محسن‌هاشمی: قهر از صندوق رأی درست نیست / راهبرد مشارکت بالا دنبال شود
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران گفت: مشارکت بالای مردم بسیار اهمیت دارد و هم‌اکنون بر همگان روشن شده که کشور احتیاج به انتخابات رقابتی و با مشارکت بالا دارد و بحث اصلی مقامات عالی کشور نیز همین مشارکت بالاست.
به گزارش خبرنگار حوزه احزاب خبرگزاری تسنیم، محسن هاشمی‌رفسنجانی رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران در برنامه تلویزیونی «صف اول» که با موضوع رقابت در انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شد، طی سخنانی ضمن تسلیت ایام عزای امام حسین (ع) و گرامیداشت روز خبرنگار بیان کرد: خوب است صدا و سیما اجازه دهد که احزاب و گروه‌ها بیشتر درباره مشکلات کشور سخن بگویند و ان‌شالله انتخابات با رقابت، مشارکت و امنیت بالایی داشته باشیم. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند "دوست تو کسی است که سخن را به راستی به تو بگوید نه‌اینکه فقط تو را تصدیق کند" و هدف بنده و سایر افراد این است که کمکی به پایداری جمهوری اسلامی کنیم و امیدواریم مورد قبول مردم واقع شود.
وی افزود: مشارکت بالای مردم بسیار اهمیت دارد و هم‌اکنون بر همگان روشن شده که کشور احتیاج به انتخابات رقابتی و با مشارکت بالا دارد و بحث اصلی مقامات عالی کشور نیز همین مشارکت بالاست. کشور احتیاج به مجلس متکثر، ملی و کارآمد دارد و مجلس دارای جایگاه بالایی است که اگر تصمیمات دقیق گرفته شود، در مدیریت کشور تأثیرات بالایی خواهد داشت.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: بعضاً دیده می‌شود که دست‌اندرکاران علاقه‌ای به مشارکت بالا نشان نمی‌دهند؛ در حالی که مقامات عالی کشور دنبال مشارکت بالا هستند و توصیه بالاترین مقام کشور از ابتدای سال بر این بوده ولی تابحال حرکت جدی و برنامه‌های راهبردی نمی‌بینیم. مقامات عالی کشور به‌دنبال انتخابات همراه با سلامت، امنیت و رقابت و مشارکت بالا هستند و مشخصاً نباید صدا و سیما مانند برخی انتخابات‌های گذشته به سمت فعالیت‌های کلیشه‌ای برود که اثری در مشارکت بالا نداشته باشد.
هاشمی‌رفسنجانی عنوان کرد: آیا واقعا مجریان و مدیریان در مجلس، دولت، صدا و سیما، شورای نگهبان و حتی امنیتی‌ها دنبال چنین مسیری هستند و این مسیر پرشور را انتخاب می‌کنند؟ مثلاً همین مسئله پیش‌ثبت‌نام‌ها که به‌طور ناگهانی رخ داد و اعلام شد و حلقه تصمیم‌گیری جریان‌های سیاسی به‌شدت تنگ شد. این گروه‌ها در شرایطی قرار گرفتند که آمادگی ثبت‌نام نیروهای خود را ندارند. شاید آمار ثبت‌نام‌ها زیاد باشد ولی جریانات سیاسی را در فشار قرار داد و این اقدام موجب می‌شود که نوعی انتخابات شکل می‌گیرد که گویا انتخابات یک کنکور است و در اطلاعیه‌ای می‌خواهند که همه ثبت‌نام کنند. در صورتی که حضور جریانات سیاسی با برنامه‌ریزی مشارکت بالا را رقم می‌زند.
وی گفت: اکثر جریانات سیاسی این فرض را داشتند که انتخابات از اواخر مهرماه کلید می‌خورد ولی به یک‌باره پیش‌ثبت‌نام مطرح شد. این می‌تواند موجب شود که جریانات سیاسی آن‌طور که لازم است در ثبت‌نام صحیح عمل نکنند.
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران اظهار داشت: در کشور سه نگاه نسبت به رأی مردم، انتخابات و نحوه اداره نظام وجود داشته است. اگر اصل بر این باشد که نظام برای اینکه مقبول باشد به مشروعیت و کارآمدی احتیاج دارد، کارآمدی قوا و دستگاه‌ها امر مهمی است که بعد از مشروعیت موجب می‌شود یک نظام مورد اقبال مردم قرار بگیرد و مردم آن نظام را دوست داشته باشند.
