غرب به تهران امتیاز داد؟
اولکسی آرِستوویچ، مشاور نظامی در دفتر ولادیمیر زلنسکی مدعی شده است که مقامات ایران در ازای یک «پیشنهاد معین» ارسال یک محموله موشک‌های دوربرد را که قرار بود به روسیه بفرستند، متوقف کردند. البته هنوز صحت و سقم این خبر توسط تهران تایید نشده است. اما اگر این خبر تایید شود ایران باید مابه ازای این اقدام، پیشنهاد مهم و درخور توجهی دریافت کرده باشد.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، اگر ادعای تازه مشاور ولادیمیر زلنسکی مبنی بر اینکه «تهران در قبال پیشنهادی معین که نمی توانست از آن صرف‌نظر کند، ارسال یک‌محموله از موشک های دوربرد به روسیه را متوقف کرده است» صحت داشته باشد، فصل جدیدی را در بازیگری ایران در جنگ روسیه و اوکراین خواهد گشود.
اکنون مساله مهمی که مطرح است این است که در صورت درست بودن این خبر، ایران در قبال چه پیشنهادی پذیرفته است که به روسیه موشک نفرستد؛ آن هم در شرایطی که روابط تهران و مسکو در مسیر راهبردی‌شدن قرار گرفته و یکی از عناصر این روابط راهبردی همکاری های نظامی است. در چنین شرایطی، پیشنهاد به تهران باید خیلی چشمگیر باشد که بتواند در این مقطع ارسال سلاح به مسکو را متوقف کند. اولکسی آرِستوویچ، مشاور نظامی دفتر ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در خصوص توقف ارسال موشک های ایران به روسیه گفت: «مقامات ایران ارسال یک‌محموله موشک های دوربرد را که قرار بود به روسیه بفرستند، متوقف کردند.»
او در توضیح ادعای خود گفت که اقدام ایران، نتیجه «یک پیشنهاد معین» بود که تهران نمی توانست از آن صرف نظر کند. به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی وب‌سایت اسرائیلی وای نت در این زمینه نوشت، الکسی آرستوویچ، در مصاحبه ای مدعی شده است پیشنهادی به ایران ارائه شد که نمی توانست آن را رد کند تا عرضه تسلیحات به روس ها را کُند کند. به نوشته این وب‌سایت، آرستوویچ در یک گفت وگوی زنده در کانال یوتیوب با مارک فیجین، کنشگر و وکیل روسی الاصل مخالف ولادیمیر پوتین، اظهارات خود را با استناد به «منابع دیپلماتیک» بیان کرده است. او در توضیح ادعای خود گفت که اقدام ایران، غیر از فشارهای وارده به تهران، نتیجه «یک پیشنهاد معین» بود که تهران نمی توانست از آن صرف نظر کند. آرستوویچ توضیح بیشتری در باره این پیشنهاد نداد.
او ادعا کرده که جمهوری اسلامی همچنین روند ارسال سایر محموله های نظامی به روسیه را «کُند» کرده است؛ زیرا روشن شده که ادامه این اقدام برایش پیامد خواهد داشت. با وجود اینکه صحت و سقم این خبر هنوز مشخص نیست، آنچه مبرهن است و بسیاری از کارشناسان نیز به آن اذعان کرده اند، این است که دخالت دادن ایران در جنگ روسیه علیه اوکراین عواقب زیادی برایش به همراه خواهد داشت. در این راستا نیز رئیس جمهور اوکراین از تلاش برای متهم کردن ایران در بحث فروش پهپاد به روسیه و استفاده از آن در جنگ روسیه علیه این کشور فروگذار نکرد. در این بین، ایران از ابتدا ارسال پهپاد به مسکو را رد کرده بود؛ اما به یکباره وزیر خارجه اعلام کرد که به روسیه پهپاد ارسال شده، منتها قبل از جنگ. البته امیرعبداللهیان در آخرین اظهارنظر خود در تماس تلفنی با نیکولای میلکوف، وزیر امور خارجه بلغارستان، تاکید کرد: «ما بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت، منعی در صادرات و واردات سلاح نداریم، اما سلاحی به روسیه برای به‌کارگیری در جنگ اوکراین نداده ایم. موضع ما مخالفت با گسترش ناتو در منطقه و مخالفت با جنگ در اوکراین است.» وی تاکید کرد: «ما مخالف تداوم جنگ در اوکراین هستیم و برای آتش‌بس تلاش می‌کنیم.»
اتحادیه اروپا عقب نشست؟!
مساله ارسال موشک و پهپاد به روسیه برای غرب نیز به دستاویزی با هدف اعمال فشار بیشتر بر ایران تبدیل شد؛ تا جایی که حتی انتظار می‌رود کشورهای اروپایی و غربی با تمسک به این مساله به قطعنامه 2231 رجوع و مکانیزم ماشه را فعال کنند. البته روز گذشته غرب نیز تاحدودی در مواضع اعلامی اش در قبال ایران نرمش نشان داد؛ همچنان‌که یک مسوول در اتحادیه اروپا اعلام کرد این اتحادیه دلایل کافی برای اثبات گزارش‌های ارسال موشک از ایران به روسیه ندارد.
