محرمانه ایرانی دولت بایدن
اولین جلسه محرمانه دولت جو بایدن برای تمامی سناتورها با محوریت ایران عصر روز گذشته در واشنگتن برگزار شد و طی آن مقامات ارشد آمریکا توضیحاتی درخصوص مساله ایران ارائه دادند. در این نشست محرمانه وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا، کالین کال معاون سیاسی وزیر دفاع آمریکا، مورگان میور معاون رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا، برایان نلسون معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات...
میچ مک کانل، رهبر اقلیت سنا، که چند ماه پیش خواستار برگزاری جلسه توجیهی درباره ایران شده بود، در صحن مجلس سنا گفته است که تهدید از سوی ایران در دوران ریاست جمهوری جو بایدن افزایش یافته است. یکی از دستیاران جمهوری‌خواه مجلس سنا گفت که این جلسه توجیهی «به تاخیر افتاده» بود. مک کانل پس از آنکه دو ماه پیش یک پیمانکار آمریکایی در سوریه کشته شد دولت بایدن را مورد انتقاد قرار داد؛ پیمانکاری که ادعا می‌شود توسط گروه هایی که از سوی ایران حمایت می شوند کشته شده است. آمریکا نیز طی حملاتی در سوریه به این اقدام واکنش نظامی نشان داد. دستیار یکی از اعضای دموکرات سنا گفت که شرمن از این فرصت برای به روزرسانی اطلاعات سناتور ها در مورد اوضاع مذاکرات با ایران استفاده خواهد کرد. او بدون توضیح بیشتر گفت: «در مذاکرات هسته ای پیشرفت هایی حاصل شده است.» در هفته های اخیر خبرهای بیشتری از روند مذاکرات هسته ای منتشر می‌شود و به نظر می‌رسد که برخی تحولات در این حوزه چه از سوی آژانس، چه اتحادیه اروپا و چه آمریکا در حال رخ دادن است.
وال استریت ژورنال اخیرا گزارش داده که کشورهای اروپایی با توجه به پیشرفت های برنامه هسته ای ایران کاخ سفید را برای احیای دیپلماسی با ایران تحت فشار گذاشته اند. این رسانه آمریکایی در گزارش 12 مه -22 اردیبهشت - نوشت: کشورهای اروپایی که از پیشرفت های ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم نگران هستند دولت بایدن را برای احیای مسیر دیپلماسی با ایران با هدف جلوگیری از بحران هسته ای احتمالی تحت فشار قرار داده اند. با وجود این و به رغم بروز نشانه هایی مبنی بر تمایل اروپا به بازگشت به ریل برجام، اما همچنان گره برجام در واشنگتن در حال کور تر شدن است. از اواخر اسفند ماه با سفر علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران به اسلو و دیدار با تروئیکای اروپایی، اندکی شاهد بهبود در روابط هستیم. متعاقب این تغییر فضا، وزرای خارجه ایران و فرانسه نیز 17 فروردین و همزمان با دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان برای رسمیت بخشیدن به توافق 19اسفند در پکن، با یکدیگر دیدار کردند.
دیداری که 22 اردیبهشت منجر به آزادی دو تبعه فرانسوی از سوی ایران و گفت وگوی تلفنی حسین امیرعبداللهیان و کاترین کلونا شد و مورد استقبال مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفت. همچنین بعد از سفر اسفندماه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، برخی تحرکات مثبت بین تهران و آژانس در جریان است. پولیتیکو در ادامه این گزارش نوشت: در مجموع، احتمال زیادی وجود دارد که جلسه خصوصی کمی شلوغ شود زیرا دولت، برخی از دموکرات ها و جمهوری‌خواهان بر سر نحوه مدیریت ایران با هم اختلاف دارند. سناتور جونی ارنست ماه گذشته در یک درخواست دو حزبی از بایدن برای تقویت مجدد تلاش های ایالات متحده با هدف اعمال تحریم ها بر محموله های نفت و گاز ایران، ده ها سناتور را با خود همراه کرد. او در بیانیه ای گفت: «بسیار ناامیدکننده است که درخواست دو حزبی من برای اجرای تحریم های نفتی ایران، که دوازده سناتور جمهوری‌خواه و دموکرات آن را امضا کرده اند، با وجود ضرب الاجل هنوز پاسخی از سوی دولت دریافت نکرده است.»
