سمت‌وسوی مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی ایران
تهران - ایرنا - وضعیت مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی ایران در سال گذشته و پیش‌بینی‌های دو مرجع جهانی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی از نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم برای امسال و سال آینده در گزارشی که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران منتشر کرده، مورد بررسی قرار گرفت.
معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران گزارشی را از آخرین وضعیت برخی از شاخص‌های اقتصادی تهیه و منتشر کرده‌است. در این گزارش موضوعاتی مانند بررسی وضعت نرخ تورم در ایران و سایر کشورها، عملکرد دولت در تامین مالی از طریق بازار سرمایه، بدهی و فروش اوراق دولتی بررسی شده‌است. کارشناسان در این گزارش همچنین به میزان صادرات و واردات کشور و تراز تجاری کشور و مهم ترین مبادی و مقاصد تجاری کشورمان پرداخته‌اند. از دیگر موضوعات مهم دیگر این گزارش بحث رشد اقتصادی و پیش‌بینی‌های انجام شده از سوی دو نهاد بین‌المللی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول درباره رشد اقتصاد اقتصادی ایران است.
موضوعات جانبی که اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده از جمله وضعیت همه‌گیری بیماری کرونا در کشور، تراکنش‌های اینترنتی، تغییر قیمت مواد غذایی و... در این گزارش اتاق تهران بررسی شده‌است.
پیش‌بینی نرخ تورم در ایران از نگاه نهادهای بین‌المللی
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی نرخ تورم چه تورم میانگین و چه نقطه به نقطه است. طبق گزارشی که اتاق تهران منتشر کرده‌است در فوریه سال 2021 (بهمن - اسفند 1399) تورم نقطه به نقطه کشور نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 48.2 درصد بوده‌است که که پس از ایران، آرژانتین با نرخ تورم 40.2 درصدی و ترکیه با نرخ تورم 15.6 درصد کشورهایی هستند در صدر جدول با بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه قرار دارند.
همچنین تحولات تورم در کشور از منظر دو مرجع بین المللی یعنی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پولی مورد بررسی قرار گرفته‌است که با پیش‌بینی‌های این دو مرجع، انتظار تورم 29 تا 39 درصدی در سال جاری وجود دارد.
پیش‌بینی این دو مرجع حاکی از این است که میزان تورم در سال 1401 بین 21.7 تا 27.5 درصد خواهد بود. طبق گزارش‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نرخ تورم بین سال‌های 1379 تا 1396 در ایران 16.3 درصد بوده‌است.
نگاهی به تجارت ایران در سال گذشته همچنین مهم‌ترین مقاصد صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته فدراسیون روسیه، جمهوری آذربایجان، اندونزی، پاکستان، هند، افغانستان، ترکیه، امارات متحده عربی، عراق و چین بوده‌است که سه کشور چین، عراق و امارات سهم 62 درصدی در مقاصد صادرات کالایی ایران داشتند.
موضوعی که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته افت توام صادرات نفتی ایران به مقاصد چین و ترکیه در مقابل بهبود صادرات غیرنفتی ایران به این دو مقصد است. براساس گزارش اتاق بازرگانی، تراز تجاری این ایران و ترکیه در دو ماه اول سال 2021 منفی 74 درصد بوده و میزان واردات از ترکیه 335 میلیون دلار و میزان صادرات به ترکیه 304 میلیون دلار بوده که ازاین 4.4 میلیون دلار صادرات نفتی است. اما در دو ماه اول سال 2020 ترازن تجاری دو کشور منفی 153 درصد ثبت شده که ورادات از این کشور 338 میلیون دلار و صادرات به آن 219 میلیون دلار بوده که صادرات نفتی سهم 10.7 میلیون دلاری داشته‌است.
در تجارت با چین؛ در دو ماه اول سال 2021 تراز تجاری با این کشور منفی 385 درصدبوده که واردات از چین رقمی بالغ بر 1330 میلیون دلار و صادرات به آن 944 میلیون دلار بوده که 1.2 میلیون دلار آن صادرات نفتی بوده‌است. اما آمار نشان می‌دهد در دو ماه اول سال 2020 تراز تجاری ایران و چین منفی 237 درصد و. ورادات از این کشور 1392 میلیون دلار و صادرات به آن 1155 میلیون دلار بوده که 355 میلیون دلار آن صادرات نفتی بوده‌است.
موضوع دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده افزایش 61 درصدی صادرات نفتی و غیرنفتی به اتحادیه اروپا به همراه رشد 56 درصدی واردات از این اتحادیه در بازه زمانی فوریه 2021است. همچنین سهم تقریبا 100 درصدی صادرات غیرنفتی از کل صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی دو ماه نخست 2021 از دیگر بخش های این گزارش است.
پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی مثبت در سال 1400
یکی از شاخص‌های مهمی که وضعیت اقتصادی هر کشور با آن سنجیده می‌شود، نرخ رشد اقتصادی است. در گزارش اتاق بازرگانی تهران، پیش‌بینی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول مورد بررسی قرار گرفته‌است. در ابتدا باید گفته شود که این دو نهاد تایید کرده‌اند که اقتصاد ایران در سال گذشته با براورد نرخ رشد 1.5 تا 1.7 درصدی از رکود خارج شد. همچنین چشم انداز نرخ رشد کمتر از 3.9 درصدی در بازه بلندمدت برای دو سال آینده برای ایران پیش‌بینی می‌شود.
براساس گزارش‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، بین سال‌های 1379 تا 1396 نرخ رشد اقتصادی ایران مثبت 3.9 درصد، در سال 1397 منفی 6 درصد، در سال 1398 نرخ رشد اقتصادی منفی 6.8 درصد بوده و این دو نهاد پیش‌بینی کرده‌اند که نرخ رشد اقتصاد در سال جاری 2.1 تا 2.5 درصد و در سال آینده 2.1 تا 2.2 درصد باشد.
افت و خیزهای بورسی
مهم‌ترین اتفاق اقتصادی سال گذشته را می‌توان افت و خیزهای بازار سرمایه و افزایش ضریب نفوذ بورس در خانوار و مردم عنوان کرد. طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران، شاخص کل بورس در پایان معاملات سی‌ام فروردین ماه امسال 1216713 بوده و ارزش بازار بورس تهران در پایان معاملات سی‌ام فروردین 4858 هزار میلیارد تومان ثبت شده‌است.
همچنین در حالی که بازدهی ماهانه بورس تهران در فروردین سال 1399 میزان 36 درصد بود، این عدد در فروردین امسال به منفی 7 درصدی رسید. شاخص کل هم در 30 روز اول امسال منفی 7.1 درصد بود و بازدهی کل سال گذشته 155 درصد ثبت شده است. شاخص کل هم وزن در 30 روز اول امسال منفی 2.3 درصد بوده که این شاخص در کل سال گذشته 148 درصد بوده است.
گزارشی از عملکرد دولت در تامین منابع مالی
طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران، دولت توانسته از طریق بازار سرمایه 227 هزار میلیارد تومان تامین مالی کند که جزییات این تامین مالی در گزارش شرح داده‌است.
تامین مالی از طریق بازار سرمایه در بخش سرمایه‌ای در سال گذشته 227 هزار میلیارد تومان بود که این عدد در سال 1398 به 115.3 هزار میلیارد تومان رسید. همچنین تامین مالی بازار سرمایه در بخش بدهی در سال 1398 بالغ بر 100.7 هزار میلیارد تومان بود که این عدد در سال گذشته 220.2 هزار میلیارد تومان ثبت شده‌است. طبق آمار گفته شده رشد تامین مالی بازار سرمایه در این مدت به میزان 2.1 برابر بوده است.
عوامل اصلی تشکیل دهنده تامین مالی در سال 1399 اعم از انتشار اوراق با سهم 49 درصد، افزایش سرمایه با سهم 44 درصد و عرضه اولیه با سهم 7 درصد بوده که دو عامل مهم افزایش منابع سرمایه‌ای در سال 1399 در مقایسه با سال قبل،؛ افزایش انتشار اوراق مالی از 101 به 220 هزار میلیارد تومان (رشد 2برابر) افزایش عرضه اولیه در بورس و فرابورس از حدود 5.3 به 31 هزارمیلیارد تومان (رشد 5.8 برابر) و افزایش سرمایه شرکت‌ها از 110 به 196 هزار میلیارد تومان (رشد 1.8 برابر) بوده‌است.
همچنین در این گزارش ترکیب 196 هزارمیلیارد تومان افزایش سرمایه؛ از محل مجوزهای ارائه شده (99 هزار میلیارد تومان) و از محل مازاد تجدید ارزیابی (97 هزارمیلیارد تومان) اعلام شده‌است. انتشار 44 هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی و 130 هزارمیلیارد تومان اوراق مرابحه عام با سهم 79 درصد و 46 هزار میلیارد تومان اوراق اجاره، مرابحه و سلف موازی استاندارد شرکتی با سهم 21 درصد از محل‌های تامین مالی دولت بوده‌است.