به گزارش «ایسنا» به نقل از روسیا الیوم، یک منبع عالی‌رتبه در اتحادیه اروپا اعلام کرد که مسکو و تهران بارها این اخبار و گزارش‌ها را تکذیب کردند. ما نیز در بروکسل درحال جمع‌آوری اطلاعات در این خصوص هستیم. این منبع در گفت وگو با خبرنگاران گفت: «ما از گزارش‌هایی مبنی بر اینکه ایران می خواهد موشک های بالستیک به روسیه بدهد تا در جنگ اوکراین استفاده کند اطلاع و تلاش داریم اطلاعاتی جمع آوری کنیم که این مساله را اثبات کند.» در عین حال وی خاطرنشان کرد که از این اخبار و گزارش‌ها نگران هستیم و اگر صحت آنها تایید شود، تحریم‌هایی علیه ایران وضع خواهیم کرد. پیش‌تر مشاور زلنسکی مدعی شده بود که موشک های مسکو درحال تمام شدن است، به همین دلیل در تلاش است که به موشک های بالستیک ایرانی دست یابد.
اگر حرف های مشاور زلنسکی درباره توقف ارسال موشک های دوربرد به روسیه در قبال پیشنهاد معین درست باشد، این پرسش مطرح می‌شود که چه پیشنهادی توانسته است در این شرایط توجه تهران را جلب کند و آن را از ارسال موشک بازدارد. کارشناسان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» سه‌احتمال را مطرح کردند: نخست، مسکوت ماندن قطعنامه انتقادی علیه ایران در شورای حکام؛ دوم، بسته‌شدن پرونده پهپادها و سوم، فراهم‌شدن زمینه همکاری ایران و اوکراین در مورد صادرات غلات.
قطعنامه انتقادی مسکوت بماند
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین درباره این خبر گفت بعید می دانم که این خبر پایه و اساس جدی داشته باشد. وی با اشاره به اینکه حدس و گمان در خصوص این پیشنهاد خیلی دشوار است، توضیح داد: «اگر بخواهیم بگوییم اتحادیه اروپا در حوزه برجام پیشنهادی به ایران داده تا دست به این اقدام بزند که می دانیم اکنون مسائل باقی مانده درباره برجام بین تهران و واشنگتن، آن هم در حوزه تضمین و مسائل مربوط به آژانس است، پس اتحادیه اروپا نمی تواند در این بازی دخل و تصرفی داشته باشد.» احمدی افزود: «در مورد آمریکا نیز می دانیم که آنها در حوزه تضمین و مسائل باقی‌مانده پادمانی نمی توانند پیشنهادی به ایران بدهند.» دیپلمات پیشین با اشاره به پیشنهاد تصویب قطعنامه انتقادی علیه ایران در نشست آتی شورای حکام گفت: «تنها گزینه ای که می توان متصور بود، این است که ایران در قبال مسکوت گذاشتن این قطعنامه که متن پیش نویس پیشنهادی آن نیز نسبتا تند است پذیرفته باشد که ارسال موشک به روسیه را متوقف کند.»
پایان پرونده پهپادها
مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا هم در این باره گفت: «اگر این خبر صحیح باشد، می تواند در چارچوب تغییر سیاست های تاکتیکی ایران در قبال جنگ اوکراین باشد که در هفته های اخیر به‌شدت بر آن تاکید شده است.» وی با اشاره به اینکه از ابتدای بحران اوکراین، رفتار ایران نشانه ای از همراهی و همدلی ایران با روسیه در جنگ بود، ادامه داد: «در ماه های اخیر، به‌ویژه بعد از آنکه هجمه ها علیه ایران و احتمال باز شدن پرونده ایران در شورای امنیت مطرح شد، تاحدودی مواضع تهران تغییر کرده است.»
کارشناس مسائل اروپا تاکید کرد که در صورت صحت این خبر این احتمال وجود دارد که طی روزها و هفته های آتی، هجمه تبلیغاتی علیه ایران در قبال جنگ اوکراین کاهش پیدا کند. وی در نهایت درباره پیشنهاد احتمالی به ایران گفت: «تنها بده‌بستانی که می تواند بین ایران و اوکراین صورت گرفته باشد، این است که اوکراین پرونده پهپادهای ایرانی را ببندد و در این صورت زمینه برای ارسال پرونده ایران به شورای امنیت دیگر فراهم نخواهد بود. در عین حال موضوع پهپادها دیگر ابزاری برای فشار بر ایران نخواهد بود.»
همکاری در زمینه صادرات غلات
همچنین مهدی مطهرنیا، آینده پژوه سیاسی گفت: «این مساله که آیا ایران ارسال موشک و پهپاد به روسیه و سپس توقف ارسال را پذیرفته است هنوز مشخص نیست و این ادعایی است که فعلا توسط مشاور رئیس جمهور اوکراین مطرح شده است.» وی با اشاره به اینکه اگر بحران اوکراین دامن ایران را بگیرد، می تواند زمینه های متفاوتی از فشار بر ایران را فراهم آورد، ادامه داد: «تغییر احتمالی سیاست تهران در مورد ارسال سلاح تنها محصول یک پیشنهاد نمی تواند باشد، بلکه این پیشنهاد می تواند شدت بخش جریان حرکت ایران از بازگشت از همکاری با روسیه در چارچوب ارسال سلاح به این کشور برای جنگ در برابر اوکراین تلقی شود.» این کارشناس افزود: «این پیشنهاد باید در چارچوب همکاری بیشتر اوکراین با ایران در جهت صدور بیشتر غلات و نیازهای اقتصادی تهران و در کنار آن، ایجاد فضای مناسب گفت‌وگو در خصوص مساله ایران با نظام بین‌الملل ارزیابی شود.» وی در نهایت گفت: باید منتظر تایید این خبر و انتشار محتوای پیشنهاد به ایران باشیم و ببینیم آیا پیشنهاد در حدی بوده است که بتواند ایران را از روسیه جدا کند.
همچنین بخوانید