هاشمی‌رفسنجانی بیان کرد: نگاه اول نگاهی است که آیات مانند نائینی، امام خمینی (ره) و آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و تعداد زیادی از علما داشته و دارند که تأیید می‌کنند حتی اگر نظام اسلامی بر اساس این فکر که می‌خواهد احکام اسلامی را اجرا کند و حمایت اکثریت مردم را نداشته باشد، این نظام نامشروع است. پس داشتن اکثریت مشروعیت می‌آورد و سال‌ها در کشور به این نگاه عمل شد.
وی ادامه داد: نگاه دوم که بخشی از علما، بخشی از مدرسین حوزه علمیه قم و بخشی از شورای نگهبان به آن اعتقاد دارند این است که نقش مردم را به این میزان در ایجاد مشروعیت برای نظام نمی‌بینند و می‌گویند حضور مردم ایجاد مقبولیت می‌کند و می‌گویند نظام ولایت فقیه نظام مشروعی است و اگر رأی مردم را داشته باشیم، برای کارآمدی نیازمند به رأی داریم و این رأی مقبولیت بیشتری برای نظام ایجاد می‌کند. از دوره‌ای بود که از مشروعیت به سمت مقبولیت‌آوری رأی مردم رفتیم.
فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: متأسفانه در سال‌های بعد نیز نگاه سومی شکل گرفت که معتقد بود اکثریت جامعه در سطح مشروعیت و در مقبولیت لازم نیست و در حدی لازم است که زینتی برای نظام باشد و این فکر در برخی علما ایجاد شد. زینت به‌مانند یک جواهری که یک خانم برای رفتن به مهمانی از آن استفاده می‌کند و بعد ان را کنار می‌گذارد. اینان به مردم این‌طور نگاه می‌کنند و می‌گویند نظام ولایت فقیه احتیاجی به رأی اکثریت ندارد و به‌عنوان زینت خوب است که مورد استفاده قرار بگیرد.
هاشمی‌رفسنجانی گفت: با نگاه به تمامی انتخابات‌ها در 45 سال گذشته، کارکرد نظریات مذکور را خوب خواهیم دید و لازم است آسیب‌شناسی دقیقی نسبت به 39 انتخابات گذشته داشته باشیم تا بتوانیم این چهلمین انتخابات را به‌عنوان یک انتخابات بسیار عالی در سطح بالا برگزار کنیم.
وی افزود: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در بیش از 13 انتخابات شرکت کردند و اعضای خانواده ما نیز در انتخابات‌ها شرکت کردیم و در برخی باختیم و رأی نیاوردیم ولی در همه انتخابات‌ها رأی دادیم و بر اساس دلسوزی برای نظام و مشارکت بالا این سخنان را می‌گوییم.
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران خاطر نشان کرد: از دوران امام خمینی (ره) تا سال 1396 در انتخابات ریاست جمهوری همواره پرشور و رقابت وجود داشت و بیش از 70 درصد مشارکت داشتیم. چون مبنای دست‌اندرکاران مشروعیت نظام بود و مشروعیت نظام را بر اساس رأی مردم فرض می‌کردند اما در انتخابات مجلس هفتم به سمت این نگاه که رأی مردم مقبولیت‌ساز است رفتیم و مشارکت کاهش یافت؛ مجالسی داشته‌ایم که با مشارکت کم‌تر مردم شکل گرفت و رقابتی نبود. چون نظارت استصوابی وارد معرکه انتخابات شد، البته دو انتخابات مهم داشتیم؛ یکی مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در سال 1394 بود که با وجود وقایعی که رخ داد، شاهد رأی تاریخی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بودیم.
هاشمی‌رفسنجانی بیان کرد: احزاب باید نقش خود را در کشور بازی کنند تا مشارکت بالا برود؛ چون احزاب تشکیل می‌شوند تا قدرت اجرایی را به‌دست گرفته و حکمرانی کنند ولی متأسفانه در کشور ما بهای جدی به احزاب داده نمی‌شود. در این هفت‌ماه تا انتخابات باید روش تغییر کند و به جریانات سیاسی و احزاب در صداو سیما و رسانه‌هایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند اهمیت داده شود تا مشارکت بالا شکل بگیرد.
وی گفت: از ابتدای انقلاب تاکنون حدود 400 حزب ثبت‌شده و آمده و رفته‌اند و هم‌اکنون حدود 130 حزب در کشور داریم ولی باز بی‌رونق هستند و تنها حدود 40 حزب عضو خانه احزاب هستند و بر اساس تقسیم‌بندی‌های اصلاح‌طلبان، اصولگرایان، معتدلین و مستقلین فعالیت می‌کنند. باید در چهارماه گذشته جلسه گذاشته می‌شد و به‌صورت راهبردی عمل می‌شد، نه‌اینکه الان بگویند قصد داریم مشارکت را بالا ببریم و سریع به نتیجه برسیم.
