عیارسنجی یک ادعا با محک مستندات تاریخی / روحانی طرف مذاکره مک فارلین بود؟

اخیرا، برخی فعالان و رسانه های اصولگرا، در پی درگذشت مک فارلین، مشاور امنیت ملی ریگان که خرداد ماه 1365 به همراه گروهی از دیپلمات‌های آمریکایی، طی سفری مخفیانه با هویت جعلی ایرلندی به تهران آمد، حسن روحانی، رئیس وقت کمیسیون سیاست خارجی مجلس و از نزدیکان آیت الله هاشمی را طرف مذاکره مک فارلین، معرفی کرده اند.

این نخستین باری نیست که کسی مدعی «مشارکت» حسن روحانی در مذاکرات دوجانبه با هیات آمریکایی می‌شود. اردیبهشت سال 93 نیز، فیلم مستند درباره زندگی سیاسی حسن روحانی، رئیس جمهور وقت با عنوان «من روحانی هستم» منتشر شد که بر نقش او در مذاکره با رابرت مک‌فارلین، مشاور امنیت ملی ریگان تاکید داشت.

سایت تاریخ ایرانی، همان زمان نوشت: چند ماه قبل نشریه «فارین پالیسی» مدعی شده بود حسن روحانی در یکی از جلسات مذاکرات هیات آمریکایی که البته بدون حضور مک‌فارلین و به ریاست اولیور نورث برگزار شد، حضور داشته است. در این گزارش آمده بود: «حسن روحانی 37 ساله و مشاور ارشد سیاست خارجی دولت ایران و رئیس‌جمهور آینده کشورش با هیاتی از مقامات کاخ سفید در طبقه آخر هتل هیلتون در تهران هم‌نشین شد. 27 می 1986 بود و روحانی آمده بود تا پنهانی واسطه توافقی با آمریکایی‌ها شود.»

مذاکره با مک فارلین به روایت کتاب خاطرات آیت الله هاشمی

اما همچنان درباره «حضور یا عدم حضور» حسن روحانی در مذاکره با مقامات آمریکایی روایت‌های متفاوتی وجود دارد. اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال 65 می‌نویسد: «آقای [محسن] کنگرلو اطلاع داد که هواپیمای حامل قطعات گران‌قیمت آمریکایی - که با پاسپورت ایرلندی آمده‌اند و به نام ایرلندی هستند - در فضای تهران است. به آقای دکتر روحانی گفتم که برای کنترل قطعات و اداره مسائل سیاسی و مذاکرات همکاری کنند. افطار میهمان نخست‌وزیر بودیم. آقایان [محسن] کنگرلو [مشاور نخست‌وزیر] و [احمد] وحیدی [مسوول اطلاعات سپاه] آمدند. گزارش وضع هیات آمریکایی را دادند. یک چهارم قطعات هاک درخواستی را آورده‌اند. آقای مک‌فارلین مشاور ویژه ریگان و شخصیت‌های حساس دیگر آمریکا در هیات‌اند. برای سران کشور ما کلت و شیرینی هدیه آورده‌اند و خواهان ملاقات با سران‌اند.»

او می‌افزاید: «قرار شد هدیه را نپذیریم و ملاقات ندهیم و مذاکره را در سطح دکتر هادی و دکتر روحانی و مهدی‌نژاد مخفی نگه داریم و [مذاکرات] محدود به مساله گروگان‌های آمریکایی در لبنان و دادن قطعات هاک و چند قلم دیگر اسلحه [باشد]. آن‌ها بیشتر خواهان مذاکره در مسائل کلی و سیاسی‌اند. می‌خواهند یک نفر دائما در هواپیمای خودشان برای تماس با خارج از طریق ماهواره بماند. این را هم قبول نکردیم.»

هاشمی هیچ جا از خاطراتش اشاره‌ای به نشستن روحانی «پای میز مذاکره» نمی‌کند و تنها بر مخفی نگه داشتن مذاکرات میان چهار نفر که یکی از آن‌ها روحانی است، تصریح دارد. دلیل عدم مذاکره روحانی هم روشن است؛ مخالفت امام با مذاکره سران کشور با هیات آمریکایی. سایت شبکه ایران، وابسته به روزنامه ایران در تاریخ 5 خرداد 1389، طی گزارشی که به «بازیگران ماجرای ایران‌گیت» می‌پرداخت و در خبرگزاری فارس هم بازنشر شد، با اشاره به همین مخالفت نوشته بود: «در سال 1365 حسن روحانی رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس بود. وی در واقع به مانند اکنون دست راست هاشمی رفسنجانی در مذاکرات بود. با ورود مک‌فارلین به تهران، هاشمی رفسنجانی، روحانی را به عنوان مذاکره کننده معرفی می‌کند و در خاطراتش نیز بر این مسئله تأکید می‌کند اما نهی امام از ورود مقامات عالی‌رتبه به مذاکرات سبب شد تا روحانی در میز مذاکرات حضور نداشته باشد.»

بیشتر بخوانید:

• روایت مشاور آیت الله هاشمی از قضیه مک فارلین و فرماندهی امام در پشت جبهه / امام به چیزی کمتر از سقوط صدام فکر نمی کرد

• مک فارلین، چهره جنجالی سیاسی آمریکا درگذشت

علی لاریجانی: روحانی در قضیه مک‌فارلین نقشی نداشت

در چنین شرایطی است که فیلم مستند «من روحانی هستم» که جز ماجرای مک‌فارلین به چند موضوع تاریخی دیگر از جمله ماجرای مشهور 99 نفر نیز اشاره دارد، زیر عنوان «مک‌فارلین» جنجالی شد. علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نخستین کسی بود که به طرح نام حسن روحانی به عنوان یکی از افراد دخیل در ماجرای مک‌فارلین واکنش نشان داد. او 7 اردیبهشت 93 در دیدار با اعضای تشکل‌های بسیج کارگران با اشاره به مسائل مطرح شده در فیلم «من روحانی هستم» گفت: «این موضوعات خلاف واقع است، زیرا در این سی‌دی آقای روحانی را متهم کرده‌اند که در جریان مک‌فارلین حضور داشته، اما ایشان نقشی در این امور نداشتند و عاملان این جریان هم اکنون مشخص هستند.»

لاریجانی با بیان اینکه منتقدان روحانی «مشی مارکسیستی دارند» و «برای کوبیدن دولت دست به هر کاری می‌زنند» و «به تاریخ دروغ می‌گویند»، افزود: «دعوای داخلی برای مردم نان و آب و نیست. همه باید یکصدا و متحد باشیم، در غیر این صورت دود این تحرکات و اقدامات تنها به چشم طبقات ضعیف می‌رود، همچنین نمی‌توان با کلید آزادی بیان خلاف گفت.»

2121