عملکرد عملیات حراج بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی در سال گذشته از دیگر مواردی است که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌است. طبق این گزارش در خرداد ماه سال گذشته 10.9 هزار میلیارد تومان، در تیر ماه 31.4 هزار میلیارد تومان، در مرداد 14.75 هزار میلیارد تومان، در شهریورماه 10.34 هزار میلیارد تومان، در مهر 1.39 هزار میلیارد تومان، در آبان ماه 8.95 هزار میلیارد تومان، در آذر 8.45 میلیارد تومان، در دی ماه 12.8 هزار میلیارد تومان، در بهمن ماه 10.37 میلیارد تومان و در اسفند 16.7 هزار میلیارد تومان اوراق به فروش رفته که در مجموع 125.7هزارمیلیارد تومان منابع مالی در 42 مرحله حراج اوراق در سال 1399 به دست آمده‌است.
افزایش 2.7 درصدی تراکنش خریدهای اینترنتی
بخش دیگری از این گزارش درباره میزان تراکنش‌های خریدهای اینترنتی است که نشان می‌دهد این تراکنش‌ها در سال گذشته نسبت به سال 1398 افزایش یافته می‌توان حدس زد یکی از دلایل افزایش تعداد تراکنش‌های اینترنتی بحث قرنطینه در دوران اپیدمی کرونا بوده‌است.
طبق این گزارش،65.8 هزار میلیارد تومان میزان خرید اینترنتی در اسفند ماه 1399 است که سهم 11.3 درصدی از کل تراکنش‌ها در این سال را دارد اما خرید اینترنتی در کل سال 1399 بالغ بر 793 هزار میلیارد تومان بوده که 2.7 برابر کل خرید اینترنتی در سال 1398 است.
بررسی روند تغییرات جهانی در قیمت مواد غذایی
یکی از موضوعاتی که اقتصاد هر کشور چه صادرکننده و چه واردکننده را تحت تاثر قرار می‌دهد تغییرات قیمت جهانی مواد غذایی است. در این گزارش روند شاخص قیمت مواد غذایی فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) آمده‌است که این تغییرات قیمتی بر اقتصاد کشور هم موثر بوده است. بر این اساس، فوریه و مارس 2021 بالاترین رشد ماهانه شاخص کل از ژوئن 2014 تاکنون را داشته و 10 ماه متوالی رشد شاخص کل تجربه شد. افزایش شاخص بهای تمام گروه‌های غذایی در ماه مارس 2021 با برتری در رشد شاخص بهای روغن خام، شکر و لبنیات ثبت شده‌است و دنیا به مدت 10 ماه متوالی افزایش شاخص بهای روغن خام به دلیل استمرار نگرانی‌ها از کاهش سطح ذخایر و افت تولید روغن آفتابگردان و کانولا (نوعی روغن گیاهی) در اروپا و منطقه دریای سیاه ضمن وجود تقاضای قوی در حوزه بیودیزل مواجه شد.
کاهش سرعت افزایش قیمت شکر به علت چشم انداز صادرات قوی هند ضمن ادامه افزایش تقاضای واردات چین، افزایش قیمت کره به علت کاهش عرضه بین‌المللی توسط اروپا و استمرار تقاضای واردات در آسیا، سومین ماه متوالی کاهش قیمت پنیر به علت کاهش تقاضای لحظه‌ای، افزایش شاخص قیمت گوشت به علت رشد تقاضای واردات کشورهای آسیایی به خصوص چین برای واردات گوشت طیور ضمن عدم تغییر قابل توجه بهای گوشت قرمز و کاسته شدن از افزایش قیمت غلات به دلیل بهبود چشم انداز تولید و عرضه عمومی ضمن استمرار رشد تقاضا به ویژه از سوی کشور چین از جمله اتفاقات این بازه زمانی در این بخش بوده که به ثبت فائو رسیده‌است.
افزایش قربانی‌های کرونا در ایران
عامل مهمی که از بیش از یک سال گذشته اقتصاد دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده، پاندومی کرونا در جهان است که اقتصاد ایران هم آسیب زیادی از آن متحمل شده که ابعاد آن بسیار گسترده است. طبق گزارش اتاق بازرگانی تعداد کل مبتلایان به ویروس کرونا 2.26 میلیون نفر و تعداد کل فوتی‌ها 67130 نفر بوده‌است. در یک ماه فروردین امسال میانگین فوتی ها در روز 156 نفر و میانگین مبتلایان 14570 نفر ثبت شده‌است که این افزایش 1.8 برابری میانگین تعداد فوت شده‌های روزانه و میانگین تعداد مبتلایان جدید نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد.
*س_برچسب‌ها_س*