منابع هژمونی منطقه‌ای ایران
بن سوداوار محقق مطالعات جنگ کالج سلطنتی لندن در نشریه اینترنتی کانورسیشن به تحولات اخیر در منطقه پرداخت و نوشت: تلاش های متعدد نیروهای یمنی برای حمله و اختلال در حمل‌ونقل بار در دریای سرخ با حملات هوایی بریتانیا و ایالات متحده به مناطق تحت کنترل یمنی ها از جمله صنعا، پایتخت، مواجه شده است. این مداخله نشان‌دهنده سطح قابل‌توجهی از تشدید تنش در خاورمیانه است و نشان می‌دهد که این منطقه...
در حالی که ارتش یمن اعلام کرده که حملات آنها در تلافی جنگ اسرائیل علیه حماس است، اما در واقع پیچیده تر است. به نظر می‌رسد حمایت ایران از انصارالله یمن بخشی از طرحی است که تهران برای کشاندن غرب به یک درگیری طولانی در خاورمیانه به منظور تشدید اختلافات منطقه ای و پیشبرد هژمونی خود دنبال می‌کند. در سال‌های اخیر، ایران به طور مداوم نقش آفرینی خود را در منطقه نشان داده است. به‌رغم تلاش های غرب و اسرائیل برای جلوگیری از نفوذ ایران اما این کشور اقداماتی را در منطقه انجام داده و تحولات اخیر نشانه ای از شکست غرب در این زمینه است. حتی مجموعه ای از بسته های تحریمی سخت و حملات هدفمند علیه برخی مقامات ایرانی، تهران را از پیگیری اهداف سیاست خارجی خود دور نکرده است.
نشریه اینترنتی کانورسیشن در این گزارش مدعی شده است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران علاوه بر تامین مالی و آموزش نیروهای یمنی، توانایی بالایی در هماهنگی حماس و حزب الله در حملات آنها علیه اسرائیل دارد. این گزارش در عین حال مدعی شد ایران یکی از متحدان کلیدی روسیه در طول جنگ در اوکراین بوده و به ولادیمیر پوتین کمک کرده تا با حملات منظم به زیرساخت های برق در طول دو سال جنگ، فشار خود را بر کی‌یف حفظ کند.
دولت تجدیدنظرطلب؟
به طور خلاصه، ایران یک دولت تجدیدنظرطلب است که می خواهد نظم منطقه ای را تغییر دهد و رفتار تهاجمی اش احتمالا ادامه خواهد داشت. اکنون مشکل بزرگ‌تر (و تکرار‌شونده) که غرب باید به آن بپردازد این است که چگونه می‌توان از توسعه توان هسته ای ایران جلوگیری کرد. این توانایی بدون شک ایران را در انجام برخی اقدامات شجاع‌تر می‌کند. دولت باراک اوباما تصور می کرد که می‌توان این مشکل را با ارائه مشوق های اقتصادی به ایران در ازای تضمین هایی مبنی بر کاهش سطح غنی سازی اورانیوم توسط تهران کاهش داد. این امر در توافق هسته ای در سال 2015 بین ایران، 1+5 (اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد - به علاوه آلمان) و اتحادیه اروپا به اوج خود رسید.
اما برجام امروز تقریبا از بین رفته است. دونالد ترامپ با خروج ایالات متحده از توافق در سال 2018 ناقوس مرگ برجام را به صدا درآورد. تلاش های دولت بایدن برای احیای این توافق نیز هنوز به نتیجه نرسیده است. در حال حاضر، با توجه به فروپاشی روابط ایران و غرب، به نظر می‌رسد که این امر بسیار دور باشد. در هر صورت، کل رویکرد، ساختارهای اجتماعی داخلی را که سیاست خارجی ایران را پیش می‌برد، مورد ملاحظه قرار نداده‌است. رفتار این کشور بر اساس تاریخ و هویت آن به عنوان یک قدرت امپراتوری سابق شکل گرفته است. این چیزی است که بریتانیا و غرب باید به آن توجه کنند.
بیشتر هویت ملی ایران ترکیبی از شور انقلابی، اسلام شیعی و نوعی ناسیونالیسم متمرکز بر تاریخ ایران پیش از اسلام، به‌ویژه امپراتوری ایران در دوران سلسله هخامنشیان (330-550 قبل از میلاد) است. ایران به عنوان یک قدرت امپراتوری سابق و کشوری که انقلاب را تجربه کرده است، فرض می‌کند که حق طبیعی حضور گسترده در منطقه را دارد. موضع تهران با احساس تکلیف دینی هدایت می‌شود. این کشور نقش محافظ جهان تشیع را بر عهده دارد که تا حدی باعث رقابت آن با عربستان سعودی شده است. برعکس، گفتمان سیاست خارجی ایران به غرب به عنوان یک موجودیت انحرافی و امپریالیستی می‌نگرد. این روایت ملی، به عنوان دولتی تحت حملات همیشگی غرب، تجربه درگیری ها با امپراتوری روسیه در قرن نوزدهم و با بریتانیا و آمریکا بر سر کودتای 1953 که به سرنگونی نخست وزیر منتخب محمد مصدق منجر شد، تکیه می‌کند. گمان می‌رود که کودتا شرایط را برای انقلاب 1979 فراهم کرد.
من معتقدم این دو عامل محرک های اصلی رویکرد تهاجمی و ماجراجویی ایرانیان هستند. استقامت کشور در برابر تحریم های غرب که بخشی از آن به دلیل تجارت با روسیه و چین کاهش یافته است، باید به ما یادآوری کند که ایران کشوری نیست که به راحتی جاه طلبی های منطقه ای خود را کنار بگذارد. اگرچه گرانت شاپس، وزیر دفاع بریتانیا از ایران خواسته است تا نیروهای نیابتی خود را کنترل کند، اما به دلیل درخواست بریتانیا، ایران به طور ناگهانی حمایت هایش از نیروهای نیابتی اش را متوقف نخواهد کرد.
بدون سلاح هسته ای
تجهیز ایران به توانایی هسته ای لزوما به این معنا نیست که از آن استفاده خواهد کرد. اما این تصمیم، عزم تهران را برای ادامه رفتار کنونی اش بیشتر می‌کند. این امر اساسا توازن قوا در منطقه را مختل می‌کند و می‌تواند به یک مسابقه تسلیحاتی مارپیچ‌وار با عربستان سعودی منجر شود. بنابراین سیاست خارجی اصلی بریتانیا در خاورمیانه باید جلوگیری از دستیابی ایران به زرادخانه هسته ای باشد. بریتانیا تاکنون از اعمال اقدامات قهری برای بازدارندگی ایران اجتناب کرده است. اما استراتژی بریتانیا در قبال ایران باید بدون ابهام و با خطوط قرمز روشن باشد. ایجاد ائتلاف با شرکای منطقه ای کلید این امر خواهد بود. دولت کنونی بریتانیا به طور قابل توجهی نمی خواهد تنش ها را تشدید کند و ممکن است بخواهد سیاستی بدون ریسک در منطقه دنبال کند. اما، به طور فزاینده ای، این گزینه ممکن است دیگر در دسترس نباشد.
--> اخبار مرتبط