میراث ناملموس عاشورایی

میراث ناملموس عاشورایی، در زمره مهمترین مواریث فرهنگی ناملموس اسلامی قرار دارد. این میراث مهم تاریخی، که در رثا و عزای سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله حسین (ع) ظهور وبروز یافته با محوریت واقعه عظیم کربلا و روایت‌های سوزناک آن شکل گرفته است.

سنت ها، آیین ها، رسوم، نمایش های مذهبی و به ویژه نوحه ها و عناصری که میراث ناملموس عاشورایی را شکل می دهند به دلیل نقشی که در حیات دینی و اجتماعی مردم داشته سبب ساز وفاق ملی در میان ایرانیان فارغ از اختلافات مذهبی و قومی بوده است، چرا که حسین بن علی (ع) فارغ از نسب و کنیه و نژاد، برای ایرانیان، نماد آزادگی و ایثار است.

سنت هایی عاشورایی در تناسب با تنوعات فرهنگی، زبانی و جغرافیایی از اشکال و صور متنوعی برخوردار گشته و در هر دوره ای در ظرف زمان جای می گیرد. این میراث مهم بشری که در دوره های مختلف تاریخی به ویژه در دوره آل بویه، صفویه، قاجار شکل و شمایل خاصی پیدا نموده است دارای یک اصل واحد است: بازنمایی و شرح حماسه آزادگی. حماسه ای که در میراث جهانی تعزیه به بهترین شکل نمایش درآمده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. فهرست *میراث ملی ناملموس* ایران نیز مشحون از عناصر میراث ناملموس عاشورایی است. که از جمله آنها می توان به:

- مراسم عزاداری هشتم محرم _ حسینیه اعظم زنجان _ مراسم عزاداری تکیه معاون الملک کرمانشاه - مراسم جارزدن ماه محرم عقدا یزد _ سینه‌زنی روستای گیلی اراک _ مدیریت سنتی مراسم دهه اول محرم ماسوله _ سینه زنی کمر به کمر رامیان گلستان _ تعزیه خوانی در تکیه نیاوران و تکیه تجریش _ عزاداری ایل شاهسون اراک _ چهارپایه خوانی بازار تهران _ تعزیه شاهچراغ شیراز _ مراسم سنج و دمام بوشهر _ چاووشی خوانی ماه محرم کاشان _ نخل گردانی یزداشاره کرد.

در سال جاری و همزمان با شروع ماه محرم 1444 هجری قمری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مفتخر به ثبت دو عنصر «*محتشم خوانی*» و «*مرثیه خوانی امام حسین (ع) به سبک بحر طویل*» در فهرست ملی میراث ناملموس کشور به ثبت شده است.

باشد که در پرتو عنایت پاسدار بزرگ میراث ناملموس عاشورا حضرت زینب سلام الله علیها باشیم.

* معاون میراث فرهنگی وزیر گردشگری