فعال سیاسی اصلاح‌طلب اظهار داشت: از ابتدای انقلاب این مشکل وجود دارد که ساختار نظام ولایی با وجود احزاب خیلی هم‌گون نیست و این مشکل در 44 سال بررسی نشده تا احزاب بتوانند خوشان را نشان داده و وظایف‌شان را اجرا کنند. چون احزاب ضعیف هستند نمی‌توانند 14 کمیسیون تخصصی مجلس را پوشش دهند. دست‌اندرکاران انتخابات به‌نحوی عمل کنند تا احزاب لیست‌هایی بدهند که نخبگان در آن حضور داشته باشند تا در مجلس بتوانند کمیسیون‌ها را پوشش دهند تا قوانین درست در کشور بررسی شود.
هاشمی‌رفسنجانی عنوان کرد: کارآمدی مجلس بسیار مهم است و نقش احزاب برای کارآمدی مجلس بسیار مهم اهمیت دارد ولی تاکنون ان‌طور که باید، توجه نشده است.
وی در ادامه سخنان خود بیان کرد: از سال 1396 به بعد دو انتخاباتِ مجلس در 1398 و ریاست جمهوری 1400 را برگزار کزدیم؛ متأسفانه نظریه زینتی بودنِ رأی مردم در این دو انتخابات به‌نوعی حاکم شد و به همین دلیل شاهد کاهش رقابت و مشارکت حتی نسبت به دوره‌های قبل بودیم. در انتخابات مجلس یازدهم در تهران 25 درصد از واجدین شرایط شرکت کردند و در ریاست جمهوری سال 1400 فقط 42 درصد رأی صحیح داشتیم و 58 درصد مردم با عدم رأی یا رأی باطله نظر خود را نشان دادند. اگر درست عمل نکنیم موجب تضعیف نظام می‌شود و باید منویات ولایت فقیه مد نظر همگان قرار بگیرد.
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران گفت: خوشبخانه به نظر می‌رسد با حوادث خشن سال گذشته بخش‌هایی از نظام و برخی دستگاه‌های امنیتی به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از دلایل شلوغ شدن خیابان‌ها، خلوت شدن صندوق‌های رأی بود. یعنی وقتی مردم از صندوق ردی برای انجام تغییر ناامید می‌شوند، سعی می‌کنند حرف خود را در کف خیابان بزنند. نظر امنیتی‌ها این است که اگر می‌خواهیم اعتراضات را حل کنیم باید به رونق انتخابات کمک کنیم.
هاشمی‌رفسنجانی عنوان کرد: به نظر می‌رسد روشی که برای بالا بردن مشارکت بکار گرفته شده، کارامد نیست و روشی که مقام معظم رهبری دنبال آن هستند با این روش به‌دست نمی‌آید و باید در شیوه عمل در انتخابات تغییراتی ایجاد کنیم. باید به سمتی برویم که صندوق‌های رأی را به حالتی در بیاوریم تا مردم با علاقه به سمت آن بروند. امروزه مردم به اشخاص نگاه نمی‌کنند بلکه به عملکردها می‌نگرند.
وی بیان کرد: اگر روش اجرا را کارآمد نکنیم حتی اگر جبهه اصلاحات به میدان بیاید، و یا حتی اگر شخص آقای خاتمی و یا آقای موسوی هم لیست دهند شاید مردم در انتخابات شرکت نکنند. پس باید به سمتی برویم که تأثیرگذاری نهادهایی مانند مجلس، وزارت کشور و ساختارهای موجود به‌طوری باشد که موجب مشارکت بالا شده و منویات مقامات عالی کشور اجرا شود.
فعال سیاسی اصلاح‌طلب خاطر نشان کرد: یکی از مسائل بسیار مهم این است که مردم حس کنند این امکان وجود دارد که گروه‌های سیاسی بتوانند به وعده‌های خود عمل کنند و عدم شکل‌گیری این حس، موجب کاهش مشارکت می‌شود. برای دولت سیزدهم نیز این وقایع رخ داده و نتوانستند برخی وعده‌ها را انجام دهند و برخی اصولگرایانی که به ایشان رأی دادند هم نامید شده‌اند. البته باید دلیل هم برای مردم بیان شده و به مردم امید داده شود تا مردم با علاقه وارد انتخابات شوند.
