سیاست خارجی رئیسی در گوشه رینگ / از بایگانی مذاکرات برجام تا سونامی تحریم‌های جدید
قرن نو نوشت: دولت رئیسی طی دو ماهی که اعتراضات مردمی کلید خورده با برخی چالش‌ها در عرصه بین‌المللی روبه‌رو شده است؛ از بلاتکلیف‌شدن برجام تا به‌راه‌افتادن سونامی تحریم‌ها علیه ایران.
دولت ابراهیم رئیسی از اواخر شهریورماه که اعتراضات سراسری کلید خورده تا به امروز، گرفتار چند چالش بزرگ دیپلماتیک شده است؛ سونامی تحریم‌ها از سوی غرب به‌راه افتاده و مذاکرات برجام بی‌سرانجام رها شده است. از سوی دیگر در منطقه نیز با تنش‌های جدیدی با سعودی‌ها روبه‌رو شده است.
این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که نتانیاهو بار دیگر قدرت را در اسرائیل به‌دست گرفته است و برخی گمانه‌ها از برنامه‌ریزی او برای حمله به ایران حکایت دارد.
تحریم پشت تحریم
از همان روزهای آغازین اعتراضات در ایران، برخی کشورها مانند آمریکا، کانادا، اتحادیه اروپا و... تهران را به بهانه نقض حقوق بشر تحریم کردند؛ آنچنان که کانادا تحریم‌هایی را علیه شش شخص و چهار نهاد ایرانی اعمال کرد و شورای نگهبان و مجلس خبرگان از جمله نهادهای تحریم‌شده در این لیست بودند.
دولت کانادا همچنین اعلام کرد تحریم‌هایی را علیه محمد کرمی، فرمانده قرارگاه قدس جنوب شرق نیروی زمینی سپاه اعمال کرده است.
آلمانی‌ها نیز ادعایی درباره تحریم‌شدن سپاه مطرح کرده‌اند. آمریکا، انگلستان و سوئیس هم به جمع کشورهای تحریم‌کننده طی چند ماه اخیر اضافه شده‌اند و تحریم‌هایی را به بهانه ارسال پهپاد به روسیه برای جنگ با اوکراین علیه ایران اعمال کردند. آنچنان که وزارت خارجه انگلیس با صدور بیانیه‌ای به اتهام «ارائه پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین» تحریم‌هایی را علیه حسین باقری، سیدحجت‌الله قریشی و سعید آقاجانی اعمال کرد.
مذاکرات برجام به بن‌بست رسید؟
در این فاصله که کشور درگیر اعتراضات است، پیام‌هایی از سوی ایران به طرف‌های مذاکره‌کننده برای تعیین تکلیف برجام فرستاده شده است؛ اما به‌نظر می‌رسد کشورهای اروپایی و آمریکا علاقه چندانی برای مشخص‌شدن تکلیف برجام خاصه در شرایط فعلی ندارند. فضا آنقدر درباره برجام بلاتکلیف شده است که برخی تحلیلگران از بن‌بست مذاکرات و مرگ برجام سخن می‌گویند.
چندی پیش نیز پایگاه خبری واشنگتن فیری بیکن در گزارشی به نقل از برخی افراد حاضر در نشست محرمانه مقامات دولت جو بایدن با اعضای کنگره آمریکا مدعی شد که مقامات دولت بن‌بست مذاکرات احیای برجام با ایران را اعلام کرده‌اند.
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز درباره وضعیت مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین مدعی شده دلیل اینکه مذاکرات در یک بن‌بست قرار دارد و دلیل این که پیش نمی‌رود، این است که ایران در دو ماه گذشته، موضعی در این مذاکرات اتخاذ کرده که واقعاً مغایر با بازگشت به توافق است. آن‌ها درخواست‌هایی مطرح می‌کنند که هیچ ارتباطی به برجام [توافق هسته‌ای] ندارند. تا زمانی که این‌طور باشد، مذاکرات در وقفه خواهد بود. مذاکرات در حال حاضر حتی در دستورکار قرار ندارد و تمرکزی روی آن نیست.
اما، برخلاف اظهارات رابرت مالی، در چند روز گذشته، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان خبر داد که طی روزهای آینده هیئتی از ایران برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وین سفر خواهد کرد.
ایران به عربستان حمله می‌کند؟
از دیگر حواشی که این روزها سیاست خارجی ایران را درگیر کرده، حاشیه‌سازی در روابط بین ایران و عربستان است.
روزنامه وال‌استریت ژورنال چند روز قبل مدعی شد عربستان به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد ایران درصدد آماده‌سازی برای حمله به اهدافی در داخل این کشور است. بنا بر این ادعا، سعودی‌ها این اطلاعات را در اختیار آمریکا قرار داده‌اند در صورتی که، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از آن ابراز بی‌اطلاعی کرده است.
ادعایی که با واکنش ناصر کنعانی روبه‌رو شد و او در پاسخ به سؤال خبرنگاران در مورد گزارش منتشرشده در روزنامه وال‌استریت ژورنال مبنی بر تهدیداتی علیه یکی از کشورهای منطقه و اتهامات بی‌پایه و اساس به جمهوری اسلامی ایران در این خصوص اظهار کرد: اینگونه خبرسازی‌های مغرضانه از سوی برخی محافل غربی و صهیونیستی با هدف ایجاد فضای منفی علیه جمهوری اسلامی ایران و تخریب روندهای مثبت جاری با کشورهای منطقه صورت می‌گیرد.
نورنیوز، رسانه شورای عالی امنیت ملی هم در توئیتی نوشت: ادعای یک رسانه آمریکایی درباره قصد ایران برای حمله به اهدافی در عربستان که مستندی نیز برای تأیید آن ارائه نشده در حالی مطرح شده که نقش تحریک‌کننده رسانه‌ها و عناصر مورد حمایت سعودی در تبدیل اعتراض به اغتشاش در ایران که با صدمات مادی و انسانی تأسف‌بار همراه بود، قابل کتمان نیست.
بحران‌های دیپلماتیک گریبانگیر دولت سیزدهم
به‌نظر می‌رسد دولت رئیسی نه‌تنها در سیاست داخلی بلکه در سیاست خارجی هم درگیر ناکارآمدی است و رئیسی آنچنان که باید و شاید تسلط بر امور سیاست خارجی ندارد و چالش‌های دیپلماتیک ایران روزبه‌روز بیشتر می‌شود.