خبرگزاری رویترز هشتم اردیبهشت ماه در گزارشی در این خصوص نوشت: «با توجه به افزایش صادرات نفت ایران به‌رغم تحریم های آمریکا علیه ایران به دلیل برنامه هسته ای آن، گروهی از سناتورهای آمریکایی از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات از جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا خواستند که به اداره تحقیقات امنیتی این کشور که یکی از ادارات وزارت امنیت داخلی آن است اجازه داده شود که محموله های نفتی و گازی ایران را توقیف کند.»
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی روز دوشنبه در حضور خبرنگاران مدعی شد که از ماه اوت، ایران بیش از 400 پهپاد به روسیه داده است که بیشتر آنها «شاهد» بوده اند. در ازای آن، مسکو با برنامه های موشکی و دفاع هوایی خود به تهران کمک می‌کند یا به آن هواپیماهای جنگنده می‌فروشد. وی گفت «این یک مشارکت دفاعی تمام عیار است» و افزود که تحریم های بیشتری برای افرادی که به پیشرفت آن کمک می‌کنند اعمال خواهد شد. به گزارش پولیتیکو از زمان خروج ایالات متحده از توافق با ایران در سال 2018، تهران میزان غنی سازی اورانیوم خود را افزایش داده و به غنی سازی 90درصد بیش از هر زمانی نزدیک شده است.
تردید گروسی درباره احیای برجام
همزمان با این تحولات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه «سی بی‌اس» کانادا گفت که احتمال احیای سریع توافق هسته ای قدرت های جهانی با ایران به شکل گذشته آن کم است. به گزارش «انتخاب» به نقل از یورونیوز، وی با این حال بر لزوم حفظ تماس ها بین طرف ها برای بازگشت به میز مذاکره تاکید کرد. رافائل گروسی سفر ماه مارس خود به ایران و توافق صورت گرفته با مقام های ایرانی در راستای افزایش نظارت های آژانس را «مفید» دانست. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود که این نهاد در جریان سفر وی به تهران به همه خواسته های خود دست نیافت اما توافق صورت گرفته با مقام های ایران «گامی در مسیر درست» بود. رافائل گروسی احتمال احیای برجام را در صورت عدم‌همکاری ایران با آژانس «صفر» دانست. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در همین راستا بر لزوم همکاری «سازنده» بین نهاد تحت نظر او و تهران تاکید کرد.
آخرین وضعیت همکاری ها با آژانس
جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه 19 اردیبهشت در توییتر از تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران خبر داد و نوشت: «درباره همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صحبت کردیم که اخیرا شتاب بیشتری گرفته است. تاکید کردم که ایران باید به این کار ادامه دهد.» در آخرین تحولات از مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خبرنگار وال استریت ژورنال خبر داده که آژانس نصب مجدد دوربین ها را در تاسیسات غنی سازی ایران آغاز کرده است. لارنس نورمن خبرنگار وال استریت ژورنال ظهر روز سه شنبه 2 مه - 12 اردیبهشت - در توییتی نوشت: «شایعات تایید شد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توانسته است نصب مجدد دوربین های حذف شده و... را در ایران آغاز کند. انتظار می‌رود این روند طی چند روز آینده به پایان برسد.»
این در حالی است که شبکه خبری بلومبرگ اوایل هفته جاری در گزارشی با استناد به گزارشی از مدیرکل آژانس انرژی اتمی مدعی شده است که نظارت بر برنامه هسته ای ایران در سال گذشته کاهش 10 درصدی داشته است. به گزارش «ایسنا»، شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی درباره کاهش بازرسی های هسته ای در ایران تصریح کرد که نظارت بر برنامه هسته ای ایران در سال گذشته پس از حذف دوربین ها و تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توسط این کشور کاهش یافت و سبب شد تا نگرانی‌های بین‌المللی در مورد توانایی انجام بازرسی ها افزایش یابد.
همچنین بخوانید