هاشمی‌رفسنجانی تصریح کرد: اولین گام، تغییر در ساختار فعلی انتخابات است؛ هفت ماه فرصت وجود دارد. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی 40 سال پیش در انتخابات مجلس شرکت کرده بود و توسط آقای جنتی تأیید صلاحیت شدند و الان که 7 سال از فوت ایشان می‌گذرد، اخیراً آیت‌الله جنتی با 100 سال سن به دبیری شورای نگهبان منصوب شده‌اند. این مسئله حالتی برای مردم ایجاد می‌کند که گویا تغییری رخ نخواهد داد؛ همین عدم تغییر موجب کاهش مشارکت می‌شود. البته آقای جنتی از برخی اعضای موجود شورای نگهبان هم میانه‌روتر هستند و سانی آن‌جا حضور دارند که ایشان باید کنترل کنند که تندوری ایجاد نشود.
وی گفت: مردم می‌بینند که ساختار همان است و قرار نیست تغییری ایجاد شود و چون نتیجه خوب نگرفتند، مشارکت می‌تواند کاهش یابد. اولین انتخابات در جمهوری اسلامی که همان همه‌پرسی بود مشارکت بیش از 95 درصد داشت و ما انتخابات ریاست‌جمهوری با مشارکت 85 درصدی داشته‌ایم؛ چطور به انتخابات مجلسی می‌رسیم که 25 درصد در تهران حضور مشارکت می‌کنند؟ چطور می‌توانیم این مشارکت را افزایش دهیم؟
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران بیان کرد: من «انتخابات آزاد» ی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی مطرح کردند را به‌عنوان مسیر واقعی حل مشکل مطرح می‌کنم؛ ایشان هیچ‌وقت با انتخابات قهر نکردند و حتی خودشان رد صلاحیت شدند اما قهر نکردند. ما کسی مانند او را در انتخابت رد صلاحیت می‌کنیم و او به میدان می‌آید و از مردم می‌خواهد که شرکت کنند و در همان انتخاباتی که رد صلاحیت می‌شود، به‌نوعی اثرگذار است.
هاشمی‌رفسنجانی اظهار داشت: باید کاری کنیم که نیروهای سیاسی با علاقه به میدان بیایند؛ باید در هفت‌ماه بقی‌مانده به انتخابات به جایگاه مشروعیت‌ساز به رأی مردم نگاه کنیم و از ان دو موردی که گفتم، عبور کنیم. به نظر می‌رسد برخی مسئولان یا کسانی که در حاکمیت هستند، از پایین بودن مشارکت رضایت داشته باشند و در انتخابات بی‌رونق و خلوت برنده می‌شوند. حتما کسانی در کشور هستند که به‌دنبال انتخابات با مشارکت هستند، چون برنده می‌شوند و نباید این اتفاق افتد چون دستور صریح ولایت فقیه است.
وی ادامه داد: گاها آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی می‌گفت مقام معظم رهبری می‌گویند من یک زمان حرفی را می‌زنم ولی برخی کاری که دل‌شان می‌خواهد و تفسیر خودشان را انجام می‌دهند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: سه موضع سیاسی نسبت به اجرای انتخابات در کشور وجود دارد؛ اولی جریان افراطی که خودش را بی‌نیاز از اکثریت جامعه می‌بیند و می‌خواهد حتی خلاف نظر رهبری انتخبات را بی‌رونق برگزار کند. الان مشکلی اصلی این است و مقام معظم رهبری به این گروه اشاره داشته‌اند.
هاشمی‌رفسنجانی افزود: موضع دوم جریان اصلاخات و میانه‌روست که علاقه‌مند به نظام است ولی می‌خواهد نظام به این نتیجه برسد که مصلحت نظام در پورشور بودن انتخابات است و دیگر گدایی صلاحیت نمی‌کند. در انتخابات گذشته ریاست جمهوری آقایان لاریجانی، جهانگیری و حتی احمد‌ی‌نژاد رد صلاحیت شدند؛ این‌ها دیگر گدایی صلاحیت نخواهند کرد.
وی ادامه داد: این گروه دوم دل‌شان می‌خواهد کشورشان پویا باشد ولی الان حاضر به گدایی صلاحیت نیستند و صبر و سکوت را پیش گرفته و تابحال توصیه‌ای برای حضور در انتخابات نداشتند.
