود: درصدد هستیم با وعده‌هایی که دولت در این زمینه داده است حداقل 38 هزار هکتار اراضی پایاب سد خداآفرین به مرحله بهره‌برداری برسانیم تا با این مهم در راستای خدمات‌رسانی به کشاورزان و مردم منطقه جامه عمل پوشانده شود.
ولی اسماعیلی نماینده مردم شهرستان گرمی در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: برای تکمیل و بهره‌برداری از سد در حال احداث عمارت 300 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
وی افزود: احداث سد عمارت در مراحل پایانی قرار دارد و تلاش می‌شود که با تامین اعتبار مورد نیاز، آب این سد به مزارع کشاورزی منطقه منتقل شود.
اسماعیلی با بیان این که اراضی شهرستان گرمی در حوزه اصلی بهره‌برداری از این سد قرار دارد، تاکید کرد: تا تعیین تکلیف نهایی حقابه اراضی شهرستان گرمی در پایاب سد عمارت، اجازه نخواهم داد که قطره‌ای از آب آن به محلی دیگر تخصیص یابد.
نماینده گرمی در مجلس شورای اسلامی گفت: سد عمارت شهرستان گرمی مغان به عنوان بزرگترین سد استان اردبیل با هدف تامین شرب، کشاورزی و حفاظت محیط زیست با مجوز تخصیص 118 میلیون متر مکعب آب در 60 کیلومتری غرب شهر گرمی در دست اجراست و با 93 درصد پیشرفت فیزیکی مراحل نهایی ساخت را طی می‌کند.
وی ادامه داد: با تکمیل و بهره‌برداری از این سد، 12 هزار هکتار از زمین‌های دیم شهرستان گرمی مغان زیر پوشش آبیاری قرار می‌گیرد.
اسماعیلی بیان کرد: عملیات اجرایی این سد از زمان تخصیص منابع مالی از صندوق توسعه ملی در سال 1394 سرعت گرفته است.
تاکنون 10 سد مخزنی بزرگ و 42 سد مخزنی کوچک در استان اردبیل احداث شده است.
گزارش: یعقوب شاددل
*س_برچسب‌ها_س*