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران بیان کرد: موضع سوم نیز تفریطی‌هایی هستند که عمدتا به‌دنبال براندازی می‌باشند و همین‌هایی که مقام معظم رهبری به آنان اشاره کردند که می‌گویند فقط 10 درصد مردم شرکت کنند. اگرچه برخی از مردم ممکن است با این جریان همراهی کنند اما اکثر جامعه این کار را نخواهند کرد چون نسبت به رهبریِ این جریانِ برانداز اطمینانی ندارند و اختلافات رهبران انان در خارج از کشور نشان داد و جایگاه این جریان را به‌شدت تضعیف کرده است. این جریان سوم تهدیدی برای نظام نیست ولی تهدید اصلی آن افراطیونی هستند؛ چون آن‌ها کشور را به سمت خودبراندازی و خودتحریمی می‌برند.
هاشمی‌رفسنجانی گفت: دو سال قبل در دولت گذشته برجام آماده شده بود و می‌توانستند آن را امضا کنند ولی گفته شد که در دولت بعد امضا کنید؛ در دولت بعد از یک‌سال عده‌ای گفتند صبر کنید تا زمستان سخت بگذرد. گذشت و ما الان این وضع را داریم؛ این‌ها افراطیونی هستند که نقش بازی می‌کنند و کارامدی نظام رخ را نمی‌خواهند و این‌گونه مشارکت کاهش می‌یابد.
وی در پاسخ به این سوال که اگر نماینده مجلس بودید درباره برجام چه نظری داشتید؟ پاسخ داد من گفتم و برجام باید امضا می‌شد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب عنوان کرد: این خودبراندازان با سیاسی کردن مسئله حجاب و عصبانی کردن مردم موجب شدند این مسئله به این شکل برسد. قبل از انقلاب مبارزه سیاسی واقعا سختی داشت اما الان مبارزه با نظام جمهوری اسلامی ساده شده و هر دختری روسری‌اش را از سرش بردارد، گویا با نظام مبارزه می‌کند؛ این نتیجه افراط است.
هاشمی‌رفسنجانی بیان کرد: راه‌کار پیشنهادی من این است که صدا و سیما، ائمه جمعه و تحلیلگران باید درباره مشارکت حداکثری حرکت کنند و مردم را در این شرایط ناامید نکنند تا این کار عدم مشارکت نشود.
وی در ادامه گفت: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در اواخر عمر خود و بعد از 60 سال مبارزه می‌گفت من قبل از انقلاب فکر می‌کردم اگر با استبداد و استعمار مبارزه کنیم، ریشه مشکلات حل کشور حل می‌شود و با از بین بردن استعمار و استبداد ایران بهشت می‌شود ولی بعد از انقلاب دیدم مبارزه با افراط و تفریط از مبارزه با استبداد و استعمار سخت‌تر است. این‌گونه بود که ایشان توسط جریانات تفریطی دو بار ترور شدند؛ یکی توسط فرقان و یکی ترور در سال 1372.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: راه‌حل کشور این است که باید با افراط و تفریط مبارزه کنیم تا مشارکت را بالا ببریم. من نمی‌خواهم قضاوت کنم ولی افراطیون و تفریطیون از هم جدا نبوده و دو روی دو سکه هستند. ممکن است خودبراندازانِ موجود نتیجه جریان نفوذ هم باشند تا انقلاب را از طریق تندروی از بین ببرند.
هاشمی‌رفسنجانی ادامه داد: قهر از صندوق‌ها درست نیست و سیره آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی این نبود؛ چون کم‌هزینه‌ترین راه برای حضور مردم در اداره کشور همین انتخابات است. نباید عده‌ای نظام را به سمت خودتحریمی پیش ببرند. خصوصا نسل جدیدی که در گام دوم با ان روبرو هستیم و نباید کاری کنیم تلقی شود که این انتخابات‌ها به‌صورت جدیدی مهندسی می‌شود و اگر این حس شکل بگیرد، مشارکت کاهشی می‌شود.
وی عنوان کرد: امیدوارم مسیر کشور بتواند با انتخابات سالم، امن، رقابتی و با مشارکت بالا که همه آن را با عنوان «انتخابات آزاد» معرفی می‌کنند به توسعه کشور بپردازد و به سوی بازگشت رفاه برویم و متأسفانه مسیر کشور به سمت فقر می‌رود. برای معرفی اسلام باید ایران آباد و معتدل ساخته شود. همه‌چیز در کشور وجود دارد و افراطیون عدالت اسلامی را نمی‌فهمند و نمی‌توانند آن را اجرا کرده و عقیده‌ای به آن ندارند.